Bài 23. Ẩn dụ

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ
VỀ DỰ GIỜ!

MÔN: NGỮ VĂN 6
GV soạn giảng : Nguyễn Thị Thắm
Kiểm tra bài cũ :
Trong những câu sau, những câu nào không sử dụng biện pháp so sánh?
a.Những con mối
Bay ra
Mối trẻ
Bay cao..(Trần Đăng Khoa)
b.Ngoài thêm rơi chiếc lá đa
Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng. ..(Trần Đăng Khoa)
c.Đêm nay giấc ngủ con tròn
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.
Tiếng việt : ẨN DỤ
I.A�n dụ là gì?
1. Tìm hiểu ví dụ:
Trong khổ thơ dưới đây , cụm từ Người Cha được dùng chỉ ai? Vì sao có thể ví như vậy ?
Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm.
-Minh Huệ-
Người Cha = Bác Hồ.
Có nét tương đồng về phẩm chất : sự thương yêu chăm sóc, lo lắng ..
2. Bài học :
a.Khái niệm :
A�n dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó.
Tiếng việt : ẨN DỤ
I.A�n dụ là gì?
Tìm hiểu ví dụ:
Bài học:
a.Khái niệm:
So sánh hai cách nói sau cách nói nào hay hơn? Vì sao?
-Cách 1:
Anh độ viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm.
Cách 2:
Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Bác Hồ mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm.
Tiếng việt : ẨN DỤ
So sánh hai cách nói sau cách nói nào hay hơn? Vì sao?
-Cách 1:
Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm.
Cách 2:
Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Bác Hồ mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm.
Cách nói thứ nhất :
"Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm." hay hơn
Vì : Cụm từ Người Cha thay thế cho từ Bác Hồ đã gợi cho ta:
-Hình dung ngay được sự thương yêu lo lắng của Bác giành cho chiến sĩ bộ đội giống như một người cha.
-Thấy được tình cảm, cảm xúc của anh đội viên đối với Bác như một người Cha.
Tiếng việt : ẨN DỤ
I.A�n dụ là gì?
Tìm hiểu ví dụ:
Bài học :
a. Khái niệm:
Cách nói thứ nhất :
"Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm." hay hơn
Vì : Cụm từ Người Cha thay thế cho từ Bác Hồ đã gợi cho ta:
-Hình dung ngay được sự thương yêu lo lắng của Bác giành cho chiến sĩ bộ đội giống như một người cha.
-Thấy được tình cảm, cảm xúc của anh đội viên đối với Bác như một người Cha.
? Gợi hình
?Gợi cảm
b. Tác dụng:
Làm cho câu văn, câu thơ có tính hàm xúc, tăng tính gợi hình, gợi cảm.
Tiếng việt : ẨN DỤ
I.A�n dụ là gì?
1. Tìm hiểu ví dụ:
2. Bài học :
a.Khái niệm :
A�n dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó.
b. Tác dụng:
Làm cho câu văn, câu thơ có tính hàm xúc, tăng tính gợi hình, gợi cảm.
Tiếng việt : ẨN DỤ
I.A�n dụ là gì?
II.Các kiểu ẩn dụ :
1.Tìm hiểu ví dụ:
Các từ in đậm dưới đây được dùng để chỉ những hiện tượng hoặc sự vật nào? Vì sao có thể ví như vậy?
Về thăm nhà Bác làng sen,
Có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng.
( Nguyễn Đức Mậu)
-Thắp-> nở hoa:
?tương đồng về cách thức.
Lửa hồng-> màu đỏ của hoa râm bụt:
?tương đồng về hình thức.
Tiếng việt : ẨN DỤ
I.A�n dụ là gì?
II.Các kiểu ẩn dụ :
1.Tìm hiểu ví dụ:
Cách dùng từ trong cụm từ in đậm dưới đây có gì đặc biệt so với cách nói thông thường?
Chao ôi, trông con sông, vui như thấy nắng giòn tan sau kì mưa dầm, vui như nối lại chiêm bao đứt quãng.
(Nguyễn Tuân)
Giòn tan : được cảm nhận bằng vị giác, xúc giác.
Nắng : cảm nhận bằng mắt( thị giác)
? Chuyển đổi cảm giác từ thị giác sang vị giác, xúc giác.
Tiếng việt : ẨN DỤ
Ví dụ 1: Người Cha = Bác Hồ.
Có nét tương đồng về phẩm chất : sự thương yêu chăm sóc, lo lắng ..
Ví dụ 2: Thắp-> nở hoa: tương đồng về cách thức.
Lửa hồng-> màu đỏ của hoa râm bụt: tương đồng về hình thức.
Ví dụ 3: Giòn tan : được cảm nhận bằng vị giác, xúc giác.
Nắng : cảm nhận bằng mắt( thị giác)
