Bài 24. Cuộc kháng chiến từ năm 1858 đến năm 1873

l
ị
C
H
S
ử
8
Những nguyên nhân nào khiến nhà Nguyễn kí hiệp ước Nhâm Tuất 5/6/1862? Hiệp ước 1862 vi phạm chủ quyền nước ta như thế nào? Hiệp ước này có ảnh hưởng gì tới phong trào kháng chiến của dân tộc?
Kiểm tra bài cũ
II. Cuộc kháng chiến chống Pháp từ năm 1858 đến năm 1873
1. Kháng chiến ở Đà Nẵng và 3 tỉnh miền Đông Nam Kì
- Tại Đà Nẵng nhiều toán nghĩa binh đã phối hợp với triều đình chống giặc.
- Tại Gia Định:
+ 10/12/1861 nghĩa quân Nguyễn Trung Trực đã đốt cháy tàu ét-pê-răng trên sông Vàm Cỏ.
+ Khởi nghĩa Trương Định
- ý thức thống nhất dân tộc, thể hiện tinh thần yêu nước của nhân dân ta.

? Nhân dân ta đã anh dũng chống Pháp như thế nào?
? Tại Gia Định phong trào kháng chiến diễn ra như thế nào?
ở Gia Định trong khi quân triều đình chống cự yếu ớt không chủ động đánh và chạy dài thì nhân dân địa phương đã tổ chức thành đội ngũ chỉnh tề kháng Pháp ngay từ tiếng súng đầu tiên. Tiêu biểu là toán quân của Lê Huy và Trần Thiện Chính (5000 người). Hay đội quân 6000 người do Dương Bình Tâm lãnh đạo, ngoài ra còn có khởi nghĩa của Trương Định, Đỗ Trinh Thoại, Nguyễn Thông, Hồ Huân Nghiệp, Lưu Tấn Thiện, Lê Cao Dõng ở Gò Công, Gia Định, Chợ Lớn, Tân An. Kế đó Võ Duy Dương ở Đồng Tháp Mười, Nguyễn Trung Trực ... Họ phối hợp chặt chẽ với khởi nghĩa của Trương Định.
? Em hãy cho biết ý nghĩa của sự kiện trên?
? So sánh hai thái độ, hai kiểu hành động của nhân dân và triều đình phong kiến trước cuộc xâm lược của Pháp?
Về phía triều đình: Bạc nhược, ươn hèn, sợ chết.
- Về nhân dân: kiên quyết chống Pháp tới cùng, tiêu biểu là cánh quân của Trương Định
? Hãy mô tả quang cảnh của buổi lễ phong soái của Trương Định?
Buổi lễ diễn ra ở vùng nông thôn Nam Bộ xưa, có một lễ đài bằng gỗ trên đặt hương án, có bức trướng ghi dòng chữ Bình tây đại nguyên soái. Đông đảo các tầng lớp nhân dân có mặt. Đại diện nhân dân trịnh trọng dâng kiếm lệnh cho Trương Định.
II. Cuộc kháng chiến chống Pháp từ năm 1858 đến năm 1873
1. Kháng chiến ở Đà Nẵng và 3 tỉnh miền Đông Nam Kì
- Tại Đà Nẵng nhiều toán nghĩa binh đã phối hợp với triều đình chống giặc.
- Tại Gia Định:
Tháng 2/1863 Pháp tấn công căn cứ Gò Công ? Nghĩa quân rút về Tân Phước.
Ngày 20/8/1864 Trương Định bị thương, tự sát để bảo toàn khí tiết.
? Em hãy nêu diẽn biến chính của khởi nghĩa Trương Định?

II. Cuộc kháng chiến chống Pháp từ năm 1858 đến năm 1873
1. Kháng chiến ở Đà Nẵng và 3 tỉnh miền Đông Nam Kì
2. Kháng chiến lan rộng ra ba tỉnh miền Tây Nam Kì
- Triều đình đàn áp các cuộc khởi nghĩa nông dân ở Trung Kì, Bắc Kì, ngăn cản phong trào khởi nghĩa của nhân dân ở Nam Kì.
- Cử phái bộ sang Pháp thương lượng.
- Từ ngày 20 đến ngày 24/6/1867 Pháp chiếm nốt ba tỉnh miền Tây (Vĩnh Long, An Giang, Hà Tiên) không tốn một viên đạn nào.
? Em hãy cho biết thái độ của triều đình Huế và thực dân Pháp sau hiệp ước Nhâm Tuất 5/6/1862?

