Bài 23. Hướng động

Chương 2
A-Cảm ứng ở thực vật
HU?NG D?NG
I. KHÁI NIỆM:
Hướng động là hình thức phản ứng của một bộ phận của cây trước tác nhân kích thích theo 1 hướng xác định.
Có 2 loại hướng động: hướng động dương(vận động tới nguồn kích thích) và hướng động âm(vận động tránh xa nguồn kích thích)
Vận động này diễn ra tương đối chậm và được điều tiết bởi hoạt động của hoocmon thực vật.

II. CÁC KIỂU HƯỚNG ĐỘNG:
Hướng đất( hướng trọng lực):
AIA(auxin) có tác dụng khác nhau : nồng độ cao ở rễ làm ức chế sinh trưởng, nồng độ cao ở thân kích thích sinh trưởng.
Đối với rễ: do auxin (AIA) phân bố không đều ở 2 mặt rễ(do ảnh hưởng của trọng lực). Mặt trên có lượng auxin thích hợp cần cho sự phân chia rễ lớn lên và kéo dài tế bào làm rễ cong xuống đất
 hứơng đất dương
Đối với ngọn: do auxin phân bố ở mặt dưới chồi nhiều hơn nên làm cho chồi hướng lên trên
 hướng đất âm
hạt
rễ
thân
AIA
AIA
Ức chế
Kích thích
Rễ cây phát triển theo chiều trọng lực
2)Hứơng sáng

Ngọn cây luôn quay về hướng có ánh áng (hướng sáng dương) là do sự phân bố không đều của auxin (cụ thể là axit indolaxêtic). Auxin có nhiều ở phía ít ánh sáng (vận chuyển chủ động). Lượng auxin nhiều giúp kích thích sự kéo dài của tế bào (AIA dược xâm nhập vào thành tế bào làm đứt các vách ngăn của xenlulôzơ làm cho tế bào dãn ra.
Hướng sáng dương
Cây hướng sáng
VÍ DỤ

Hãy nhận xét hình sau đây
Cảm ứng của cây với điều kiện ánh sáng

Trả lời : ở (1.1)điều kiện chiếu sáng khác nhau, cây non có phản ứng khác nhau. Ở điều kiện chiếu sáng 1 hướng, thân cây hướng về nguồn sáng(a), khi không có AS, thân cây có màu vàng úa. Ở điều kiện chiếu sáng bình thường, cây mọc thẳng, lá màu xanh lục.
Ở 1.2 cây mọc cong theo hướng có ánh sáng
1.1
1.2

3) Hướng nuớc:

Rễ luôn tìm về phía có nước (hướng nước dương). Trong lòng đất rễ vươn khá xa, len lỏi vào các khe hở của đất, hướng về phía nguồn nước, lấy nước cung cấp cho mọi hoạt đông sống của cơ thể.
Ví dụ: chậu hoa lan rễ hứơng xuống rồi lại hướng vào chậu để tìm nước
Cây sao : ở nơi lát gạch, gạch bị bong lên do rễ cây hướng lên tìm nước mỗi khi trời mưa mà tính hướng sáng và đất là âm  chui lại xuống đất.(lý do tại sao ta thấy rễ cây cong lên

Hướng nước
Ví dụ:
4) Hướng hoá:
Rễ luôn hướng về phía các chất khoáng cần thiết cho sự sống của tế bào như các nguyên tố đa lượng và vi lượng (hướng hóa dương) và tránh xa các chất độc gây hại cấu trúc tế bào (hướng hóa âm)

Phân bón
Hoá chất độc
đất
cây
Ngoài ra, thực vật còn có hướng tiếp xúc khi gặp chướng ngại rắn(bò lan theo hình vật chướng ngại hoặc dây leo quấn quanh cọc rào như đậu côve), tính hướng nhiệt…

HƯỚNG TIẾP XÚC
III. VAI TRÒ HƯỚNG ĐỘNG TRONG ĐỜI SỐNG THỰC VẬT:
Các kiểu hướng động giúp cây thích ứng với sự biến động của điều kiện môi trường
Trong trồng trọt, việc tưới nước, bón phân tạo điều kiện cho hệ rễ phát triển theo mong muốn.

IV. CỦNG CỐ
1. Sự sinh trưởng của cây non trong những điều kiện chiếu sáng khác nhau dẫn tới:
A. Cây mọc cong về phía ánh sáng, lá màu xanh nhạt.
B. Cây mọc vống lên, lá màu vàng úa.
C. Cây mọc thẳng đều, lá màu xanh lục
D. Cây non trong những điều kiện chiếu sáng khác nhau thì sinh trưởng không giống nhau.
2. Các kiểu hướng động gồm:
A. Hướng sáng, hướng đất, hướng hóa, ứng động tiếp xúc
B. Hướng sáng, hướng đất, hóa ứng động, hướng tiếp xúc
C. Hướng sáng, ứng động sức trương, hướng hóa, hướng tiếp xúc
D. Hướng sáng, hướng đất, hướng hóa, hướng tiếp xúc
Hướng tiếp xúc
Hướng trọng lực (+)
Hướng sáng (+)
Hướng trọng lực (─)
C
B
D
A
 Hãy sắp xếp các H/ A, B, C, D tương ứng với các kiểu hướng động cho phù hợp.