Bài 24. Hoán dụ

Gv: Nguyễn Thị Thanh Thảo
Trường: THCS Bùi Thị Xuân
KIỂM TRA BÀI CŨ
Ẩn dụ là gì? Tác dụng của ẩn dụ?

2. Xác định câu có sử dụng biện pháp ẩn dụ?
A. Cha như hoa phấn giữa trời
Thiên thu tình mẹ rạng ngời tâm con
B. Chim gặp bác Chào Mào, chào bác
Chim gặp cô Sơn Ca, chào cô.
C. Em thấy cơn mưa rào
Ướt tiếng cười của bố
D. Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.

Bài 24: Tiếng việt
HOÁN DỤ
Bài 24: HOÁN DỤ
I. HOÁN DỤ LÀ GÌ?
Ví dụ: SGK/ T82
Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.



Chỉ người nông dân
Áo nâu
Áo xanh
Chỉ người công nhân
CÔNG NHÂN NÔNG DÂN
Bài 24: HOÁN DỤ

I.HOÁN DỤ LÀ GÌ?
Ví dụ: SGK/ T82
Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn liền với thị thành đứng lên.




Chỉ người nông dân
Áo nâu
Áo xanh
Chỉ người công nhân
Quan hệ gần gũi
Bài 24: HOÁN DỤ
I.HOÁN DỤ LÀ GÌ?
Ví dụ: SGK/ T82
Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.



Những người sống ở nông thôn
Nông thôn
Thị thành
Những người sống ở thị thành
Quan hệ giữa vật chứa đựng và vật bị chứa đựng
Bài 24: HOÁN DỤ



I. HOÁN DỤ LÀ GÌ?
Ví dụ: SGK/ T82
- Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm này bằng tên của một sự vật, hiện tượng khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó.
Vd: Đầu bạc  Tuổi già.





Đầu xanh
Tuổi trẻ
Mày râu
 Đàn ông
Má hồng
 Đàn bà

Bài 24: HOÁN DỤ
I. HOÁN DỤ LÀ GÌ?
Ví dụ: SGK/ T82
Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.



Tất cả nông dân ở nông thôn và công nhân ở thành phố đều đứng lên
Em hãy so sánh hai cách diễn đạt trên.?
Cách diễn đạt thứ nhất có giá trị biểu cảm cao, ngắn gọn hơn, tăng tính hình ảnh và hàm xúc cho câu văn…
Cách diễn đạt ở câu văn xuôi chỉ thông báo sự kiện không có giá trị biểu cảm
Bài 24: HOÁN DỤ



I. HOÁN DỤ LÀ GÌ?
Ví dụ: SGK/ T82
- Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm này bằng tên của một sự vật, hiện tượng khác có quan hệ gần gũi với nó.
- Nhằm tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt.




Dựa vào tranh gợi ý hãy đặt câu có dùng hoán dụ?
Hè đến , những chiếc áo
xanh lại về với vùng sâu,
vùng xa .
Cả phòng lắng nghe cô
giáo giảng bài.
Bài 24: HOÁN DỤ



HOÁN DỤ LÀ GÌ?









* Bài tập nhanh *
Xác định biện pháp hoán dụ trong câu sau?
Những bàn chân từ than bụi bùn lầy
Đã đứng dưới mặt trời cách mạng
Ta đi tới- Tố Hữu
bàn chân
( Bộ phận cơ thể người), biểu thị con người lao động nghèo khổ, bị áp bức, từ than bụi bùn lầy đã đứng lên quật khởi làm cách mạng
Bài 24: HOÁN DỤ



HOÁN DỤ LÀ GÌ?
* Bài tập nhanh *
Tìm phép hoán dụ trong câu sau?

