Bài 23. Phản ứng hữu cơ

Phản ứng hữu cơ
Chương 4 Đại cương về hóa học hữu cơ
Bài 23 - Tiết 31
Kiểm tra bài cũ
?Các loại phản ứng đã học trong hóa học vô cơ, ví dụ?
I. Phân loại phản ứng hữu cơ
* Các cách phân loại phản ứng hữu cơ
2. Phân loại theo sự phân cắt liên kết…
1. Phân loại dựa vào thành phần và cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ...
3. Phân loại theo giai đoạn quyết định tốc độ phản ứng…
4. Phân loại theo bản chất tác nhân phản ứng…
5. Tổ hợp các cách phân loại trên…
1. Phản ứng thế
a. Ví dụ 1: Phản ứng của metan với clo (tỉ lệ mol 1:1) …
CH4 + Cl2
Ví dụ 2: Phản ứng của metylbrom với natrihiđroxit
CH3 – Br + HO – Na
Ví dụ 3: Phản ứng của Ancol etylic với Natri
2C2H5OH + 2Na
CH3Cl + HCl
CH3OH + NaBr
2C2H5ONa + H2
b. Khái niệm:
Phản ứng thế là phản ứng trong đó một nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử trong phân tử hợp chất hữu cơ bị thay thế bởi một nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử khác.
2. Phản ứng cộng
a. Ví dụ:
Ví dụ 1: Phản ứng của etilen với dung dịch brom ...
Ví dụ 2: Phản ứng của axetilen với hiđroclorua …
C2H4 + Br2
C2H2 + HCl
b. Khái niệm:
Phản ứng cộng là phản ứng trong đó phân tử hợp chất hữu cơ kết hợp với phân tử khác tạo thành phân tử hợp chất mới
C2H4Br2
C2H3Cl
3. Phản ứng tách
a. Ví dụ
Ví dụ 1: Phản ứng tách nước từ ancol etylic
CH2 – CH2
I I
H OH
CH2 = CH2 + H2O
CH3 – CH2 – OH
CH2 = CH2 + H2O
CH2 – CH – CH – CH3
I I I
H H H
CH3 – CH = CH – CH3 + H2
CH2 = CH – CH – CH3 + H2
Ví dụ 2: Phản ứng tách hiđro của n- butan
CH3 – CH2 – CH2 – CH3
CH3 – CH = CH – CH3 + H2
CH2 = CH – CH – CH3 + H2
b. Khái niệm:
Phản ứng tách là phản ứng trong đó hai hay nhiều nguyên tử bị tách ra khỏi phân tử hợp chất hữu cơ
* Các loại phản ứng hữu cơ khác
- Phản ứng trùng hợp: nCH2=CH2  (– CH2 – CH2 – )n
II. Đặc điểm của phản ứng hóa học trong hóa học hữu cơ
1. Phản ứng của các hợp chất hữu cơ thường xảy ra chậm
Ví dụ:
Phản ứng NaOH + HCl  NaCl + H2O xảy ra ngay lập tức
CH3COOH + C2H5OH  CH3COOC2H5 + H2O (6- 8 giờ)
Phản ứng lên men rượu từ tinh bột (72giờ)
Phản ứng lên men giấm từ rượu (1tuần)
2. Các phản ứng hữu cơ thường sinh ra hỗn hợp sản phẩm
Ví dụ:
- Phản ứng của clo với metan (askt) thu được CH3Cl, CH2Cl2, CHCl3, CCl4
- Phản ứng tách H2 từ n-butan cho hỗn hợp 2 sản phẩm
- Phản ứng sản xuất ancol etylic trong công nghiệp từ etilen thu được: ancoletylic, anđehit axetic, axit axetic, dầu furen, glixerol, este…
Củng cố bài
Xác định loại phản ứng của các phương trình hóa học sau
a c
b e
d g
Viết phương trình hóa học của các phản ứng xảy ra theo sơ đồ sau:
CH  CH + H2 CH2 = CH2
(2) CH2 = CH2 + H2O CH3CH2OH
(3) CH3CH2OH + HBr CH3CH2Br + H2O
(4) 3CH  CH
(5) + Br2 Br + HBr
Xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo, chuyên viên sở GD- ĐT , phòng GD-ĐT , BGĐ trung tâm và các đồng chí trong tổ chuyên môn đã ủng hộ và giúp đỡ tôi trong việc chuẩn bị và thể hiện bài giảng.
Cảm ơn các em học sinh đã giúp cô hoàn thành nhiệm vụ.
1. Phân loại dựa vào thành phần và cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ
- Phản ứng thế (S)
- Phản ứng cộng (A)
- Phản ứng tách (E)
- Phản ứng chuyển vị…
2. Phân loại theo sự phân cắt liên kết
- Phản ứng có sự phân cắt liên kết (phản ứng đồng li, dị li)
- Phản ứng không có sự phân cắt liên kết …
3. Phân loại theo giai đoạn quyết định tốc độ phản ứng
- Phản ứng đơn phân tử (1)
- Phản ứng lưỡng phân tử (2)
- Phản ứng đa phân tử (n) …
4. Phân loại theo bản chất tác nhân phản ứng
- Phản ứng gốc (R)
- Phản ứng electrophin (E)
- Phản ứng nucleophin (N) …
5. Tổ hợp các cách phân loại trên …
- Phản ứng thế nucleophin đơn phân tử (SN1)
- Phản ứng thế nucleophin lưỡng phân tử (SN2)
- Phản ứng thế electrophin (SE)
- Phản ứng thế gốc tự do (SR)
- Phản ứng cộng gốc tự do (AR)
- Phản ứng cộng electrophin (AE)
- Phản ứng cộng nucleophin (AN)
- Phản ứng tách đơn phân tử (E1)
- Phản ứng tách lưỡng phân tử (E2)
H I
H – C – H + Cl – Cl
I
H
1 : 1
H
I
H – C – Cl + HCl
I
H
a. Ví dụ 1: Phản ứng của metan với clo (tỉ lệ mol 1:1)
Metyl clorua
H
I
H – C = C – H
I
H
+
Br – Br
H Br
I I
H – C - C – H
I I
Br H
Ví dụ 1: Phản ứng của etilen với dung dịch brom ...
1, 2 - đibrometan
Ví dụ 2: Phản ứng của axetilen với hiđroclorua …
C2H2 + HCl C2H3Cl
H – C  C – H + H – Cl
H
I
H – C = C – H
I
Cl
Vinyl clorua