Bài 23. Cơ cấu dân số

trường thpt hùng an
Bài giảng khảo sát giáo viên
Năm học 2009- 2010
Giáo viên: Phan Thị Lý
Môn: Địa lí
Ngày soạn:22/11/2009
Ngày dạy: 25/11/2009
KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ
ĐẾN DỰ GIỜ LỚP 10A6
Kiểm tra bài cũ
Phân biệt gia tăng dân số tự nhiên và gia tăng dân số cơ học?
- Gia t¨ng tù nhiªn lµ sù gia t¨ng d©n sè do sù chªnh lÖch gi÷a tØ suÊt sinh th« vµ tØ suÊt tö th«(§¬n vÞ:%).
- Cã ¶nh h­ëng râ rÖt ®Õn t×nh h×nh biÕn ®éng d©n sè cña mét quèc gia vµ trªn toµn thÕ giíi vµ ®­îc coi lµ ®éng lùc ph¸t triÓn d©n sè.


Gia tăng cơ học là sự gia tăng dân số do sự chênh lệch giữa số người xuất cư và nhập cư.
Không ảnh hưởng lớn dến vấn đề dân số nói chung nhưng có ý nghĩa quan trọng đối với từng quốc gia và khu vực.
CƠ CẤU DÂN SỐ
TIẾT 26 BÀI 23
cơ cấu dân số
Nội dung chính
I. Cơ cấu sinh học
II. Cơ cấu xã hội
I. Cơ cấu sinh học
1. Cơ cấu dân số theo giới(%)
- C¬ cÊu d©n sè theo giíi biÓu thÞ t­¬ng quan gi÷a giíi nam so víi giíi n÷ hoÆc so víi tæng sè d©n (®v:%).
TNN =
- C¬ cÊu d©n sè theo giíi biÕn ®éng theo thêi gian vµ kh¸c nhau ë tõng n­íc vµ tõng khu vùc.
Dnam
Dnữ
TNN : tỉ số giới tính
Dnam: D©n sè nam
Dn? : Dân số nữ
Cơ cấu dân số theo giới là gì?
Công thức
Cơ cấu dân số theo giới tính ở các khu vực các thời điểm
khác nhau thì khác nhau như thế nào?
Cơ cấu dân số theo giới có ảnh hưởng như thế nào đến việc
phát triển kinh tế và tổ chức đời sống ở cácnước?
ảnh hưởng tới:
Phân bố sản xuất.
Tổ chức đời sống xã hội.
Hoạch định chính sách phát triển kinh tế xã hội của các quốc gia.
2. Cơ cấu dân số theo tuổi
Là sự tập hợp những nhóm người sắp xếp theo những nhóm tuổi nhất định.
ý nghĩa: Thể hiện tình hình sinh, tử, tuổi thọ, khả năng phát triển dân số và nguồn lao động của một quốc gia.
- Chia làm 3 nhóm tuổi chính.
+ Nhóm tuổi dưới lao động: 0- 14 tuổi.
+ Nhóm tuổi lao động: 15- 59 tuổi(64-nam).
+ Nhóm tuổi trên lao động :60- nữ(65- nam) trở lên.
Cơ cấu dân số theo tuổi là gì? Có ý nghĩa như thế nào?
Có thể phân biệt hai nhóm nước có kết cấu dân số trẻ và nhóm có
Kết cấu dân số già.Kết cấu dân số của hai nhóm nước này thế nào?
Các nước phát triển có cấu trúc dân số già; các nước đang
phát triển có cấu trúc dân số trẻ.
Cơ cấu dân số theo nhóm tuổi ở các nhóm nước và Việt Nam(2000)
Cơ cấu dân số già và cơ cấu dân số trẻ có những thuận lợi và khó khăn gì đối với phát triển kinh tế xã hội?
* Cơ cấu dân số trẻ:
Thuận lợi: có nguồn lao động dồi dào, có lớp
lao động kế cân.
Khó khăn: Thiếu việc làm, thiếu nhà ở, kinh tế chậm
phát triển.
* Cơ cấu dân số già
Khó khăn: chi phí phúc lợi cho ngươig già lớn, thiếu
lao động trong tương lai..
-Cơ cấu dân số già hay trẻ tuỳ thuộc vào tỉ lệ của từng nhóm tuổi trong cơ cấu dân số.
+Nước đang phát triển: Dân số trẻ.
+ Nước phát triển: Dân số già.
* Tháp dân số: Là biểu đồ thể hiện cơ cấu dân số theo tuổi và theo giới tính.
Em hãy cho biết có các kiểu tháp dân số cơ bản nào? Hãy mô tả hình dạng của các kiểu tháp?
M? r?ng
(B?t-xoa-na)
Thu h?p
(Trung Qu?c)
ổn định
(Nhật bản)
Cơ cấu dân số trẻ
Chuyển từ dân số trẻ sang dân số già
Dân số già
Cơ cấu xã hội
1. Cơ cấu dân số theo lao động
a. Nguồn lao động
Nguồn lao động gồm dân số trong độ tuổi quy định
(Từ 15- 59(hoặc 64)) có khả năng tham gia lao động
Dân số hoạt động kinh tế
Dân số không hoạt động kinh tế
Dân số hoạt
động kinh
tế thường
Xuyên
Dân số hoạt
động kinh
tế không
thường
Xuyên
Nội trợ
Học sinh,
Sinh viên
Tình trạng
Sức khoẻ
(ốm, bệnh
..)
Nội trợ
Học sinh
Dân số không hoạt động kinh tế
b. Dân số hoạt động theo khu vực kinh tế
- Phản ánh trình độ phát triển kinh tế xã hội
Các khu vực hoạt động kinh tế
(3 khu vực)
KV I:
Nông- lâm
Ngư nhiệp
KV II :
Công nghiệp-
Xây dựng
KV III
Dịch vụ
Dân số hoạt động theo khu vực kinh tế được chia ra
làm mấy khu vực?
Dựa vào hình 23.2, hãy so sánh cơ cấu lao động theo khu vực kinh tế của 3 nước: ấn Độ, Braxin, Anh?
Đang phát triển
CN mới
Phát triển
- Dân số hoạt động theo khu vực kinh tế có sự khác nhau giữa các nước.
+ Các nước đang phát triển: KVI cao nhất.
+ Các nước phát triển: KVIII cao nhất.
Nông nghiệp
Lâm nghiệp- ngư nghiệp
Công nghiệp
Xây dựng
Hoạt động dịch vụ
2. Cơ cấu dân số theo trình độ văn hoá
- Phản ánh trình độ dân trí và học vấn của dân cư.
- Đánh giá chất lượng cuộc sống.
Để xác định cơ cấu dân số theo trình độ văn hoá, dựa vào:
+ Tỉ lệ người biết chữ(Từ 15 tuổi trở lên)
+ Số năm đi học(Từ 25 tuổi trở lên)
Khi xét cơ cấu dân số theo trình đô văn hoá sẽ phản ánh
vấn đề gì?

