Bài 23. Đêm nay Bác không ngủ

Minh Huệ (1927-2003), tên thật là Nguyễn Đức Thái, quê ở Nghệ An.
Làm thơ từ thời kì kháng chiến chống Pháp.
I. Đọc – Hiểu chú thích:
2. Chú thích
a, Tác giả:
- Bµi th¬: “ Đªm nay B¸c kh«ng ngñ” s¸ng t¸c năm 1951, kÓ vÒ mét ®ªm kh«ng ngñ cña B¸c trªn ®­êng ®i chiÕn dÞch Biªn Giíi -Thu Đ«ng.
b, Tác phẩm:
Hoàn cảnh: Chiến dịch biên giới Việt Bắc - Thu đông (1950).
- Thể thơ: ngũ ngôn (5 tiếng)
1. Đọc:
Bác trong chiến dịch Biên giới cuối năm 1950
- Bố cục:
3 phần
Phần 1: 9 khổ thơ đầu – Anh đội viên thức dậy lần thứ nhất
Phần 2: 6 khổ thơ tiếp – Anh đội viên thức dậy lần thứ ba
Phần 3: khổ thơ cuối – Hình tượng Bác Hồ
PHẦN I: NHÂN VẬT ANH ĐỘI VIÊN
TRONG 2 LẦN THỨC GIẤC
PHẦN II: HÌNH TƯỢNG BÁC HỒ
a/ Tâm tư tình cảm của Anh đội viên thức dậy lần thứ nhất:
1, NHÂN VẬT ANH ĐỘI VIÊN TRONG 2
LẦN THỨC GIẤC
II. Đọc – hiểu Văn bản
Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ

Lặng yên bên bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác

Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm.

Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng
Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng.

Thổn thức cả nỗi lòng
Thầm thì anh hỏi nhỏ:
-Bác ơi! Bác chưa ngủ
Bác có lạnh lắm không.

Chú cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc
Vâng lời anh nhắm mắt
Nhưng bụng vẫn bồn chồn.

Không biết nói gì hơn
Anh nằm lo Bác ốm
Lòng anh cứ bề bộn
Vì Bác vẫn thức hoài.

Chiến dịch hãy còn dài
Rừng lắm dốc, lắm ụ
Đêm nay Bác không ngủ
Lấy sức đâu mà đi.
ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ
Minh Huệ
Mà sao Bác vẫn ngồi
Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc

Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng.

Thổn thức cả nỗi lòng
Thầm thì anh hỏi nhỏ
Bác ơi Bác chưa ngủ
Bác có lạnh lắm không?

Anh nằm lo Bác ốm
Lòng anh cứ bề bộn
Vì Bác vẫn thức hoài.
+ Điệp từ "càng" diễn tả tình thương tăng cấp
- Mơ màng như nằm trong giấc mộng đẹp đẽ, ấm áp (khổ 5)
+So sánh, ẩn dụ: Người Cha,
Bóng Bác - ngọn lửa hồng
 Tình cảm thân thiết, ngưỡng mộ của anh đội viên với Bác
 Thương yêu, lo lắng cho sức khỏe của Bác
1, NHÂN VẬT ANH ĐỘI VIÊN TRONG 2 LẦN THỨC GIẤC
a/ Tâm tư tình cảm của Anh đội viên thức dậy lần thứ nhất:
- Thời gian: trời khuya lắm rồi.
=> Gợi sự cần thiết phải nghỉ ngơi.
- Không gian: trời mưa lâm thâm, lều tranh xơ xác.
 Khắc nghiệt, gian khổ của vùng núi rừng Việt Bắc.
- Ngạc nhiên, băn khoăn đến khắc khoải (khổ 1)
- Nhìn, theo dõi những cử chỉ, hành động của Bác (Khổ 3,4,5)
càng
Càng
Người Cha
Như
hơn
1. Bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” là của tác giả nào ?
A. Tô Hoài B. Minh Huệ C. Đoàn Giỏi
Minh Huệ
CỦNG CỐ
2. Bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” được sáng tác vào năm nào?
A. 1950 B. 1951 C. 1952
1951
CỦNG CỐ
3. Bài thơ đó được viết dựa trên sự việc có thực nào?

A. Bác mới về nước lãnh đạo cách mạng.

B. Khi Bác ở nước ngoài hoạt động.

C. Bác Hồ trực tiếp ra mặt trận theo dõi và chỉ huy chiến dịch Biên giới 1950.
C. Bác Hồ trực tiếp ra mặt trận theo dõi và chỉ huy chiến dịch Biên giới 1950.
CỦNG CỐ
4. Tõm tr?ng c?a anh d?i viờn ? l?n th?c d?y th? nh?t l� gỡ?
Anh ngạc nhiên, băn khoăn, lo lắng.
5. Qua c?m nh?n c?a anh d?i viờn, chỳng ta th?y du?c tỡnh c?m n�o c?a Bỏc H??
Tấm lòng yêu thương, sự chăm sóc ân cần chu đáo dành cho các anh bộ đội.
XIN TR�N TH�NH C?M ON C�C TH?Y CO