Bài 23. Ẩn dụ

1/17/2010
dau noi - dau luyen
1
Ngữ Văn 6
Giáo viên thực hiện
PHẠM THỊ KIM THÀNH
1/17/2010
dau noi - dau luyen
2
Bài 23: Tiết 95

ẨN DỤ
1/17/2010
dau noi - dau luyen
3
TD: Khoå thô
Anh ñoäi vieân nhìn baùc
Caøng nhìn laïi caøng thöông
Ngöôøi Cha maùi toùc baïc
Ñoát löûa cho anh naèm.
(Minh Hueä)
I-AÅn duï laø gì?
.. Người là Cha, là Bác, là Anh
Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ
(Sáng tháng năm- Tố hữu)
1/17/2010
dau noi - dau luyen
4
TD: Khoå thô
Anh ñoäi vieân nhìn baùc
Caøng nhìn laïi caøng thöông
Ngöôøi Cha maùi toùc baïc
Ñoát löûa cho anh naèm.
(Minh Hueä)
I-AÅn duï laø gì?
1/17/2010
dau noi - dau luyen
5
 Cuïm töø Ngöôøi Cha chæ Baùc Hoà
 Phaåm chaát thöông yeâu chaêm soùc chu ñaùo ñoái vôùi con.
Gioáng vôùi so saùnh: Ñeàu so saùnh Baùc Hoà vôùi ngöôøi cha.
Khaùc vôùi so saùnh:
+ Baøi thô cuûa Minh Hueä löôïc boû veá A – coøn laïi veá B.
+ Baøi thô cuûa Toá Höõu caâu thô ñuû 2 veá.
- Ghi nhôù: sgk/68
1/17/2010
dau noi - dau luyen
6
II- Caùc kieåu aån duï:
TD 1: Veà thaêm nhaø Baùc laøng sen
Coù haøng raâm buït thaép leân löûa hoàng.
(Nguyeãn Ñöùc Maäu)

- Thaép 
- Löûa hoàng 
Hoa nở (cách thức thực hiện)
Màu đỏ hoa
(hình thức tương đồng)
1/17/2010
dau noi - dau luyen
7
II- Các kiểu ẩn dụ:
TD 2: Chao ôi, trông con sông, vui như thấy nắng giòn tan sau kì mua d?m, vui nhu n?i l?i chiêm bao đứt quãng.
(Nguyễn Tuân)

Nắng giòn tan ?

Ghi nhớ: sgk/69.
Nắng to, rực rỡ
(chuyển đổi cảm giác)
1/17/2010
dau noi - dau luyen
8
III-Luyện tập:
1- So sánh đặc điểm và tác dụng của ba cách diễn đạt sau đây:
- cách 1:
Bác Hồ mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
- Cách 2:
Bác Hồ như người cha
Đốt lửa cho anh nằm
- Cách 3:
Người cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
- Miêu tả trực tiếp, có tác
dụng nhận thức lí tính.
- Dùng phép so sánh, có tác
dụng định danh lại.
- Dùng phép ẩn dụ, có tác
dụng hình tượng hoá.
1/17/2010
dau noi - dau luyen
9
2- Tìm ẩn dụ và chỉ ra nét tương đồng giữa các sự vật, hiện tượng, được so sánh ngầm.
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
(tục ngữ)
b) Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.
(tục ngữ)
c) Thuyền về có nhớ bến chăng?
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền.
(ca dao)
d) Ngày ngày Mặt Trời đi qua trên lăng
Thấy một Mặt Trời trong lăng rất đỏ.
(...)
1/17/2010
dau noi - dau luyen
10
2- Tìm ẩn dụ và chỉ ra nét tương đồng giữa các sự vật, hiện tượng, được so sánh ngầm.
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.




b) Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.

ăn quả: Thừa hưởng thành quả lao động.
kẻ trồng cây: Người làm ra của.
? Thừa hưởng thành quả của người đi
trước.(Ông cha, chiến sĩ Cách Mạng)
- mực? chất đen khó tẩy rửa.
- đèn ? ánh sáng - nhìn xa và rộng
? Hoàn cảnh sống tốt, người tốt.
1/17/2010
dau noi - dau luyen
11
2- Tìm ẩn dụ và chỉ ra nét tương đồng giữa các sự vật, hiện tượng, được so sánh ngầm.
c) Thuyền về có nhớ bến chăng?
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền.




d) Ngày ngày Mặt Trời đi qua trên lăng
Thấy một Mặt Trời trong lăng rất đỏ.
Thuyền: phương tiện giao thông đường thuỷ.
Bến: nơi thuyền dừng chân, đậu lại.
- Thuyền ? chỉ người đi xa
- Bến ? chỉ người chờ đợi
- Mặt trời (1) ? hiện tượng tự nhiên.
- Mặt trời (2) ? ngầm chỉ Bác Hồ (hình ảnh ẩn dụ)
1/17/2010
dau noi - dau luyen
12
3- Tìm ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.
Buổi sáng, mọi người đổ ra đường. Ai cũng muốn ngẩng lên cho thấy mùi hồi chín chảy qua mặt.




b) Cha lại dắt con đi trên cát mịn
Ánh nắng chảy đầy vai.
Thấy mùi: mùi (mũi ngửi) ? khứu giác
chuyển sang thị giác (mắt thấy)
- Tác dụng: liên tưởng mới lạ.
- chảy: xúc giác ? thị giác
- Tác dụng: liên tưởng mới lạ
1/17/2010
dau noi - dau luyen
13
3- Tìm ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.
c) Ngoài thềm rơi chiếc lá đa
Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng.


d) Em thấy cả trời sao
Xuyên qua từng kẽ lá
Em thấy cơn mưa rào
Ướt tiếng cười của bố.
mỏng: xúc giác ? thính giác
Tác dụng: mới lạ, độc đáo, thú vị.
- ướt: xúc giác, thị giác ? thính giác
- Tác dụng: mới lạ, sinh động.
1/17/2010
dau noi - dau luyen
14
Bài 23: Tiết 95
ẨN DỤ
I-AÅn duï laø gì?
Ghi nhôù: sgk/68
II- Caùc kieåu aån duï:
Ghi nhôù: sgk/69.
III-Luyeän taäp:
1- So saùnh ñaëc ñieåm vaø taùc duïng
cuûa ba caùch dieãn ñaït sau ñaây:
2- Tìm aån duï vaø chæ ra neùt töông ñoàng giöõa caùc söï vaät, hieän töôïng, ñöôïc so saùnh ngaàm.
3- Tìm aån duï chuyeån ñoåi caûm giaùc.