Bài 23. Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất đất nước. Bảo vệ tổ quốc cuối thế kỷ XVIII

BÀI 23
PHONG TRÀO TÂY SƠN
VÀ SỰ NGHIỆP THỐNG NHẤT
ĐẤT NƯỚC, BẢO VỆ TỔ QUỐC
CUỐI THẾ KỈ XVIII
Mà nay áo vải cờ đào
Giúp dân dựng nước, xiết bao công trình.
@Câu thơ trên nhắc cho các bạn nhớ đến vị anh hùng nào trong lịch sử nước ta và với chiến công gì?
Đó chính là vua Quang Trung với chiến công
"DẸP YÊN NGOẠI XÂM, THỐNG NHẤT NƯỚC NHÀ"
Đây là tượng đài ..
Quang Trung
I-Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất đất nước, bảo vệ Tổ quốc cuối thế kỉ XVIII

Các bạn hãy cho biết xã hội Đàng Trong và Đàng Ngòai xảy ra những biến động như thế nào? Tại sao lại có những biến động này?
_ Đằng Ngoài: tửứ giửừa TK XVIII, cheỏ ủoọ phong kieỏn khuỷng hoaỷng saõu saộc----> Phong trào nông dân bùng lên mạnh mẽ, kéo dài hơn 10 năm vaứ bũ ủaứn aựp khoỏc lieọt.
_ ẹaống Trong: Chuựa Nguyeón xửng Vửụng, thaứnh laọp chớnh quye�n rieõng, ủaỏt nửụực bũ chia caột.Nhửng ro�i chớnh quye�n mụựi laùi suy thoaựi, nhaõn daõn la�m than
_Theo moọt giaựo sú phửụng Taõy thỡ baỏy giụứ "gaùo ủaột nhử vaứng, tỡnh traùng cheỏt ủoựi khoồ baứy ra laộm caỷnh thửụng taõm khoự taỷ, xaực cheỏt cho�ng chaỏt leõn nhau".
Quan lại coi mạng người như cỏ rác
_Ở Đàng Ngoài, Kiêu binh làm loạn, giết hại các quan trong triều.
_Ở Đàng Trong, Trương Phúc Loan chuyên quyền, hà hiếp, bóc lột dân chúng.
Cuộc sống người nông dân Đàng Trong
_Khởi nghĩa Tây Sơn
_ Phong trào nông dân bùng lên rầm rộ, kéo dài trong hơn 10 năm và bị đàn áp khốc liệt, dã man. Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu:
?Đàng Ngoài:
-khởi nghĩa Nguyễn Dương Hưng (1737)
-khởi nghĩa Lê Duy Mật(1738-1770)
-khởi nghĩa Nguyễn Danh Phương(1740-1751)
-khởi nghĩa Nguyễn Hữu Cầu(1741-1751)
-khởi nghĩa Hòang Công chất(1739-1769)
?Đàng Trong:
-khởi nghĩa của chàng Lía


Nổi dậy đấu tranh
@IPhong trào Tây Sơn nổ ra vào năm nào và có tính chất gì?
@IITại sao nhân dân lại hăng hái tham gia khởi nghĩa Tây Sơn ngay từ đầu?
_@I:Phong tr�o n? ra v�o nam 1771-do b?t m�n v?i ch? d? th?i n�t duong th?i v� mu?n gi?i phĩng ngu?i d�n kh?i �ch chuy�n ch? c?a vua quan b?y gi?.
_@II: +Ngu?i d�n l�c ?y d� qu� ch�n gh�t Nh� nu?c duong th?i.
+Do nghia qu�n d� t?o du?c ni?m tin trong d�n.
+H�nh hi?p tru?ng nghia: l?y c?a nh� gi�u chia cho nh� ngh�o, xĩa n? cho d�n & b? nhi?u th? thu?.

