Bài 23. Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất đất nước. Bảo vệ tổ quốc cuối thế kỷ XVIII

PHONG TRÀO TÂY SƠN VÀ
SỰ NGHIỆP THỐNG NHẤT
ĐẤT NƯỚC, BẢO VỆ TỔ QUỐC
CUỐI THẾ KỈ XVIII
I, Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất đất nước cuối thế kỉ XVIII


Phong trào Tây Sơn nổ ra trong hoàn cảnh nước ta như thế nào?
Hoàn cảnh :
Giữa thế kỉ XVIII chế độ phong kiến Đàng Ngoài khủng hoảng, nông dân liên tục nổi dậy.
Đàng Trong chúa Nguyễn xưng vương, thành lập triều đình riêng. Chính quyền này cũng suy thoái trầm trọng.
Năm 1771 cuộc khởi nghĩa Tây Sơn bùng nổ.
ĐỊA BÀN CUỘC KHỞI NGHĨA TÂY SƠN
TƯỢNG ĐỒNG
TÂY SƠN TAM KIỆT
NGUYỄN NHẠC
NGUYỄN HUỆ
NGUYỄN LỮ
tại bảo tàng Quang Trung
ở Bình Định
TƯỢNG ĐÀI VUA QUANG TRUNG


Nêu công lao của phong trào Tây Sơn trong việc thống nhất đất nước?
Phong trào Tây Sơn lật đổ chúa Nguyễn ở Đàng Trong, làm chủ từ Quảng Nam trở vào.
Trong những năm 1786 – 1788 phong trào Tây Sơn lần lượt đánh đổ hai tập đoàn Trịnh, Lê và làm chủ đất nước. Sự nghiệp thống nhất đất nước bước đầu được hoàn thành.
II, Các cuộc kháng chiến ở cuối thế kỉ XVIII

1, Kháng chiến chống Xiêm

Vì sao Xiêm đem quân sang nước ta?
- Nguyễn Ánh chạy sang Xiêm cầu cứu. Vua Xiêm cho 5 vạn quân tiến sang nước ta. Chúng chiếm được một nửa đất Gia Định, chúng ra sức cướp phá và chuẩn bị tấn công quân Tây Sơn.

Nêu khái quát diễn biến kháng chiến chống quân Xiêm?
Nguyễn Nhạc sai Nguyễn Huệ vào Nam chống giặc.
Đầu năm 1785 Nguyễn Huệ đánh tan quân Xiêm tại trận Rạch Gầm – Xoài Mút.
LƯỢC ĐỒ TRẬN RẠCH GẦM – XOÀI MÚT
MÔ HÌNH CHIẾN THUYỀN CỦA QUÂN TÂY SƠN
2, Kháng chiến chống Thanh


Vì sao quân Thanh lại tiến sang nước ta?
Sau khi bị quân Tây Sơn đánh bại, vua Lê Chiêu Thống cho người cầu cứu nhà Thanh.
Thấy đây là một cơ hội xâm lược, vua Thanh cho 29 vạn quân tiến sang nước ta, lấy danh nghĩa là đánh Tây Sơn giúp nhà Lê.


Nêu những nét chính của cuộc kháng chiến chống quân Thanh?
LƯỢC ĐỒ CUỘC
KHÁNG CHIẾN CHỐNG
QUÂN THANH
Quân Tây Sơn tạm lui về Ninh Bình, Thanh Hóa và cấp báo về Phú Xuân.
Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế (Quang Trung) và nhanh chóng tiến quân ra bắc.
Đêm 30 tết Kỉ Dậu 1789 quân ta được lệnh tiến công. Trưa mồng 5 tết quân ta chiến thắng vang dội tại Ngọc Hồi – Đống Đa.
SÚNG THẦN CÔNG CỦA QUÂN TÂY SƠN
VŨ KHÍ CỦA QUÂN TÂY SƠN
MỘT SỐ THẾ VÕ THUẬT TÂY SƠN – BÌNH ĐỊNH
Phân tích ý nghĩa lời hiểu dụ của vua Quang Trung :
Đánh cho để tóc dài
Đánh cho để răng đen
Đánh cho nó chích luân bất phản
Đánh cho nó phiến giáp bất hoàn
Đánh cho sử tri Nam quốc anh hùng chi hữu chủ.
Lời hiểu du cho thấy quyết tâm đánh tan giặc phương Bắc, làm cho chúng tiêu tan giấc mộng xâm lăng, đánh cho chúng biết nước Nam là của người Nam, lời hiểu dụ cũng cho thấy đánh giặc còn là để bảo vệ các giá trị văn hóa dân tộc.
Trình bày đặc điểm và nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Thanh?

Đặc điểm : thần tốc, bất ngờ.
Nguyên nhân thắng lợi :
Nhân dân ta có truyền thống yêu nước, chống ngoại xâm.
Có vua Quang Trung lãnh đạo với nghệ thuật quân sự độc đáo, thần tốc, bất ngờ.
III, Vương triều Tây Sơn

Vương triều Tây Sơn đã làm được những gì?
- Vua Quang Trung kêu gọi nhân dân khôi phục sản xuất, lập lại sổ hộ, chấn chỉnh giáo dục thi cử. Quân đội được tổ chức quy củ, trang bị vũ khí đầy đủ. Vua Quang Trung quan hệ hòa hảo với các nước láng giềng.

Hãy đánh giá những việc làm của Vương triều Tây Sơn?
Những việc làm của vương triều Tây Sơn đã làm cho đất nước đi vào ổn định. Cho chúng ta thấy tài năng và tâm huyết của vua Quang Trung
Củng cố :
Em hãy dựa vào lược đồ bên để tóm tắt lại phong trào Tây Sơn, sự nghiệp thống nhất đất nước và bảo vệ tổ quốc cuối thế kỉ XVIII?