Bài 23. Ẩn dụ

Kiểm tra bài cũ.
Em hãy cho biết nhân hoá là gì?
Hãy xác định phép nhân hoá trong đoạn thơ sau :
"Ngôi sao nhớ ai mà sao lấp lánh
Soi sáng đường chiến sĩ những đèo mây
Ngọn lửa nhớ ai mà hồng đêm lạnh
Sưởi ấm lòng chiến sĩ giữa ngàn cây."
Tiết 95 : ẩn dụ
I / Bài học .
1 / ẩn du là gì ?
a /Ví dụ:
"Anh đôi viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc
Đôt lửa cho anh nằm ."
b / Nhận xét .
Đoạn thơ trên trích trong văn bản nào ?

Tiết 95: ẩn dụ
+Trong đoạn thơ trên , cụm từ "Người Cha"được dùng để chỉ ai?
? Người Cha -Chỉ Bác Hồ .
+Vì sao có thể ví "Người Cha"với
Bác Hồ ?
+Cách dùng từ như vậy có tác dụng gì?
Vậy, ẩn dụ là gì?
c / Kết luận .
Tiết 95 : ẩn dụ
?ẩn dụ là tên gọi sự vật , hiện tượng này bằng tên sự vật , hiện tượng khác có nét tương đồng .
ẩn dụ có tác dụng gì?
?Tác dụng : Tăng sức gợi hình , gợi cảm cho sự diễn đạt
Bài tập :
Xác định ẩn dụ trong ví dụ sau:
Tiết 95 : ẩn dụ
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Thảo luận:
Theo em , ẩn dụ giống và khác so sánh ở điểm nào ?
2 / Các kiểu ẩn dụ.
a / Ví dụ:

Tiết 95: ẩn dụ
a. Về thăm nhà Bác làng sen
Có hàng dâm bụt thắp lên lửa hồng
b. Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm.
c. Chao ôi , trông con sông , vui như thấy nắng giòn tan sau kì mưa dầm , vui như nối lạichiêm bao đứt quãng .
Tiết 95 : ẩn dụ
b /Nhận xét
?Thắp -Hoa nở.
- ẩn dụ cách thức .
Lửa hồng - Mầu đỏ .
- ẩn dụ hình thức .
Người Cha - Bác Hồ.
- ẩn dụ phẩm chất.
Nắng giòn tan - Nắng to , rực rỡ.
- ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.
II. Luyện tập.
1. Bài tập 1:
So sánh đặc điểm và tác dụng của ba cách diễn đạt sau :
Cách 1: Cách 3:
Bác Hồ mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
Cách 2:
Bác Hồ như người cha
Đốt lửa cho anh nằm
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
Tiết 95 : ẩn dụ
Đáp án:
?Cách 1: Diễn đạt bình thường
Cách 2: Sử dụng so sánh Bác Hồ như người cha
Cách 3: Người Cha - Bác Hồ ẩn dụ
Câu văn có tính hàm súc cao hơn
Bài tập 2 :
Tìm các ẩn dụ hình tượng trong những ví dụ dưới đây . Nêu lên nét tương đồng giữa các sự vật ,hiện tượng được so sánh ngầm với nhau .
a . Ăn quả nhớ kẻ trồng cây .
b . Gần mực thì đen , gần đèn thì sáng .
c . Thuyền về có nhớ bến chăng ?
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền .
Đáp án :
a . Ăn quả : Sự hưởng thụ thành quả lao động ẩn dụ cách thức .
Kẻ trồng cây : Người lao động tạo ra thành quả đó .
b . Mực , đen : Cái xấu ẩn dụ phẩm chất .
c . Thuyền : Người đi xa .
Bến : Người ở lại .
Tiết 95 : ẩn dụ
Bài tập 3 :
Tìm những ẩn dụ chuyển đổi cảm giác trong các câu văn , câu thơ dưới đây và nêu lên tác dụng của những ẩn dụ ấy thong việc miêu tả sự vật , hiện tượng .
a . Buổi sáng , mmọi người đổ ra đường . Âi cũng muốn ngẩng lên cho thấy mmùi hồi chín chảy qua mặt .

b . Cha lại dắt con đi trên cát mịn
ánh nắng chảy đầy vai .
c . Ngoài thềm rơi chiếc lá đa
Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng .
d . Em thấy cả trời sanh
Xuyên qua tờng kẽ lá
Em thấy cơn mưa rào
Ướt tiếng cười của bố .