Bài 23. Đêm nay Bác không ngủ

Minh Huệ.
Phòng giáo dục quận ngô quyền
Trường THCS Lạc Viên.
Giáo viên soạn bài : đỗ Thị Thanh Hồng.
1. Dòng nào nói đúng tâm trạng thầy Ha- men trong "Buổi học cuối cùng".
A. Đau đớn và rất xúc động;
B. Bình tĩnh, tự tin;
C. Bình thường như những buổi học khác;
D.Tức tối, căm phẫn.








1. Lòng yêu nước của thầy Ha - men được biểu hiện như thế nào trong tác phẩm?


A. Yêu mến, tự hào về vùng quê An- dát của mình;
B. Căm thù sục sôi kẻ thù xâm lược quê hương;
C. Kêu gọi mọi người cùng đoàn kết, chiến đấu chống kẻ thù;
D. Yêu thiết tha tiếng nói dân tộc.

3. Trong van bản " "Buổi học cuối cùng", nhân vật nào để lại trong em ấn tượng sâu sắc nhất ? Vỡ sao ?

Ng�y / / 2008

NG? VAN 6

Bài 23 .VAn bản
đêm nay
Bác không ngủ.

Minh Huệ.

I. Đọc - chú thích.
Tiết 93,94: : đêm nay Bác không ngủ.



1. Chú thích.













Tiết 93,94: : đêm nay Bác không ngủ.
Bài thơ được làm theo thể thơ gì? Em có nhận xét gì về số tiếng trong một dòng thơ, số dòng trong một khổ thơ và cách gieo vần ?




1. Chú thích.
a. Tác giả:
I. Đọc - chú thích.
b.Tác phẩm :
2. Đọc
- đọc chậm, giọng trầm, ngắt nhịp, nhấn mạnh nh?ng ch? có vần .
Phân biệt giọng kể chuyện, miêu tả; giọng nói của anh đội viên ; giọng của Bác Hồ.
Tiết 93,94: : đêm nay Bác không ngủ.


Trong câu chuyện ấy xuất hiện những nhân vật nào ?
* Tìm hiểu chung

1. Chú thích.
I. Đọc - chú thích.
II. Tìm hiểu văn bản.

a. Tác giả:
b.Tác phẩm:
2. Đọc
Chuyện một đêm không ngủ trên đường đi chiến dịch của Bác.

Bác Hồ và anh đội viên chiến sĩ.
Tiết 93,94: : đêm nay Bác không ngủ.
Trong hai nhân vật trên, theo em:
Nhân vật nào hiện ra qua sự miêu tả của người kể chuyện ?

Nhân vật nào trực tiếp bộc lộ cảm xúc suy nghĩ?



Anh đội viên chiến sĩ.
1. Chú thích.
I. Đọc - chú thích.
II. Tìm hiểu văn bản.

a. Tác giả:
I. Đọc - chú thích.
b.Tác phẩm
2. Đọc
3. Từ khó
Bác Hồ.
* Tìm hiểu chung
1.Tình cảm của anh đội viên đối với Bác .

Đang ngủ anh đội viên choàng thức giấc, trước mắt anh là cảnh gì ?
Điều khiến anh băn khoăn nhất đó là gì ?
Vì sao Bác chưa ngủ ?


II. Tìm hiểu văn bản.

I. Đọc - chú thích.
Tiết 93,94: : đêm nay Bác không ngủ.
* Khung cảnh:
Cảnh ngoài trời: đêm khuya, mưa phùn
Cảnh trong lán: Các chiến sĩ ngủ ngon, Bác không ngủ.

Mà sao Bác vẫn ngồi .
đêm nay Bác không ngủ.
Tiết 93,94: : đêm nay Bác không ngủ.


Được chứng kiến những việc làm cao đẹp đó của Bác, anh đội viên có tâm trạng và suy nghĩ gì?
Hình ảnh Bác Hồ qua cái nhìn của anh được hiện ra như thế nào ?

Câu thơ sử dụng biện pháp nghệ thuật gì ? Phân tích tác dụng ?