Lược đồ căn cứ địa của nghĩa quân Tây Sơn
-
-
Các bạn hãy cho biết ai là người trực tiếp lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Tây Sơn (1771)?
A.Nguyễn Huệ

B.Nguyễn Nhạc
C.Nguyễn Lữ
Dễ quá!!!
_Sau nhieàu naêm chieán ñaáu kieân cöôøng từ
1771--1777 thì cuoäc khôûi nghóa cuûa 3 anh em nhaø Taây Sôn ñaõ laàn löôït ñaùnh ñoå 2 taäp ñoaøn phong kieán Trònh-Leâ, chính quyeàn chuùa Nguyeãn ôû Ñaøng Trong
===>Söù meänh thoáng nhaát ñaát nöôùc böôùc ñaàu ñöôïc hoaøn thaønh.
Câu hỏi:
? Các bạn hãy cho biết hoàn cảnh xảy ra cuộc kháng chiến chống quân Xiêm xâm lược năm 1785?
? Được tin đó vua Tây Sơn Đã có những động thái như thế nào?
1. Kháng chiến chống Xiêm (1785)
*NGUYÊN NHÂN:
_Đầu những năm 80 của thế kỉ XVIII, sau khi chính quyền chúa Nguyễn bị lật đổ, một người cháu họ xa là Nguyễn A�nh đã cùng tàn quân trốn chạy sang Xiêm, cầu cứu.
? Hành động ngu muội, "cõng rắn về cắn gà nhà"
*HÀNH ĐỘNG CỦA ĐỊCH
_Vua Xiêm sai tướng mang 5 vạn quân thủy bộ sang đánh nước ta theo sự dẫn đường của Nguyễn A�nh và ngay sau đó chiếm được Gia Định.Chúng ra sức cướp phá, hoành hành và chuẩn bị tấn công quân Tây Sơn ở vùng đất còn lại.
**ĐỘNG THÁI CỦA TA:
Vua Tây Sơn là Thái Đức (tức Nguyễn Nhạc) sai em là Nguyễn Huệ đem binh thuyền vào Nam chống giặc.
Năm 1785, Nguyễn Huệ Đã tổ chức trận Rạch Gầm -Xoài Mút.
Đây là mô hình chiến thuyền của nghĩa quân Tây Sơn
Vũ khí của nghĩa quân Tây Sơn
Vũ khí của quân Xiêm
Tướng nhà Xiêm
(Chiêu Tăng và Chiêu Sương)
@Tại sao Nguyễn Huệ lại chọn khúc sông Tiền từ Rạch Gầm đến Xoài Mút làm trận địa quyết chiến?
_Bôûi vì ñoaïn soâng töø Raïch Gaàm ñeán Xoaøi Muùt caây coái raäm raïp, giöõa coù cuø lao Thôùi Sôn.
--->Thuaän tieän cho vieäc ñaët phuïc binh.
Lược đồ chiến thắng Rạch Gầm- Xoài Mút(1785)
_Nguyễn Huệ lại vào Gia Định, nhử cho quân Xiêm đến gần vùng Rạch Gầm và Soài Mút (Mỹ Tho) rồi mới quay lại đánh thật mạnh.
_Ba trăm chiến thuyền của quân Xiêm bốc cháy, tan vỡ, chìm đắm ngổn ngang. Hai vạn lính Xiêm chỉ còn hơn một ngàn người, cùng chủ tướng cắm đầu chạy trốn, không dám quay lại nữa.
@Các bạn hãy cho biết kết quả của kháng chiến chống quân Xiêm như thế nào?
_Và trận đánh kết thúc rất nhanh chóng trong ngày hôm đó, ngày 19 tháng 1 năm 1785. Nhà Tây Sơn đã thắng lợi hoàn toàn- chỉ trong khoảng một ngày, khoảng 2 vạn quân Tây Sơn đã giao chiến và đánh tan tành hơn 5 vạn quân Xiêm - Nguyễn, tiêu diệt gần 4 vạn quân Xiêm và hàng nghìn quân Nguyễn.
_Nguyeãn Aùnh Phaûi chaïy theo caùnh taøn quaân Xieâm thoaùt thaân.
 Mieàn Nam trôû laïi thanh bình
@Theo các bạn, chiến thắng Rạch Gầm- Xoài Mút có ý nghĩa như thế nào?
_Đây là một trận đánh lớn, có tác dụng đẩy lui ý chí chiến đấu của Xiêm La, buộc họ phải chấm dứt can thiệp quân sự vào Đại Việt.
_Chiến thắng Rạch Gầm - Xoài Mút còn giáng một đòn đích đáng, vạch trần chân tướng phản bội của Nguyễn Ánh, đập tan lực lượng quân sự và ảnh hưởng chính trị của bè lũ phong kiến phản động này.
_Với chiến thắng này, quân & dân miền Nam đã thu hồi những vùng đất bị chiếm đóng, nêu cao truyền thống anh hùng của dân tộc và xứng đáng là bức thành kiên cố phía Nam của Tổ quốc.
Theo Sử triều Nguyễn có viết: "Người Xiêm sau trận thua năm Giáp Thìn (1785), ngoài miệng tuy nói khoác, nhưng trong bụng sợ quân Tây Sơn như cọp"
(Đại Nam thực lục)
Vua Xi�m Cha-kri I cung ph?i th?a nh?n: qu�n Xi�m "d?i b?i", b?n Chi�u Tang, Chi�u Suong "ngu h�n, ki�u cang, hung h�n d?n n?i b?i tr?n" l�m "b?i binh, nh?c qu?c"
(Vu Th? Dinh, M?c Th? gia ph?, s�ch d� d?n).
@Neâu nguyeân nhaân nhaø Thanh tieán ñaùnh nöôùc ta?
_Do chúng đã nhòm ngó đất nước từ lâu +chính sự nước Đại Việt rối ren.
==>Thời cơ tốt để xâm lăng.
_Vua tôi Lê Chiêu Thống sau khi lưu vong sang Trung Hoa thì đã bán rước giặc vòa nhà( Hắn còn chỉ đường đi nước bước vào Đại Việt)-Hành động ngu xuẩn
Nguyên bản Càn Long chinh vũ An Nam
2. Quang Trung đại phá quân Thanh
$ Ñoäng thaùi cuûa ñòch:
_Cuối năm 1788, Tôn Sĩ Nghị theo chỉ dụ Càn Long kéo 29 vạn quân vào nước ta
_Với thế mạnh về quân số, chúng đã nhanh chóng chiếm được Thăng Long.Tại đây chúng điên loạn cướp bóc, đốt nhà, giết người, bắt dân chúng nôp lương thực thực phẩm nuôi chúng.
---->hành động bạo tàn, ngang ngược
>>>>Làm gia tăng nỗi căm phẫn trong nhân dân


