Bài 23. Đêm nay Bác không ngủ

Trường THCS Đông hợp
GV: Tô hương giang
Bài: Đêm nay Bác không ngủ
Nhiệt liệt chào mừng
Các Thầy Giáo, Cô Giáo về dự giờ
Bài 23: Tiết 94
Văn bản: Đêm nay Bác không ngủ
(Minh Huệ)
*Kiểm tra bài cũ :
? Bài thơ " Đêm nay Bác không ngủ" kể lại câu chuyện gì
- Bài thơ kể về một đêm không ngủ của Bác Hồ trên đường đi chiến dịch Biên giới năm 1950 trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp
Bài 23: Tiết 94
Văn bản: Đêm nay Bác không ngủ
(Minh Huệ)
I) Đọc -Tìm hiểu chú thích :
II) Đọc - Tìm hiểu thể loại ,bố cục :
III) Đoc- Tìm hiểu nội dung bài thơ :
1)Anh đội viên thức dậy lần thứ nhất
Hình ảnh Bác Hồ
-Bác lặng yên bên bếp lửa, vẻ mặt trầm ngâm

-Bác ngồi đốt lửa sưởi ấm cho chiến sĩ

-Bóng Bác cao lồng lộng,ấm hơn ngọn lửa hồng

-Bác vẫn thức hoài


Tâm tư anh đội viên
-Anh ngạc nhiên vì trời đã khuya
Từ ngạc nhiên đến xúc động khi anh hiểu
Anh mơ màng như trong giấc mộng
Anh tha thiết mời Bác đi nghỉ
Anh nằm không yên vì nỗi lo sức khỏe của Bác
Bài 23: Tiết 94
Văn bản: Đêm nay Bác không ngủ
(Minh Huệ)
I) Đọc -Tìm hiểu chú thích :
II) Đọc - Tìm hiểu thể loại ,bố cục :
III) Đoc- Tìm hiểu nội dung bài thơ :
1)Anh đội viên thức dậy lần thứ nhất
Hình ảnh Bác trong tâm trạng mơ màng của anh đội viên giống như hình ảnh thiêng liêng,thần tiên,cổ tích

Mà vẫn gần gũi,thân thương,ấm áp ngọt ngào
Bóng Bác cao lồng lộng
?m hơn ngọn lửa hồng
Gợi một tưởng tượng như thế nào?
Bài 23: Tiết 94
Văn bản: Đêm nay Bác không ngủ
(Minh Huệ)
I) Đọc -Tìm hiểu chú thích :
II) Đọc - Tìm hiểu thể loại ,bố cục :
III) Đoc- Tìm hiểu nội dung bài thơ :
1)Anh đội viên thức dậy lần thứ nhất
-Bác có tình yêu thương,có tấm lòng nhân ái bao la
-Tình cảm của Bác với các chiến sĩ như tình cảm một người cha đối với con
Bài 23: Tiết 94
Văn bản: Đêm nay Bác không ngủ
(Minh Huệ)
I) Đọc -Tìm hiểu chú thích :
II) Đọc - Tìm hiểu thể loại ,bố cục :
III) Đoc- Tìm hiểu nội dung bài thơ :
1)Anh đội viên thức dậy lần thứ nhất
2)Anh đội viên thức dậy lần thứ ba
?Tại sao nhà thơ không tả, kể về lần thức giấc thứ hai của anh đội viên
A.Không muốn câu chuyện bị trùng lặp
B.Thấy chỉ càn lần một và lần ba là đủ
C.Không hẳn là lần ba mà là nhiêu lần .Lần nào tỉnh giấc cũng thấy Bác chưa ngủ
D.Cả ba ý trên
D.
Bài 23: Tiết 94
Văn bản: Đêm nay Bác không ngủ
(Minh Huệ)
I) Đọc -Tìm hiểu chú thích :
II) Đọc - Tìm hiểu thể loại ,bố cục :
III) Đoc- Tìm hiểu nội dung bài thơ :
1)Anh đội viên thức dậy lần thứ nhất
2)Anh đội viên thức dậy lần thứ ba
Tâm tư anh đội viên
-Anh hốt hoảng giật mình
Hình ảnh Bác Hồ
-Bác vẫn ngồi đinh ninh,chòm râu im phăng phắc
Bài 23: Tiết 94
Văn bản: Đêm nay Bác không ngủ
(Minh Huệ)
I) Đọc -Tìm hiểu chú thích :
II) Đọc - Tìm hiểu thể loại ,bố cục :
III) Đoc- Tìm hiểu nội dung bài thơ :
1)Anh đội viên thức dậy lần thứ nhất
2)Anh đội viên thức dậy lần thứ ba
Tâm tư anh đội viên
-Anh hốt hoảng giật mình

