Bài 23. Đêm nay Bác không ngủ

KiỂM TRA BÀI CŨ:
1/Nêu giá trị về nội dung và nghệ thuật của văn bản Buổi học cuối cùng của An –phông- xơ Đô-đê .
2/Hãy tưởng tượng và đóng vai mình là thầy giáo Ha-men sau khi vừa nghe tiếng kèn của bọn lính Phổ đến khi buổi học cuối cùng kết thúc.
TiẾT 93,94:
ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ



I. TÌM HiỂU CHUNG:
1. Tác giả, tác phẩm:
a. Tác giả:

b.Tác phẩm:
- Bài thơ được viết năm 1951- Sau chiến dịch Biên giới Việt Bắc- Thu Đông 1950,Bác trực tiếp ra mặt trận theo dõi và chỉ huy cuộc chiến cùng bộ đội và nhân dân ta.
Minh Huệ (1927- 2003),tên khai sinh là Nguyễn ĐứcThái, quê ở thành phố Vinh- Nghệ An.
-Tấm lòng với dân,với nước của Bác thành nguồn cảm hứng sáng tác của nhiều thi sĩ.
ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ

Thể thơ: 5 chữ
Phương thức biểu đạt
tự sự-miêu tả-biểu cảm
Bố cục:
2 phần
-Câu chuyện cảm động về tấm lòng yêu thương sâu sắc của Bác đối với nhân dân,bộ đội qua cảm nhận của người chiến sĩ.
-Tình cảm yêu thương kính phục của anh đội viên dành cho Bác
II. Đọc- hiểu văn bản:

1/.Câu chuyện cảm động về tấm lòng yêu thương sâu sắc của Bác đối với nhân dân,bộ đội qua cảm nhận của người chiến sĩ:
-Hoàn cảnh: trên đường đi chiến dịch,trời mưa lâm thâm và lạnh.
-Thời gian:một đêm khuya,từ lúc anh đội viên thức dậy lần đầu đến lần thư ba và rồi anh thức luôn cùng Bác.
-Địa điểm:trong một mái lều tranh xơ xác,nơi trú tạm của bộ đội trong đêm.
Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ

Lặng yên bên bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác

Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm

Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng
Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng

Thổn thức cả nỗi lòng
Thầm thì anh hỏi nhỏ:
- Bác ơi! Bác chưa ngủ?
Bác có lạnh lắm không?

- Chú cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc
Vâng lời anh nhắm mắt
Nhưng bụng vẫn bồn chồn

Không biết nói gì hơn
Anh nằm lo Bác ốm
Lòng anh cứ bề bộn
Vì Bác vẫn thức hoài

Chiến dịch hãy còn dài
Rừng lắm dốc, lắm ụ
Đêm nay Bác không ngủ
Lấy sức đâu mà đi
II. Đọc- hiểu văn bản:
1/Câu chuyện cảm động về tấm lòng yêu thương sâu sắc của Bác đối với nhân dân,bộ đội qua cảm nhận của người chiến sĩ:
a.Khi anh đội viên thức dậy lần thứ nhất:
-Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Lặng yên bên bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác
Từ láy: trầm ngâm,lâm thâm,xơ xác
Gợi tả hình ảnh,dáng vẻ đăm chiêu,suy nghĩ của Bác dưới cái lạnh lẽo,im lặng,tĩnh mịch của núi rừng.


- Người cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
- Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng

Ẩn dụ
Sự chăm sóc ân cần chu đáo của người cha dành cho đàn con nhỏ.
 Tấm lòng yêu thương của Bác dành cho bộ đội và nhân dân.
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng
->so sánh
Hình ảnh Bác hiện ra qua
cái nhìn đầy xúc động của người chiến sĩ
vừa lớn lao,vĩ đại nhưng lại hết sức gần gũi.
-Chú cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc
Chiến dịch hãy còn dài
Rừng lắm dốc,lắm ụ
Bác không ngủ vì thương bộ đội và
nhân dân cùng nỗi lo lắng khôn nguôi
cho vận mệnh nước nhà.
?Qua nội dung vừa tìm hiểu trên ,bản thân em học tập được gì ở Bác?
?Nếu em là anh đội viên trong câu chuyện thì em sẽ cảm thấy như thế nào trước những ân tình của Bác?
Hướng dẫn tự học và chuẩn bị bài mới:
-Viết đoạn văn ngắn miêu tả lại hình ảnh Bác Hồ khi lần đầu anh đội viên thức dậy bằng trí tưởng tượng của em.
-Chuẩn bị: phần tiếp theo của bài “Đêm nay Bác không ngủ”:
+Khi anh đội viên thức dậy lần ba thì Bác đã ngủ chưa? Hình ảnh Bác hiện lên qua cái nhìn và tâm trạng của anh đội viên như thế nào?
+Bác đang nghĩ và ưu tư điều gì mà không ngủ được?Từ đó thể hiện được tình cảm của Bác ra sao?
+Được chứng kiến và tham gia câu chuyện đêm ấy cùng Bác, trong trái tim anh đội viên có thứ tình cảm nào đang dâng trào mãnh liệt?Vì sao như thế?
Chân thành cảm ơn các thầy cô giáo