Trả lời: _khẳng định một lần nữa chủ quyền dân tộc nước ta đã có chủ bọn giặc Xiêm không có quyền bén mảng đến.
_Và để quy tụ lực lương vào sự nghiệp chống xâm lăng(với danh nghĩa Hoàng đế)


@Việc vua Quang Trung lên ngôi hòang đế trước khi tiến đánh quân Thanh có ý nghĩa như thế nào?
_Năm 1788, được nhân dân và các tướng sĩ ủng hộ Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế, lấy niên hiệu là Quang Trung, lập tức tiến quân ra Bắc
Trả lời: Nhằm tạo sự bất ngờ để giặc không đề phòng?đây cũng chính yếu tố quan trọng và quyết định đến sự thắng lợi của cuộc chiến
@Vì sao vua Quang Trung quyết định tiêu diệt quân Thanh vào dịp Tết Kỉ Dậu (1789)?


Lược đồ diễn biến trận đánh đồn Ngọc Hồi- Đống Đa
Đêm mùng 3 Tết quân Tàu ở đồn Hà Hồi bị đánh quá rát phải ra đầu hàng.
_Trận Ngọc Hồi: Mùng 5 Tết quân ta đánh đồn Ngọc Hồi, súng bắn ra như mưa. Vua Quang Trung cho quân khỏe mạnh khiêng ván đi trước, bộ binh theo sau. Quân ta tràn vào đồn rút dao chém giặc chết ngổn ngang, máu chảy thành sông. Hứa Thế Hanh tử trận, Sầm Nghi Đống phải treo cổ chết.
_Tôn Sĩ Nghị đang ngủ say, nửa đêm nghe báo tin không kịp thắng yên ngựa, không mặc áo giáp bỏ đồn chạy. Quân Thanh thấy chủ tướng bỏ chạy, tranh nhau qua cầu Nhị Hà. Cầu đổ, quân Tàu té xuống sông chết đuối, thây nổi như rạ.

Maây taïnh muø tan trôøi laïi saùng
Ñaày thaønh giaø treû maët nhö hoa
Chung nhau saùt caùnh cuøng nhau noùi
Coá ñoâ vaãn thuoäc nuùi soâng ta.