II. Cuộc kháng chiến chống Pháp từ năm 1858 đến năm 1873
1. Kháng chiến ở Đà Nẵng và 3 tỉnh miền Đông Nam Kì
2. Kháng chiến lan rộng ra ba tỉnh miền Tây Nam Kì
* Thảo luận nhóm
Nhóm 1: Dựa vào lược đồ em hãy trình bày những nét chính về cuộc khởi nghĩa chống Pháp của nhân dân Nam Kì?
Nhóm 2: Hãy độc một đoạn thơ của Nguyễn Đình Chiểu mà em thuộc nói về kháng chiến chống Pháp?
Nhóm 2:
Tan chợ vừa nghe tiếng súng Tây
Một bàn cờ thế phút sa tay !
Bỏ nhà lũ trẻ lơ xơ chạy,
Mất ổ đàn chim dáo dác bay.
Bến Nghé của tiền tan bọt nước,
Đồng Nai tranh ngói nhuốm màu mây.
Hỏi trang dẹp loạn rày đâu vắng,
Nỡ để dân đen mắc nạn này ?
Nhóm 1: Họ nổi lên khởi nghĩa ở khắp nơi: Đồng Tháp Mười, Tây Ninh, Bến Tre, Sóc Trăng, Gò Công... Với tinh thần bất khuất: Nguyễn Trung Trực, Nguyễn Hữu Huân, Trương Quyền. Một số dùng thơ văn như: Nguyễn Đình Chiểu, Hồ Huân Nghiệp, Phan Văn Trị
- Nhân dân 6 tỉnh Nam Kì nổi lên kháng chiến ở khắp nơi:
+ Các cuộc khởi nghĩa lớn như Trương Quyền, Nguyễn Trung Trực, Nguyễn Hữu Huân...
+ Dùng thơ văn như: Nguyễn Đình Chiểu, Phan Văn Trị ....
Bài tập
Trương Định
Nguyễn Trung Trực
Phan Liên
Trương Quyền
Phan Văn Trị
Nguyễn Đình Chiểu
Nguyễn Hữu Huân
Phan Tôn
Nguyễn Trung Trực
II. Cuộc kháng chiến chống Pháp từ năm 1858 đến năm 1873
1. Kháng chiến ở Đà Nẵng và 3 tỉnh miền Đông Nam Kì
2. Kháng chiến lan rộng ra ba tỉnh miền Tây Nam Kì
II. Cuộc kháng chiến chống Pháp từ năm 1858 đến năm 1873
1. Kháng chiến ở Đà Nẵng và 3 tỉnh miền Đông Nam Kì
2. Kháng chiến lan rộng ra ba tỉnh miền Tây Nam Kì
* Sơ kết và củng cố
- Thực dân Pháp nổ súng xâm lược Việt Nam triều đình Nguyễn do dự bạc nhược, hèn nhát, thiếu quyết tâm chống Pháp từ chỗ còn đi với nhân dân chống xâm lược, triều đình phong kiến đã dần dần bỏ rơi nhân dân.
- Trái hẳn với thái độ ươn hèn của triều đình, nhân dân ta ngay từ đầu đã đứng lên chống Pháp mạnh mẽ, mặc dù sau năm 1862 có gặp nhiều khó khăn nhưng vẫn kiên trì bền bỉ. Tính chất của cuộc kháng chiến giờ đây phần nào bao hàm cả hai nhiệm vụ: Chống thực dân xâm lược và chống phong kiến đầu hàng
* Hướng dẫn về nhà
- Học và làm bài trong Sách giáo khoa, đọc trước bài mới
- Liệu thực dân Pháp có dừng lại ở mục tiêu chiếm Nam Bộ không hay dã tâm của nó còn muốn chiếm hết Việt Nam. Đó là nội dung ta sẽ nghiên cứu ở bài sau.