Bài 23. Ẩn dụ

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO YÊN LẠC
Trường THCS Liên Châu
Hội thi GVG Huyện Yên Lạc
GV: Nguyễn Văn Toàn
Năm học 2010 - 2011
Tiết 95 - Ẩn dụ
1
Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi 1: Nhân hoá là gì?
Câu hỏi 2: Tìm và xác định kiểu nhân hoá trong câu sau?
Núi cao chi lắm núi ơi?
Núi che mặt trời chẳng thấy người thương.
(Ca dao)
Đáp án
Núi cao chi lắm núi ơi?
→ Trò chuyện, xưng hô với vật như đối với người
Núi che mặt trời chẳng thấy người thương.
→ Dùng từ vốn chỉ hoạt động của người để chỉ hoạt động của vật.
Tiết 95 : Ẩn dụ
Bài 1(SGK -T68)
Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm. (Minh Huệ)
- Người Cha :
chỉ Bác Hồ
Tiết 95 : Ẩn dụ
Bài 2 (SGK -T68): Cho hai câu thơ sau:
a. Người là Cha, là Bác, là Anh
Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ
(Tố Hữu)
b. Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm. (Minh Huệ)
Đều so sánh Bác Hồ với Người Cha
- Có hai vế:
A − B
- Đối chiếu sự vật này với sự vật khác có nét tương đồng
- Không có vế A (ẩn vế A)

- Gọi tên sự vật này bằng tên sự vật khác có nét tương đồng
→ So sánh ngầm
Tiết 95 : Ẩn dụ
Ghi nhớ:
Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng
này bằng tên sự vật, hiện tượng khác
có nét tương đồng với nó nhằm tăng
sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn
đạt.
3
Tiết 47 :Luyện tập

- thắp
- lửa hồng
chỉ sự “nở hoa”
chỉ “màu đỏ” của hoa râm bụt.
 “màu đỏ” được ví với lửa hồng.
(hai sự vật trên có hình thức tương đồng)
 “nở hoa” được ví với hành động thắp.
(chúng giống nhau về cách thức thực hiện).
Bài tập 1 (SGK-T68)
Về thăm nhà Bác làng Sen,
Có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng.
(Nguyễn Đức Mậu)
→ Ẩn dụ cách thức
→ Ẩn dụ hình thức
Tiết 95 : Ẩn dụ
Bài tập 2 (SGK – T69)
Chao ôi, trông con sông, vui như thấy nắng giòn tan sau kì mưa dầm, vui như nối lại chiêm bao đứt quãng. (Nguyễn Tuân)
Nắng giòn tan
Nắng to, chói chang
Thính giác
Thị giác
(Chuyển đổi cảm giác)
Tiết 95 : Ẩn dụ
B�i 1 (Ph?n I- SGK- T68)
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm.
(MinhHuệ)
Tiết 95 : Ẩn dụ
Ghi nhớ:
Có bốn kiểu ẩn dụ thường gặp là :
-Ẩn dụ hình thức;
-Ẩn dụ cách thức;
-Ẩn dụ phẩm chất;
-Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.
Tiết 95 : Ẩn dụ
BT1(SGK – T69) So sánh đặc điểm và tác dụng của ba cách diễn đạt sau đây:
Bác Hồ như Người cha
Đốt lửa cho anh nằm
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
Cách 1:
Cách 2:
Cách 3:
So sánh và ẩn dụ tạo cho câu nói có tính hình tượng, biểu cảm hơn so với cách nói bình thường.
Ẩn dụ làm cho câu nói có tính hàm súc cao hơn.
Bác Hồ mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
Tiết 95 : Ẩn dụ
2. Hoạt động nhóm (Phiếu học tập)
a/ Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
“Sự hưởng thụ thành quả lao động” (ẩn dụ cách thức)
“Người lao động, người tạo ra thành quả” (ẩn dụ phẩm chất)
b/ Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.
“cái xấu”
“cái tốt, cái hay, cái tiến bộ”
(ẩn dụ phẩm chất)
Tiết 95 : Ẩn dụ

Bài 3 : Tìm ẩn dụ chuyển đổi cảm giác và nêu tác dụng của ẩn dụ ấy trong việc miêu tả sự vật hiện tượng.
Buổi sáng, mọi người đổ ra đường. Ai cũng muốn ngẩng lên cho thấy mùi hồi chín chảy qua mặt.
(Tụ Ho�i)
c) Ngo�i th?m roi chi?c lỏ da
Ti?ng roi r?t m?ng nhu l� roi nghiờng
(Tr?n Dang Khoa)
Diễn tả chính xác tâm trạng thích thú, yêu quý sản vật, mùi vị của quê hương.

chảy
Gợi tả không gian tĩnh lặng, thể hiện cảm nhận tinh tế, nhạy cảm của nhà thơ,
mỏng
Tiết 95 : Ẩn dụ
-Chuẩn bị : Luyện nói về văn miêu tả:
Lập dàn ý cho bài tập nói
Nhóm 1: Tả miệng quang cảnh lớp học trong
" Buổi học cuối cùng
Nhóm 2: Tả lại hình ảnh thầy Ha-Mên trong
" Buổi học cuối cùng
Nhóm 3: Tả lại tầy giáo của mẹ tronglần cùng
mẹ đến thăm thầy giáo cũ.
Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài:
- Häc thuéc ghi nhí
- Lµm Bµi t©p 2, 3 (PhÇn cßn l¹i)
Xin kính chào!