Ngoâ Ngoïc Du
@Các bạn hãy nêu ý nghĩa của việc đánh bại quân Thanh của Vua Quang Trung-Nguyễn Huệ
_Đập tan mưu đồ xâm lươc nước ta của nhà Thanh.
_Vạch trần, đánh tan âm mưu phản bội, “Bán nước cầu vinh” của vua tôi Lê Chiêu Thống.
_Là một chiến công lừng lẫy.
_Làm vững thêm niềm tin của nhân dân đối với triều Tây Sơn--Quang Trung

_ Trong tư tưởng chỉ đạo, Nguyễn Huệ luôn luôn quán triệt và đặt lên hàng đầu quyết tâm đánh tiêu diệt, đánh nhanh, triệt để, luôn biết động viên binh lính dù trong những hoàn cảnh khó khăn nhất.
_Vua Quang Trung là một ông vua anh dũng, có nhiều mưu lược và cũng là một ông vua có lòng độ lượng, am hiểu việc trị nước, biết trọng nhân tài. Ông cho sứ đi cầu phong với nhà Thanh để giữ hòa khí. Mặt khác ông cho huấn luyện quân sĩ, chuẩn bị đánh nước Tàu .

@Nguyễn Huệ (Quang Trung) có vai trò như thế nào trong hai cuộc kháng chiến công quân xâm lược Xiêm và Thanh?
III-Vương triều Tây Sơn
_Năm 1778, Nguyễn Nhạc tự xưng Trung ương Hoàng đế nhưng rồi không làm gì được thêm.
_Cuối năm 1788, trước khi đại phá quân Thanh, Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế- niên hiệu Quang Trung & sau ngày chiến thắng chính thức xây dựng vương triều mới theo chế độ quân chủ chuyên chế.Thống trị một vùng rộng lớn từ Thuận Hóa trở ra Bắc.Chính quyền các trấn được thành lập.Đóng đô ở Phú Xuân(Huế ngày nay).
@Tại sao vua Quang Trung lại đóng đô ở Phú Xuân??????
_Do nơi đây trước kia Quang Trung đã từng trấn giữ
----> Ông rất am hiểu về nơi đây.
_Và Phú Xuân: +giờ đây ở vùng trung tâm đất nước sơn thủy hữu tình, địa hình hiểm trở, sau lưng là dãy Trương Sơn, bên phải là dãy Bạch Mã
+dễ dàng kiểm soát chặt chẽ cả miền Bắc lẫn miền Nam.
+Thuận tiện cho việc giao lưu kinh tế, hàng hải, buôn bán hồi phục kinh tế.
@Vua Quang Trung đã có những chính sách gì để phục hồi, phát triển kinh tế, ổn định xã hội và phát triển văn hóa dân tộc ?

_Ban "Chiếu khuyến nông" kêu gọi nhân dân khôi phục sản xuất
_ Lập lại sổ hộ khẩu.
_Tổ chức lại giáo dục thi cử (d�ch t� ch� H�n, ch� N�m �Ĩ l�m t�i liƯu d�y h�c).
_Quân đội được tổ chức quy củ + được vũ trang đầy đủ.


@Đường lối ngoại giao của vua Quang Trung có ý nghĩa như thế nào?

_Đặt quan hệ hòa hảo với nhà Thanh.
_Quan hệ giữa Lào &Chân Lạp diễn ra tốt đẹp.
_Để thể hiện lòng tự hào dân tộc.
_Ý nói Đại Việt cũng có tiếng nói riêng.
--->Khẳng định Chủ Quyền Dân Tộc
_Muốn dân tộc Việt Nam giảm sự lệ thuộc vào phong kiến phương Bắc.
@Taïi sao Quang Trung laïi cho dòch caùc vaên baûn chöõ Haùn sang chöõ Noâm????
A�n tín dưới Vương triều Tây Sơn
Tiền xu thời Tây Sơn
Đồ gốm
thời Tây Sơn
Trống đồng thời Tây Sơn
Đồ mỹ nghệ
@Vương triều Tây Sơn sụp đổ vào năm nào? Bạn hãy cho biết nguyên nhân nào khiến cho vương triều Tây Sơn kết thúc sớm như vậy?
_Do năm 1792, vua Quang Trung mất,
_Con của vua là Nguyễn Quang Toản không đủ năng lực điều hành đất nước.
---->

=== >Năm 1802, trước sự tấn công của Nguyễn A�nh--->Triều Tây Sơn sụp đổ
Triều đình rơi vào lục đục
và suy yếu dần

- Lật đổ các tập đoàn phong kiến
Nguyễn - Trịnh - Lê.
- Xoá bỏ sự chia cắt đất nước, lập lại thống nhất.
- Đánh tan quân xâm lược Xiêm - Thanh bảo vệ
Tổ Quốc.

$$Những cống hiến to lớn của phong trào Tây Sơn đối với lịch sử dân tộc trong những năm 1771-1789.