Bài 23. Ẩn dụ

Bài tập trắc nghiệm:
Khoanh tròn vào chữ cái của câu trả lời đúng nhất
Nhân hoá là gì?
Là đối chiếu sự vật này với sự vật khác có nét tương đồng.
Là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng.
Là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật . bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả người.
Cả A, B, C đều đúng.
Nhân hoá là gì?
Là đối chiếu sự vật này với sự vật khác có nét tương đồng.
Là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng.
Là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật . bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả người.
Cả A, B, C đều đúng.
2. Tác dụng của nhân hoá?
Làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
Làm cho sự vật sinh động, hấp dẫn.
Làm cho con người càng gắn bó, yêu thương loài vật.
Làm cho thế giới loài vật, cây cối, đồ vật trở nên gần gũi với con người, biểu thị được những suy nghĩ, tình cảm của con người.


2. Tác dụng của nhân hoá?
Làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
Làm cho sự vật sinh động, hấp dẫn.
Làm cho con người càng gắn bó, yêu thương loài vật.
Làm cho thế giới loài vật, cây cối, đồ vật trở nên gần gũi với con người, biểu thị được những suy nghĩ, tình cảm của con người.


3. Có mấy kiểu nhân hoá?
A. Hai C. Bốn
B. Ba D. Năm

3. Có mấy kiểu nhân hoá?
A. Hai C. Bốn
B. Ba D. Năm

Kiểu 1: Dùng những từ gọi người ? gọi vật

Kiểu 2: Dùng những từ chỉ hoạt động tính chất của người? hoạt động, tính chất của vật.

Kiểu 3: Trò chuyện, xưng hô với vật như đối với người
3 kiểu nhân hoá
ẨN DỤ
I. ?n d? l� gỡ?
Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người cha mái tóc bạc
đốt lửa cho anh nằm.
( Minh Huệ)
1.Xét ví dụ:
1.Xét ví dụ:
Câu hỏi a: C?m t? " ngu?i cha" du?c dựng d? ch? ai? Vỡ sao cú th? vớ nhu v?y?
�
Đáp án:
-����Ngu?i cha: ch? Bỏc H?
-���Vỡ: Ngu?i Cha v� Bỏc H? cú nh?ng nột ph?m ch?t gi?ng nhau v?:
+ Tu?i tỏc
+ Tỡnh yờu thuong
+ S? cham súc chu dỏo v?i cỏc con.
I. ?n d? l� gỡ?
Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người cha mái tóc bạc
đốt lửa cho anh nằm.
( Minh Huệ)
Câu hỏi b: Cỏch núi n�y cú di?m gỡ gi?ng v� khỏc v?i phộp so sỏnh m� cỏc em dó h?c?
I. ?n d? l� gỡ?
1.Xét ví dụ:
Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người cha mái tóc bạc
đốt lửa cho anh nằm. (Minh Huệ)
-    Giống: Đều đối chiếu hai sự vật có nét tương đồng với nhau.
-    Khác:
+    So sánh: Có cả 4 yếu tố.
+ Ẩn dụ: Không có vế A(sự vật được nói đến), vế này người đọc tự liên tưởng để cảm nhận.
I. ?n d? l� gỡ?
1.Xét ví dụ:
2. Ghi nhớ:
-  Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó.
I. ?n d? l� gỡ?
1.Xét ví dụ:
2. Ghi nhớ:
1.      Hãy chuyển 2 câu cuối của ví dụ trên sang phép so sánh và nhận xét xem cách diễn đạt nào có tính hàm súc, gợi hình, gợi cảm hơn?

 Bác Hồ như người cha mái tóc bạc
Người cha mái tóc bạc
đốt lửa cho anh nằm. (Minh Huệ)
 Câu thơ của Minh Huệ gợi cảm hơn.
I. ?n d? l� gỡ?
1.Xét ví dụ:
2. Ghi nhớ:
-  Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó.
- Tác dụng:
Góp phần làm tăng sức gợi hình, gợi cảm, tăng tính hàm súc cho sự diễn đạt.
Câu hỏi : Nh?ng t? in d?m du?c dựng d? ch? nh?ng hi?n tu?ng ho?c s? v?t n�o? Vỡ sao cú th? vớ nhu v?y?
Về thăm nhà Bác làng Sen
Có hàng dâm bụt thắp lên lửa hồng.
( Nguyễn Đức Mậu)
* Nhận xét:
-    Thắp: Chỉ sự nở hoa ( hiện tượng hoa nở).
-    Lửa hồng: Chỉ màu đỏ của hoa dâm bụt.
- Có thể ví như vậy, vì:
+ Màu đỏ của hoa dâm bụt: giống như ngọn lửa hồng.
Hai sự vật ấy có hình thức tương đồng về màu sắc.
Hiện tượng “nở hoa” được ví như hoạt động “thắp” vì chúng giống nhau về cách thức thực hiện.
II. Các kiểu di?n d?t:
1.Xét ví dụ 1:
Kiểu 1
Câu hỏi :�
� Em cú nh?n xột gỡ v? cỏch dựng c?m t? " th?y n?ng giũn tan" trong cõu? Cỏch dựng t? nhu th? cú gỡ d?c bi?t so v?i cỏch núi thụng thu?ng?
��Giũn tan l� tớnh t? thu?ng du?c dựng d? nờu d?c di?m c?a d?i tu?ng n�o? Nú thu?ng du?c c?m nh?n b?ng giỏc quan n�o?
N?ng thu?ng du?c c?m nh?n b?ng giỏc quan n�o? Trong cõu van nú l?i du?c c?m nh?n b?ng giỏc quan n�o?
S? chuy?n d?i c?m giỏc ?y cú tỏc d?ng gỡ?
Câu văn của Nguyễn Tuân
II. Các kiểu di?n d?t:
1.Xét ví dụ 1:
-        * Nhận xét:
Giòn tan: thường được dùng nêu đặc điểm của bánh, ngô, lạc rang; là âm thanh (được cảm nhận qua vị giác, thính giác)
Nắng: Thường được cảm nhận bằng thị giác, xúc giác.
Câu văn của Nguyễn Tuân
II. Các kiểu di?n d?t:
1.Xét ví dụ 1:
thấy nắng giòn tan
nắng
giòn tan
thị giác, xúc giác
vị giác, thính giác
chuyển đổi cảm giác
Kiểu 2
 Tạo sự liên tưởng thú vị, mới mẻ.
-        Qua 3 ví dụ trên, em thấy có mấy kiểu ẩn dụ? Đó là những kiểu nào?
Câu văn của Nguyễn Tuân
II. Các kiểu di?n d?t:
1.Xét ví dụ 1:
2.   Ghi nhớ: Có 4 kiểu ẩn dụ thường gặp.
-         Ẩn dụ hình thức( lửa hồng = màu đỏ)
-         Cách thức (thắp- nở )
-         Phẩm chất (Người cha- Bác Hồ )
-         Chuyển đổi cảm giác.
 

III. Luyện tập:
Bài tập 2; SGK/69
Ăn quả
Trồng cáy 

Mực
   Đèn

  Thuyền
Bến
Mặt trời 2
người hưởng thành quả lao động.
-         Người lao động làm ra thành quả.
-         Người xấu, môi trường xấu
-         Người tốt, môi trường tốt
-         Chỉ người đi xa
-         Chỉ người ở lại
-         Bác Hồ
Cách thức


Phẩm chất


   Phẩm chất


     Phẩm chất



  Phẩm chất
III. Luyện tập:
Bài tập 3; SGK/70
A/ Thấy mùi mồ hôi chín chảy qua mặt:
-         Thấy mùi: mùi(khứu giác: mũi) thấy ( thị giác: mắt)
-         Thấy mùi mồ hôi chín chảy qua mặt: Mồ hôi chảy qua mặt (xúc giác: (khứu giác)
-         Liên tưởng mới lạ: Mùi mồ hôi thơm đậm như có trọng lượng tạo thành một dòng chảy.
B/ Ánh nắng chảy đầy vai:
-         Ánh nắng : Thị giác  chảy đầy vai: xúc giác
-         Liên tưởng mới lạ
 

 

 

III. Luyện tập:
C/ Tiếng rơi rất mỏng
-         Tiếng rơi: thính giác rất mỏng:  xúc giác
-         Liên tưởng mới lạ, độc đáo, thú vị.
D/ ướt tiếng cười của bố
-         ướt: xúc giác, thị giác  tiếng cười của bố: thính giác
-         Liên tưởng mới lạ, sinh động
 
III. Luyện tập:
Bài tập 5: Hãy viết đoạn văn miêu tả (từ 3-5 câu) với nội dung tự chọn, trong đó có dùng phép ?n d??
Dặn dò
1. Học bài, đọc thuộc ghi nhớ.
   2. Làm BT 4. Tìm 3 ví dụ về ẩn dụ trong những bài đã học và phân loại.
3.   Chuẩn bị bài : Hoán dụ