II. Tìm hiểu văn bản.
Càng nhìn lại càng thương .
Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng .
I. Đọc - chú thích.
Bóng Bác cao lồng lộng
ấm hơn ngọn lửa hồng.
Phép tu từ so sánh, từ láy ->
Tỡnh Bác lớn lao, ấm áp, sưởi ấm lòng anh hơn cả ngọn lửa hồng.
1.Tình cảm của anh đội viên đối với Bác .
Tại sao nhà thơ không tả, kể lần thức giấc thứ hai của anh đội viên?
A. Không muốn câu chuyện bị trùng lặp ;
B. Lần thức giấc thứ hai chẳng có gỡ đáng kể, tả, anh lại ngủ tiếp;
C. Lần thứ ba có nghĩa là nhiều lần,
lần nào tỉnh giấc , anh đội viên cũng
đều thấy Bác chưa ngủ.

Tiết 93,94: : đêm nay Bác không ngủ.
Em có nhận xét gì về thái độ của anh đội viên lần thứ ba thức giấc? Vì sao anh có thái độ đó ?
Anh hốt hoảng giật mỡnh.
Anh vội vàng nằng nặng
Mời Bác ngủ Bác ơi !
Trời sắp sáng mất rồi
Bác ơi! Mời Bác ngủ !

đọc lại lời mời của anh đội viên với Bác? Em có nhận xét về cách cấu tạo của lời thơ ấy ? điều đó có tác dụng gỡ trong việc thể hiện tâm trạng của anh khi thấy Bác vẫn không ngủ?

II. Tìm hiểu văn bản.
I. Đọc - chú thích.
Câu thơ đảo trật tự ngôn từ, lặp cụm từ " Mời Bác ngủ Bác ơi!"-> diễn tả tang dần sự bồn chồn, lo lắng cho sức khỏe của Bác của anh đội viên.
1.Tình cảm của anh đội viên đối với Bác .
Tiết 93,94: : đêm nay Bác không ngủ.
Em hiểu gì về lời thơ :
Lòng vui sướng mênh mông
Anh thức luôn cùng Bác .


Anh sung sướng, cảm động khi được ở bên Bác. ở bên Bác anh thấy mỡnh như người được tiếp thêm sức sống, niềm tin.
Qua tâm trạng và ý nghĩ của anh đội viên, em cảm nhận được gỡ về tỡnh cảm của anh đội viên đối với Bác ?

Lòng kính yêu, sự biết ơn, niềm hạnh phúc, tự hào về vị lãnh tụ vĩ đại mà bỡnh dị của dân tộc .

II. Tìm hiểu văn bản.

1. Tình cảm của anh đội viên đối với Bác.

I. Đọc - chú thích.
Tiết 93,94: : đêm nay Bác không ngủ.



Trong bài thơ, hình ảnh Bác Hồ hiện lên qua các chi tiết nào về :
Hình dáng ?
Tư thế ?
Vẻ mặt ?
Cử chỉ ?
Hành động
- Lời nói ?

Vẻ mặt trầm ngâm, mái tóc bạc, ngồi đinh ninh, chòm râu im phăng phắc.
Đốt lửa, đi dém chăn cho từng người, nhón chân nhẹ nhàng.
"Cháu cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc .
Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng ."
2. Lòng yêu thương mênh mông của Bác.
I. đọc - chú thích.

II. Tỡm hiểu van bản.

1. Tình cảm của anh đội viên .
Tiết 93,94: : đêm nay Bác không ngủ.
Hành động, lời nói, tâm tư nào của Bác để lại cho em ấn tượng sâu sắc nhất ? Vì sao ?
Hình dung của em về Bác qua các chi tiết kể và tả trong bài như thế nào, em hãy miêu tả lại ?
II. Tìm hiểu văn bản.

I. Đọc - chú thích.
2. Lòng yêu thương mênh mông của Bác.
1. Tình cảm của anh đội viên đối với Bác .
Tiết 93,94: : đêm nay Bác không ngủ.
Em cảm nhận được những phẩm chất cao đẹp nào của Bác qua bài thơ ?
Tình yêu thương bao la, sâu nặng, sự chăm lo ân cần chu đáo, tỉ mỉ của Bác đối với chiến sĩ và đồng bào cả nước.



II. Tìm hiểu văn bản.
1. Tình cảm của anh đội viên đối với Bác
2. Tình thương mênh mông của Bác.
I. Đọc - chú thích.
Tiết 93,94: : đêm nay Bác không ngủ.




2. Tình yêu thương mênh mông của Bác.
Bác sống như trời đất của ta
Yêu từng ngọn lúa, mỗi nhành hoa.
Tự do cho mỗi đời nô lệ
S?a để em thơ lụa tặng già.
( Tố Hữu )


II. Tìm hiểu văn bản.
1. Tình cảm của anh đội viên đối với Bác .
I. Đọc - chú thích.
Em biết được bài thơ, câu thơ nào cũng ca ngợi tấm lòng yêu thương mênh mông đó của Bác ?
Bác ơi, tim Bác mênh mông thế
Ôm cả non sông mọi kiếp người!
Tố Hưu
Ôi lòng Bác vậy cứ thương ta
Thương cuộc đời chung thương cỏ hoa.
Chỉ biết quên mỡnh cho hết thảy
Như dòng sông chảy nặng phù sa.
Tố Hưu.
Yêu nước, yêu ngưòi, yêu cỏ hoa.
Hoàng Trung Thông.
Tiết 93,94: : đêm nay Bác không ngủ.


-
Hãy nêu vài nét khái quát nhất về nghệ thuật đặc sắc của bài thơ ?


Bài thơ đã thể hiện tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác.đồng thời thể hiện tỡnh cảm yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ đối với lãnh tụ.
II. Tìm hiểu văn bản.
I. Đọc - chú thích.
- Kết hợp kể chuyện, miêu tả và biểu cảm.
- Lời thơ giản dị, chân thành, nhiều từ láy giàu tính biểu cảm, các biện pháp nghệ thuật..
III. Tổng kết
Bài thơ giúp em hiểu được điều gỡ về tỡnh cảm của Bác Hồ đối với đồng bào và chiến sĩ cả nước cũng như tỡnh cảm của nhân dân ta đối với Bác?
Tiết 93,94: : đêm nay Bác không ngủ.
Qua câu chuyện về một đêm không ngủ của Bác Hồ trên đường đi chiến dịch, bài thơ đã thể hiện tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác đối với bộ đội và nhân dân đồng thời thể hiện tình cảm yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ đối với lãnh tụ.
Bài thơ sử dụng thể thơ năm chữ, có nhiều vần thích hợp với lối kể chuyện, kết hợp miêu tả, kể với biểu cảm, có nhiều chi tiết giản dị, chân thực và cảm động.
Ghi nhớ

A.Bác lo lắng cho nhưng người chiến sĩ ở chiến trường;
B. Bác thương đoàn dân công đêm phải ngủ lại trong rừng;
C. Bác lo lắng cho chiến dịch;
D. Cả ba ý trên đều đúng .


Bài tập trắc nghiệm
1.Tại sao trong đêm ấy Bác Hồ không ngủ ?
1.ý nghĩa của ba câu thơ kết bài là gỡ?
.đêm nay Bác không ngủ
Vỡ một lẽ thường tỡnh
Bác là Hồ Chí Minh.
A.Bác lo lắng cho nhưng người chiến sĩ ở chiến trường;
B. Bác thương đoàn dân công đêm phải ngủ ngoài rừng;
C. Bác lo lắng cho chiến dịch;
D. Cả ba ý trên đều đúng .


Tiết 93,94: : đêm nay Bác không ngủ.
IV. Luyện tập
Đọc và thực hiện ph?n luyện tập.
2. Lòng yêu thương mênh mông của Bác.
II. Tìm hiểu văn bản.
1. Tình cảm của anh đội viên đối với Bác.
I. Đọc - chú thích.
* Ghi nhớ : sgk - 67
III. Tổng kết.
1. đọc diễn cảm bài thơ và học thuộc lòng nam khổ thơ đầu.
2. Dựa theo lời thơ, viết một bài van ngắn bằng lời của người chiến sĩ kể về kỉ niệm một đêm được ở bên Bác Hồ khi đi chiến dịch.
Tiết 93,94: : đêm nay Bác không ngủ.
Hướng dẫn về nhà:

1. Hãy viết một đoạn văn ngắn nêu cảm nhận của em về hình ảnh Bác Hồ trong bài thơ.
2. Đọc và soạn văn bản:Lượm
- Tìm hiểu về nhà thơ Tố Hữu
- Đọc văn bản nhiều lần
- Trả lời câu hỏi sgk - 76.

Bài học của chúng ta đến đây là kết thúc, chúc các vị đại biểu các thầy cô giáo cùng các em học sinh khoẻ mạnh!
Tôi xin chân thành cảm ơn!