-Anh vội vàng nằng nặc mời Bác đi nghỉ

Hình ảnh Bác Hồ
-Bác vẫn ngồi đinh ninh,chòm râu im phăng phắc

Khổ thơ có ba dấu chấm than,câu được lặp lại hai lần có sự đảo ngược trật tự ngôn từ
Thể hiện lời mời hết sức năn nỉ cương quyết,lo lắng thương yêu

-Bác trả lời dứt khoát,nhưng cụ thể: Bác thương đoàn dân công
Anh vội vàng nằng nặc:
-Mời Bác ngủ Bác ơi !
Trời sắp sáng mất rồi
Bác ơi ! Mời Bác ngủ !
Bài 23: Tiết 94
Văn bản: Đêm nay Bác không ngủ
(Minh Huệ)
I) Đọc -Tìm hiểu chú thích :
II) Đọc - Tìm hiểu thể loại ,bố cục :
III) Đoc- Tìm hiểu nội dung bài thơ :
1)Anh đội viên thức dậy lần thứ nhất
2)Anh đội viên thức dậy lần thứ ba
Tâm tư anh đội viên
-Anh hốt hoảng giật mình

-Anh vội vàng nằng nặc mời Bác đi nghỉ


Hình ảnh Bác Hồ
-Bác vẫn ngồi đinh ninh,chòm râu im phăng phắc
-Bác trả lời cương quyết nhưng cụ thể :
Bác thương đoàn dân công
- Nếu lần trước anh chỉ dám thổn thức rồi thầm thì hỏi nhỏ thì đến lần này anh phải quyết liệt hơn để mời Bác ngủ.
-Anh đội viên - sợ trời sáng
-Bác - mong trời sáng
Bác có tình yêu thương bao la với bộ đội và dân công
Bài 23: Tiết 94
Văn bản: Đêm nay Bác không ngủ
(Minh Huệ)
So sánh cảm nghĩ của anh đội viên trong hai lần thức dậy đó:
Lần 1: Lo lắng,yêu thương
Lần 2: Kính yêu ,cảm phục
Lời giải thích ngyên nhân không ngủ của Bác Hồ.Một đêm không ngủ chỉ là lẽ thường tình trong muôn vàn những đêm không ngủ của Bác
Bác không ngủ vì thương bộ đội dân công.Vì Bác là vị lãnh tụ của dân tộc,người cha thân yêu của quân đội ta
Cuộc đời người dành trọn vẹn cho nhân dân,tổ quốc.Đó là lẽ sống như nhà thơ Tố Hữu ca ngợi :
"Nâng niu tất cả chỉ quên mình "
Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác không ngủ
Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh
Bài 23: Tiết 94
Văn bản: Đêm nay Bác không ngủ
(Minh Huệ)
I) Đọc -Tìm hiểu chú thích :
II) Đọc - Tìm hiểu thể loại ,bố cục :
III) Đoc- Tìm hiểu nội dung bài thơ :
1)Anh đội viên thức dậy lần thứ nhất
2)Anh đội viên thức dậy lần thứ ba
?Tìm những từ láy trong bàivà cho biết giá trị biểu cảm của từ láy:
-Vẻ mặt Bác trầm ngâm
-Mái lều tranh xơ xác
-Bác vẫn ngồi đinh ninh
-Chòm râu im phăng phắc
-Bóng bác cao lồng lộng
-Anh đội viên mơ màng
-Thầm thì anh hỏi nhỏ
-Anh vội vàng nằng nặc
Các từ láy làm tăng giá trị biểu cảm,diễn tả cụ thể các trạng thái tình cảm và cảm xúc để làm nổi bật nhân vật trung tâm là Bác Hồ được hiện lên qua cái nhìn và tâm trạng của anh chiến sĩ
Bài 23: Tiết 94
Văn bản: Đêm nay Bác không ngủ
(Minh Huệ)
I) Đọc -Tìm hiểu chú thích :
II) Đọc - Tìm hiểu thể loại ,bố cục :
III) Đoc- Tìm hiểu nội dung bài thơ :
1)Anh đội viên thức dậy lần thứ nhất
2)Anh đội viên thức dậy lần thứ ba
IV) Tổng kết:

1) Nội dung :
-Bài thơ đã thể hiện tấm lòng yêu thương sâu sắc,rộng lớn của Bác với bộ đội và nhân dân
-Đồng thời thể hiện tình cảm yêu kính,cảm phục của chiến sĩ đối với lãnh tụ
2) Nghệ thuật :
-Bài thơ Sử dụng thể thơ năm chữ có nhiều vần liền thích hợp với lối kể chuyện vì nó vừa có yếu tố tự sự và trữ tình,mang lối hát dặm Nghệ Tĩnh.
-Nhiều chi tiết giản dị,chân thực và cảm động
-Sử dụng nhiều từ láy gợi hình,gợi cảm

Ghi nhớ : SGK (67)
1) Khái quát nội dung văn bản

-Hoàn cảnh : Trên đường đi chiến dịch , trời mưa lâm thâm và lạnh
-Thời gian : Một đêm khuya
-Địa điểm : Trong một mái lều tranh xơ xác


Anh ngạc nhiên xúc động Bác trầm ngâm lặng yên
Mơ màng Bác đốt lửa , dém chăn cho chiến sĩ
Hốt hoảng giật mình Bác ngồi đinh ninh, chòm râu im phăng phắc
Nằng nặc mời Bác đi nghỉ Bác thương đoàn dân công
Anh vui sướng thức luôn cùng Bác Bác giản dị mà vĩ đại




V) Luyện tập
Đêm nay Bác không ngủ
Hình ảnh Bác
Tâm tư anh đội viên
Tình cảm kính yêu , cảm phục của
Người chiến sĩ đối với lãnh tụ
Thể hiện tấm lòng yêu thương sâu sắc rộng
lớn của Bác đối với bộ đội và nhân dân
2) Bài tập trắc nghiệm:

Nhóm 1 : Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nào?
A. Trước cách mạng tháng Tám
B. Trong thời kì chống Pháp.
C. Trong thời kì chống Mĩ.
D. Khi đất nước hòa bình
Nhóm 2: Bài thơ dùng phương pháp biểu đạt gì?
A.Miêu tả
B. Tự sự
C. Kể chuyện kết hợp với miêu tả, biểu cảm.
Nhóm 3: Tại sao trong đêm ấy Bác Hồ không ngủ ?
A. Bác lo lắng cho các chiến sĩ
B. Bác thương đoàn dân công
C. Bác lo lắng cho chiến dịch
D. Cả ba ý trên
B.
C.
D.
Bài 23: Tiết 94
Văn bản: Đêm nay Bác không ngủ
(Minh Huệ)
V) Luyện tập:
Chuyển bài thơ thành một câu chuyện ( kể theo ngôi thứ nhất )

a)Mở bài : Giới thiệu nhân vật,hoàn cảnh diễn ra câu chuyện
b) Thân bài :
-Kể lại câu chuyện Bác không ngủ :
+ Vẻ mặt , đôi mắt, vầng trán
+Tình cảm của Bác với bộ đội ,dân công
-Kể về hai lần thức dậy của anh đội viên ( hoạt đông, lời nói ,cảm xúc )
c) Kết bài :Cảm xúc suy nghĩ về tình thương bao la của Bác.

Hướng dẫn về nhà :
- Học thuộc bài thơ
- Cảm nhận của em về hình ảnh Bác Hồ qua con mắt và cảm nghĩ của anh đội viên
- Chuyển bài thơ thành một câu chuyện ( kết hợp kể chuyện,miêu tả , biểu cảm )
- Chuẩn bị tiết 95: Bài ẩn dụ
Kính Chúc các thầy cô giáo mạnh khoẻ
Hạnh phúc thành đạt!
Chúc Các em học sinh!
Chăm ngoan học giỏi
Hẹn gặp lại!
Gìờ học kết thúc!