Gửi miền Bắc lòng miền Nam chung thủy
Đang xông lên chống Mĩ tuyến đầu
( Lê Anh Xuân)




Miền Bắc: Những con người sống ở miền Bắc
Miền Nam: Những con người sống ở miền Nam
Bài 24: HOÁN DỤ
* BÀI TẬP CỦNG CỐ *
So sánh Ẩn dụ và Hoán dụ? ( Bt 2/ sgk.83)
HOÁN DỤ
Khái niệm
Gọi tên sự vật, hiện tượng khái niệm này bằng tên sự vật hiện tượng khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó
Vd: Áo nâu liền với áo xanh
Tác dụng
Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt
Cách sử dụng
Khi nói và viết
Phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp
Thảo luận
Chỉ ra phép hoán dụ trong các ví dụ sau? ( Bt1. SGK/83)
a)Làng xóm ta xưa kia lam lũ quanh năm mà vẫn quanh năm đói rách.Làng xóm ta ngày nay bốn mùa nhộn nhịp cảnh làm ăn tập thể. (Hồ Chí Minh )

b) Vì lợi ích mười năm phải trồng cây,
Vì lợi ích trăm năm phải trồng người . (Hồ Chí Minh )

c) Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay. (Tố Hữu )

d) Vì sao ? Trái Đất nặng ân tình
Nhắc mài tên người Hồ Chí Minh . (Tố Hữu )
Đáp án:
a)Làng xóm : Người nông dân sống trong làng xóm
b) Mười năm: Thời gian trước mắt
Trăm năm: Thời gian lâu dài
(Tầm quan trọng của sự nghiệp giáo dục )
c) Áo chàm: Người dân Việt Bắc
d)Trái Đất: nhân loại
NHÌN HÌNH ĐẶT CÂU
Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao
NHÌN HÌNH ĐẶT CÂU
Bàn tay ta làm nên tất cả
Coa sức người sỏi đá cũng thành cơm
NHÌN HÌNH ĐẶT CÂU
Vì sao? trái đất nặng ân tình
Nhắc mãi tên người Hồ Chí Minh
Luật chơi
1
2
3
4
5
NGÔI SAO KÌ DIỆU !
12
LUẬT CHƠI:
Có 5 ngôi sao, trong đó là 4 ngôi sao ẩn chứa 4 câu hỏi tương ứng và 1 ngôi sao may mắn.
Mỗi nhóm lần lượt chọn một ngôi sao.
* Nếu nhóm chọn ngôi sao và trả lời đúng câu hỏi ẩn sau ngôi sao thì được 5 điểm, nếu trả lời sai không được điểm. Thời gian suy nghĩ là 15 giây.
* Nếu nhóm chọn ngôi sao ẩn sau là ngôi sao may mắn sẽ được cộng 10 điểm nếu thực hiện đúng yêu cầu của ngôi sao may mắn, và được chọn ngôi sao tiếp theo để tham gia trả lời câu hỏi.
* Nếu nhóm chọn trả lời sai thì các nhóm khác dành quyền trả lời (bằng cách đưa tay). Nếu trả lời đúng được 5 điểm, trả lời sai không được điểm.
13
1
Thời gian:
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hết giờ
15
14
13
12
11
14

Điền từ còn thiếu vào dấu …… để hoàn chỉnh đoạn
Hoán dụ là gì sau đây ?
Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiên tượng, khái niệm
bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác
có quan hệ ……………với nó nhằm tăng sức gợi hình,
gợi cảm cho sự diễn đạt.
gần gũi
4
Thời gian
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hết giờ
11
12
13
14
15
15
Cả lớp tặng bạn một tràng pháo tay
2
Thời gian:
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
H?t gi?
13
15
14
12
11
16
Må h«i  chỉ qu¸ tr×nh lao ®éng nÆng nhäc, vÊt v¶.
Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật .
5
Thời gian:
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hết giờ
11
12
13
14
15

17
Cả nước  những người sống trên đất nước ta.
3
Ngôi sao may mắn !
Bạn phải hát tặng cho lớp một bài hát.
18
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Xem tiếp phần II. Các kiểu Hoán dụ
Làm Bt3.SGK
Học thuộc lòng ghi nhớ trang 82
Soạn bài “ Tập làm thơ 4 chữ”
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN.
Tiết dạy tới đây kết thúc !