Để xác định cơ cấu dân số theo trình độ văn hoá,
dựa vào các tiêu trí nào?
Tỉ lệ biết chữ(từ 15 tuổi trở lên) và số năm đến trường
(Từ 25 tuổi trở lên) Trên thế giới năm 2000
Tỉ lệ người biết chữ và số năm đi học của các nhóm nước trên thế giới khác nhau như thế nào?
- Các nước phát triển: Tỉ lệ người biết chữ(>90%) và số năm đi học (10năm)cao nhất.
- Các nước kém phát triển: Tỉ lệ người biết chữ(46%) và số năm đi học(1,6năm) thấp nhất.
ở Việt Nam năm 2000 số người biết chữ
từ 15 tuổi trở lên đạt 94%,số năm đến trường
đạt 7,3 năm.
Củng cố
Chọn câu trả lời đúng
1. Trên thế giới, nhóm tuổi lao động thường được xếp ở độ tuổi:
a. 15-59 (hoặc 64 tuổi) đối với cả nam lẫn nữ
b. 15-60 đối với cả nam lẫn nữ
c. 15-59 víi nam vµ 15-54 víi n÷.
d. 15-60 víi nam vµ 15-55 víi n÷.
2. Kiểu tháp thu hẹp thể hiện:
a. Dân số trẻ
b. Dân số già
c. Chuyển tiếp từ dân số trẻ sang dân số già
d. Dân số ổn định
3. Cơ cấu dân số theo lao động cho biết:
a. Nguồn lao động và dân số hoạt động
b. Nguồn lao động và dân số hoạt động theo khu vực kinh tế
c. Nguồn lao động
d. Dân số hoạt động
Dặn dò
Học bài: Phần cơ cấu sinh học,
Cơ cấu dân số theo lao động

Làm bài tập 3 SGK(trang 92)

Tìm hiểu về: sự phân bố dân cư,
các loại hình quần cư,
đô thị hoá trên thế giới