Bài 24. Các bằng chứng tiến hoá

Các loài sinh vật hiện nay do đâu mà có?
Phần sáu: TIẾN HÓA
Chương I: BẰNG CHỨNG VÀ CƠ CHẾ TIẾN HOÁ

Bài 24:
CAÙC BAÈNG CHÖÙNG TIEÁN HOÙA
Nội dung:
I- Bằng chứng giải phẫu so sánh
IV-Bằng chứng tế bào học và sinh học phân tử
I- Bằng chứng giải phẫu so sánh

Thảo luận nhóm ( 5’ ):
Quan sát hình, cho biết xương chi của các loài trên giống nhau thế nào?

Những biến đổi ở xương bàn tay giúp mỗi loài thích nghi như thế nào?
Cấu trúc chi trước của mèo, cá voi,
dơi, người
Mèo
Cá voi
Dơi
Người
1-xương cánh
2-xương trụ
3-xương quay
4-xương cổ bàn
5-xương bàn
6-xương ngón
I/ Bằng chứng giải phẩu so sánh:
Hình 24.1: Cấu trúc xương chi trước của người, mèo, cá voi, dơi.
Phiếu học tập
Đọc SGK Tr104, QS H24.1 Hoàn thành phiếu học tập (3 phút)
Đáp án phiếu học tập
Ruột tịt ở ĐV ăn cỏ
Ruột thừa ở người
Một số cơ quan thoái hoá ở người
2. Cơ quan thoái hóa:
Hiện tượng lại giống
Người có lông bao phủ khắp mặt
Người có đuôi
( ở Hà Giang )
Cánh ong
phát triển
từ mặt lưng
của phần ngực
Cánh chim
là biến dạng
của chi trước
Quan sát hình sau, cho biết điểm khác biệt giữa cánh côn trùng & cánh chim.
Thế nào là cơ quan tương tự?
3. Cơ quan tương tự:
CO QUAN TUONG T?
Ví dụ: Đồng quy
2. Khái niệm
- Là hiện tượng một số loài thuộc những nhóm phân loại khác nhau nhưng có đặc điểm giống nhau.
Nguyên nhân:
- Các sinh vật thuộc những nhóm phân loại khác nhau sống trong cùng 1 điều kiện môi trường ? được chọn lọc theo cùng 1 hướng ? tích luỹ các đột biến tương tự nhau.
- Cá mập (thuộc lớp cá)
- Ngư long (thuộc lớp bò sát)
- Cá voi (thuộc lớp thú)
*Gai xương rồng
*Tua cuốn ở đậu hà lan
Là cơ quan tương đồng hay cơ quan tương tự?
*Gai hoa hồng
Lá biến dạng
Từ biểu bì
Lá biến dạng
I/ Bằng chứng giải phẫu so sánh
Xem thông tin SGK điền nội dung vào bảng sau

Cùng nguồn gốc

Thực hiện những
chức năng khác
nhau.
Không còn
chức năng hay
chức năng bị
tiêu giảm
Cùng nguồn gốc
Khác nguồn gốc

Thực hiện những
chức năng giống
nhau.
Tay người
và cánh dơi
Ruột thừa,
xương cùng ở người
Cánh chim và
cánh côn trùng
Kết luận:
Kết Luận: Sự tương đồng về nhiều đặc điểm giải phẫu giữa các loài là những bằng chứng gián tiếp cho thấy các loài sinh vật hiện nay điều được tiến hóa từ một tổ tiên chung.
I/ Bằng chứng giải phẫu so sánh
- Cơ quan tương đồng là những cơ quan có cùng nguồn gốc nhưng thực hiện chức năng khác nhau
- Cơ quan thoái hóa là cơ quan tương đồng không còn chức năng hoặc bị tiêu giảm
- Cơ quan tương tự có nguồn gốc khác nhau nhưng thực hiện chức năng khác nhau
II-Bằng chứng tế bào học và sinh học phân tử
Tế bào vi khuẩn
Tế bào Thực vật
Tế bào Động vật
IV-Bằng chứng tế bào học và sinh học phân tử
Cấu trúc tế bào, vật chất di truyền của thực vật, động vật, vi khuẩn có những đặc điểm nào giống nhau ?
Vi khuẩn
Động vật
Thực vật
1. BẰNG CHỨNG TẾ BÀO HỌC:
Kết luận: 1. BẰNG CHỨNG TẾ BÀO HỌC:
Tất cả các loài SV đều được cấu tạo từ tế bào. Các tế bào được sinh ra từ các tế bào sống trước đó.
Tế bào là đơn vị tổ chức cơ bản của cơ thể sống.
Tế bào nhân sơ và tế bào nhân thực đều có các thành phần cơ bản : màng sinh chất, tế bào chất, và nhân( hoặc vùng nhân)
 Đây chính là bằng chứng tế bào học chứng tỏ các loài có chung nguồn gốc.
2. Bằng chứng sinh học phân tử
Mã di truyền có tính phổ biến, đại đa số các loài đều có chung 1 bộ mã di truyền, đều có 20 axit amin giống nhau để cấu tạo các protein,…
Ví dụ: đa số loài đều có bộ ba mã mở đầu là AUG, bộ ba mã hóa cho Alanin là GXA, GXX, mã hóa Tryptophan là UGG,…
Mã di truyền của các loài có giống nhau không?
Nêu 1 số ví dụ ?
Người ta đã ứng dụng điều này như thế nào ?
Ứng dụng:
Chuyển gen mong muốn từ loài này sang loài khác;
Sản xuất insulin ở ĐV hoặc vi khuẩn từ đó dùng chữa bệnh tiểu đường cho người;
Sản xuất nhiều Hocmon, enzym, protein, kháng sinh từ VK ( vd : E.Coli ) cho con người,….
Quan sát bảng, cho biết người có quan hệ gần gũi nhất với loài nào trong bộ linh trưởng? Vì sao?
Người có quan hệ gần gũi nhất với loài tinh tinh. Vì số aa so với của người sai khác ít nhất
Qua phân tích trình tự aa trong cùng 1 loại Prôtêin của các loài, em rút ra kết luận gì về quan hệ giữa các loài?
- Những loài có quan hệ họ hàng càng gần thì trình tự axit amin càng giống nhau và ngược lại. Do đó các loài SV trên trái đất tiến hoá từ 1 tổ tiên chung.
IV/ Bằng chứng tế bào học và sinh vật phân tử:
Kết luận:
bằng chứng sinh học phân tử:
Dựa trên sự tương đồng về cấu tạo, chức năng của ADN, prôtêin, mã di truyền……cho thấy các loài trên trái đất đều có tổ tiên chung.
- Dựa vào các đặc điểm giống nhau giữa các loài để khẳng định điều gì?
Nguồn gốc các loài
- Dựa vào đặc điểm khác nhau giữa chúng để khẳng định điều gì ?
 Sự tiến hoá
CỦNG CỐ
Trắc nghiệm:
Câu 1:Cấu tạo của cơ quan tương đồng phản ánh nguồn gốc chung của chúng, sai khác chi tiết là do:
a.Thoái hóa trong quá trình phát triển.
b.Thực hiện chức phận khác nhau.
c.Chọn lọc tự nhiên diễn ra theo các hướng khác nhau.
d.Chúng phát triển trong các điều kiện sống khác nhau.
Câu 2: Người ta dựa vào nguyên tắc tương đồng trong quá trình phát triển phôi để tìm hiểu:
Lịch sử tiến hóa của một loài.
Hiện tượng thoái hóa của các cơ quan.
Quan hệ họ hàng giữa các loài khác nhau.
Hiện tượng cơ quan tương đồng.
Về nhà:
Đọc lại bài và trả lời câu hỏi trắc nghiệm bài 24.
Chuẩn bị bài 25: Em biết gì về Lamác và Đacuyn ? Hai ông có đóng góp gì cho sinh học ?
tự tìm hiểu về Lamac (giảm tải)
tìm hiểu DacUyn (nôi dung chính)