? Chuyển đổi cảm giác từ thị giác sang vị giác, xúc giác.
Tiếng việt : ẨN DỤ
I.A�n dụ là gì?
II.Các kiểu ẩn dụ :
1.Tìm hiểu ví dụ:
2.Bài học :
Có bốn kiểu ẩn dụ thường gặp là :
-A�n dụ hình thức;
-A�n dụ cách thức;
-A�n dụ phẩm chất;
-A�n dụ chuyển đổi cảm giác.
So sánh
*Khái niệm: là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt.
*Cấu tạo: vế A, vế B, từ so sánh, phương diện so sánh.
*Các kiểu :
+ So sánh ngang bằng.
+ So sánh không ngang bằng
A�n dụ
a.Khái niệm :
A�n dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó. Làm cho câu văn, câu thơ hàm xúc, tăng tính gợi hình, gợi cảm.
*Các kiểu ẩn dụ:
-A�n dụ hình thức;
-A�n dụ cách thức;
-A�n dụ phẩm chất;
-A�n dụ chuyển đổi cảm giác.
So sánh sự giống nhau và khác nhau giữa phép so sánh và phép ẩn dụ:
*Giống nhau:
- Sự vật, hiện tượng có nét tương đồng.
- Tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt.
*Khác nhau:
So sánh:
Đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật sự việc khác.
Có hai vế : vế A( sự vật được so sánh); vế B ( sự vật dùng để so sánh).
Có 2 kiểu
A�n dụ
Gọi tên sự vật hiện tượng này bằng tên sự vật, hiên tượng khác.
Có một vế B( sự vật dùngđể so sánh).
Có 4 kiểu.
Tiếng việt : ẨN DỤ
III.Luyện tập :
Thảo luận nhóm:
4 phút
Tìm các ẩn dụ trong những ví dụ dưới đây. Nêu nét tương đồng giữa các sự vật hiện tượng được so sánh với nhau.
Nhóm 1:
A�n quả nhớ kẻ trồng cây.
Nhóm 2:
Ngày ngày Mặt Trời đi qua trên lăng.
Thấy một Mặt Trời trong lăng rất đỏ.
(Viễn Phương)
Tìm những ẩn dụ chuyển đổi cảm giác trong các câu văn, câu thơ dưới đây và nêu tác dụng của những ẩn dụ ấy trong việc miêu tả sự vật, hiện tượng.
Nhóm 3:
Cha lại dắt con đi trên cát mịn
A�nh nắng chảy đầy vai.
Nhóm 4: ( Hoàng Trung Thông)
Ngoài thềm rơi chiếc lá đa
Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng. ( Trần Đăng Khoa)
Tiếng việt : ẨN DỤ
Tìm các ẩn dụ trong những ví dụ dưới đây. Nêu nét tương đồng giữa các sự vật hiện tượng được so sánh với nhau.
Nhóm 1:
A�n quả nhớ kẻ trồng cây.
III.Luyện tập :
A�n quả: tương đồng về cách thức : chỉ người được hưởng thành quả lao động.
Trồng cây: tương đồng về phẩm chất : chỉ người lao động, người gây dựng tạo ra thành quả.
Câu tục ngữ này khuyên chúng ta khi được hưởng thành quả phải nhớ đến công lao người lao động vất vả mới tạo ra được thành quả đó.
Tiếng việt : ẨN DỤ
Tìm các ẩn dụ trong những ví dụ dưới đây. Nêu nét tương đồng giữa các sự vật hiện tượng được so sánh với nhau.
Nhóm 2:
Ngày ngày Mặt Trời đi qua trên lăng.
Thấy một Mặt Trời trong lăng rất đỏ.
(Viễn Phương)
III.Luyện tập :
?Mặt Trời trong câu: "Thấy một Mặt Trời trong lăng rất đỏ".
Mặt Trời: chỉ Bác Hồ có nét tương đồng về phẩm chất. Người như mặt trời soi sáng dẫn đường chỉ lối cho dân tộc ta thoát khỏi cuộc sống nô lệ tối tăm đi tới tương lai độc lập, tự do, hạnh phúc.
Tiếng việt : ẨN DỤ
Tìm những ẩn dụ chuyển đổi cảm giác trong các câu văn, câu thơ dưới đây và nêu tác dụng của những ẩn dụ ấy trong việc miêu tả sự vật, hiện tượng.
Nhóm 3:
Cha lại dắt con đi trên cát mịn
A�nh nắng chảy đầy vai.
( Hoàng Trung Thông)
Nhóm 4:
Ngoài thềm rơi chiếc lá đa
Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng. ( Trần Đăng Khoa)
?A�nh nắng như từ trên tuôn xuống chảy đầy vai.
? Chiếc lá mỏng manh rơi từ từ xuống, nghiêng mình rơi xuống.


HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ :
Viết một đoạn văn miêu tả có sử dụng phép ẩn dụ.
Học thuộc bài , làm bài tập còn lại.
Chuẩn bị bài : O�n văn
TRÂN TRỌNG CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ!

KÍNH CHÚC SỨC KHỎE QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH!

TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO!