Bài 23. Đêm nay Bác không ngủ

Câu 1: Bài thơ :"Đêm nay Bác không ngủ" kể lại chuyện gì?
Chuyện xuất hiện những nhân vật nào?
- Bài thơ kể về một đêm không ngủ của Bác Hồ trên đường đi chiến dịch Biên Giới năm 1950 trong thời kỳ kháng chiến chống thực đân Pháp
- Bài thơ xất hiện 2 nhân vật: Bác Hồ và người chiến sĩ
Câu 2: Hình ảnh Bác Hồ được miêu tả qua những chi tiết nào?
Thời gian, không gian: Tời khuya, bên bếp lửa, mưa lâm thâm, mái lều xơ xác
Bài cũ:

Dáng vẽ: Vẽ mặt trầm ngâm, mái tóc bạc, ngồi đinh ninh, chòm râu im phăng phắc
Cử chỉ, hành động: Đốt lửa, đi dém chăn, nhón chân nhẹ nhàng
_ Lời nói: Chú cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc
Bác thức thì mặc Bác
Bác ngủ không an lòng
Tâm tư: Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn
Trời thì mưa lâm thâm
Làm sao cho khỏi ướt!

Ngữ văn: Tiết 94: Đêm nay Bác không ngủ
( Minh Huệ)

I: Tìm hiểu chung văn bản:
II: Tìm hiểu chi tiết văn bản:
1: Hình ảnh Bác Hồ:
*: Dáng vẽ:
Vẽ mặt Bác trầm ngâm
Người cha mái tóc bạc
Bác vẫn ngồi đinh ninh
Chòm râu im phăng phắc
Dáng vẽ yên lặng,
trầm ngâm của
Bác trong đêm khuya
Từ láy


*: Cử chỉ, hành động:
Người cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
Rồi bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng
Sự quan tâm chăm sóc, nâng niu, yêu thương của Bác đối với từng người chiến sĩ .
Thể hiện tình cảm như một người cha
*: Lời nói:
Chú cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc
Bác thức thì mặc Bác
Bác ngủ không an lòng
- Bộc lộ nỗi lòng lo lắng của Bác đối với tất cả bộ đội và nhân dân
Tâm tư:
Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn
Càng thương càng nóng ruột
Mong trời sáng mau mau
Bác có tình yêu thương bao la đối với bộ đội và dân công
Dùng nhiều từ láy,
ngôn ngữ lời kể
Thể hiện tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác Hồ đối với bộ đội và nhân dân
2: Tình cảm của anh đội viên:
* Lần thức giấc thứ nhất:
Trời đã khuya lắm rồi
Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm

ẩn dụ
Tình thương của anh đội viên đối với Bác gần gủi như là người cha vậy
Bóng Bác cao lồng lộng
ấm hơn ngọn lửa hồng
So sánh
Cảm nhận ở Bác như một ông tiên
Thể hiện sự gần gủi, ấm áp, cảm phục trước tấm lòng của Bác
Thổn thức cả nỗi lòng
Anh nằm lo Bác ốm
Lấy sức đâu mà đi


Anh lo lắng cho
sức khoẻ của Bác
=> Thương yêu, lo lắng trước tấm lòng của Bác
*: Lần thức giấc thứ 3:
Anh hốt hoảng giật mình
Anh vội vàng nằng nặc
Mời Bác ngủ Bác ơi!
Bác ơi! Mời Bác Ngủ!
Lòng vui sướng mênh mông
Anh thức luôn cùng Bác
Trời sắp sáng
Sử dụng 3 dấu chấm than, câu được lặp lại 2 lần có sự đảo ngược trật tự ngôn từ
Lời mời năn nỉ, lo lắng và thương yêu Bác
- Niềm vui sướng của anh đội viên được thức cùng Bác trong đêm Bác không ngủ
- Anh như được tiếp thêm niềm vui, sức sống
- Tình cảm Chân thành , lòng kính yêu, cảm Phục và biết ơn Bác
- Niềm tự hào vị lãnh tụ vĩ đại mà bình dị
A: Không muốn câu chuyện bị trùng lặp
B: Thấy chỉ lần 1 và lần 3 là đủ rồi
C: Không hẳn lần1, lần3 mà nhiều lần. Lần nào
thức giấc cũng thấy Bác chưa ngủ
D: Cả ba ý trên.
?Tại sao nhà thơ không tả, kể về lần thức giấc thứ 2 của anh đội viên

Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác không ngủ
Vì một lẻ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh
- Bác không ngủ vì lo cho dân, cho nước
- Cuộc đời người dành trọn vẹn cho Tổ quốc,nhân dân
III: Tổng kết:
1: Nghệ thuật:
Thể thơ 5 chữ có nhiều vần liền thích hợpvới lối kể chuyện
Kết hợp miêu tả, kể với biểu cảm
ẩn dụ, so sánh, dùng nhiều từ láy gợi hình
Nhiều chi giản dị, chân thực và cảm động
2: Nội dung:
- Đồng thời thể hiện tình cảm yêu kính , cảm phục, lòng biết ơn của người chiến sĩ đối với lãnh tụ
- Bài thơ thể hiện tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác với bộ đội và nhân dân
Bài tập dưới hình thức trò chơi:
Chia làm 2 đội chơi:
Luật chơi như sau: Có 5 ngôi sao , mỗi đội lần lượt lựa hai ngôi sao chứa gói câu hỏi gồm 2 ý, trả lời đúng mỗi ý trong câu được 10 điểm . Nếu trả lời sai không ghi được điểm , đội bạn tiếp tục có quyền trả lời và giành điểm. Thời gian suy nghĩ cho mỗi câu hỏi là 5 giây. Trong 5 ngôi sao có một ngôi sao may mắn . Nếu trúng ngôi sao này giành được 30 điểm.
IV: Luyện tập:

- Ra đời vào hoàn cảnh nào ?
- Bài thơ : " Đêm nay Bác không ngủ" của tác giả nào ?

Minh Huệ
Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp
Quay về
? Bài thơ được làm theo thể thơ gì
? Nêu phương thúc biểu đạt của bài thơ
-Thể thơ 5 chữ
-Biểu cảm kết hợp với miêu tả, kể
Quay về
Quay về
? Hình ảnh Bác Hồ và người chiến sỹ hiện lên như thế nào qua bài thơ.
Tấm lòng yêu thương rộng lớn bao la đối với bộ đội và nhân dân của Bác Hồ.
- Lòng biết ơn , cảm phục ,kính yêu Bác Hồ của người chiến sỹ
Quay về
Bài thơ kể về một đêm không ngủ của bác .
Bác không ngủ vì lý do gì ?
Vì lo cho dân cho nước
- Đọc thuộc lòng bài thơ, nám chắc nội dung và nghệ thuật
Chuyển bài thơ thành một câu chuyện ( Kể theo ngôi hthứ nhất)
Soạn bài mới: ẩn dụ
V: Hướng dẫn về nhà:

Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo
cùng các em học sinh !