Bài 23. Ẩn dụ

Chào mừng các thầy cô giáo về dự Hội thi giáo viên dạy giỏi cấp huyện
TRƯờNG THCS
MÊ LINH





Môn : ngữ văn 6
Giáo viên thực hiện : NGUYễN thị yến
Phòng gd - ĐT VạN NINH
KIEÅM TRA BAØI CUÕ
1. Chọn đọc thuộc lòng vài khổ thơ trong bài : " Đêm nay Bác không ngủ" của Minh Huệ và nêu cảm nhận của em về các khổ thơ đó ?
Tiết 95 :
ẩn dụ
ẨN DỤ
I. ẨN DỤ LÀ GÌ ?
1. Tìm hiểu ví dụ :(sgk/68)
Tiết 95 :
Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm .
(Minh Huệ )
Cụm từ "Người Cha"dùng để chỉ ai ?
Vì sao có thể ví Bác Hồ như "Người Cha" ?
Người Cha
(chỉ Bác Hồ)
? Ẩn dụ
Bác Hồ
Người Cha
Thay cụm từ "Người Cha" bằng "Bác Hồ"
--> nhận xét cách diễn đạt ?
ẨN DỤ
I. ẨN DỤ LÀ GÌ ?
1. Tìm hiểu ví dụ :(sgk/68)
Tiết 95 :
Người Cha
(chỉ Bác Hồ)
? Ẩn dụ
2. Ghi nhớ :
Ẩn dụ là gọi tên sự vật , hiện tượng này bằng tên sự vật , hiện tượng khác có nét tương đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình , gợi cảm cho sự diễn đạt .
(sgk/68)
“ Bác Hồ là vị cha chung
Là sao Bắc Đẩu, là vầng Thái Dương”
(Tố Hữu )
“Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm”
(Minh Huệ)
Hai cách diễn đạt sau có gì giống và khác nhau ?
Giống nhau :
Khác nhau :
- Câu thơ của Tố Hữu dùng phép so sánh , có vế A và vế B, từ so sánh , làm cho câu thơ có tính hình tượng , biểu cảm.
- Câu thơ của Minh Huệ dùng phép ẩn dụ , ẩn vế A chỉ còn vế B , làm cho câu thơ vừa có tính hình tượng , biểu cảm vừa có tính hàm súc ( ẩn ý bên trong ).
Đều ví Bác Hồ với Người Cha
A
B
B
1.
2.
ẨN DỤ
I. ẨN DỤ LÀ GÌ ?
1. Tìm hiểu ví dụ :(sgk/68)
Tiết 95 :
Người Cha
(chỉ Bác Hồ)
? Ẩn dụ
2. Ghi nhớ :
(sgk/68)
II. CÁC KIỂU ẨN DỤ :
1. Tìm hiểu ví dụ : (sgk/68,69)
1. Các từ in đậm được dùng để chỉ những hiện tượng , sự vật nào ? Vì sao có thể ví như vậy ?
Về thăm nhà Bác làng Sen ,
Có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng
( Nguyễn Đức Mậu )
2. Cách dùng từ trong cụm từ in đậm có gì đặc biệt so với cách nói thông thường ?
Chao ôi , trông con sông , vui như thấy nắng giòn tan sau kì mưa dầm , vui như nối lại chiêm bao đứt quãng .
(Nguyễn Tuân )

Hết giờ
? Ẩn dụ cách thức
? Ẩn dụ hình thức
a/ Thắp
Lửa hồng
b/ Nắng giòn tan
? Ẩn dụ
chuyển đổi cảm giác
ẨN DỤ
I. ẨN DỤ LÀ GÌ ?
1. Tìm hiểu ví dụ :(sgk/68)
Tiết 95 :
Người Cha
(chỉ Bác Hồ)
? Ẩn dụ
2. Ghi nhớ :
(sgk/68)
II. CÁC KIỂU ẨN DỤ :
1. Tìm hiểu ví dụ : (sgk/68,69)
? Ẩn dụ cách thức
? Ẩn dụ hình thức
a/ Thắp
Lửa hồng
b/ Nắng giòn tan
? Ẩn dụ chuyển
đổi cảm giác
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
( Minh Huệ )
c/ Người Cha
? Ẩn dụ phẩm chất
Có bốn kiểu ẩn dụ thường gặp là :
Ẩn dụ hình thức ;
Ẩn dụ cách thức ;
Ẩn dụ phẩm chất ;
Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác .
2. Ghi nhớ :
(sgk/69)
I. ẨN DỤ LÀ GÌ ?
1. Tìm hiểu ví dụ :(sgk/68)
Tiết 95 :
Người Cha
(chỉ Bác Hồ)
? Ẩn dụ
2. Ghi nhớ :
(sgk/68)
II. CÁC KIỂU ẨN DỤ :
1. Tìm hiểu ví dụ : (sgk/68,69)
? Ẩn dụ cách thức
? Ẩn dụ hình thức
a/ Thắp
Lửa hồng
b/ Nắng giòn tan
? Ẩn dụ chuyển
đổi cảm giác
c/ Người Cha
? Ẩn dụ phẩm chất
2. Ghi nhớ :
(sgk/69)
III. LUYỆN TẬP :
ẨN DỤ
Cách 1 :


Cách 2 :


Cách 3 :
Bài 1 :(sgk/69) So sánh đặc điểm và tác dụng của ba cách diễn đạt sau đây :
Miêu tả trực tiếp.
So sánh ? làm cho câu thơ gợi hình , gợi cảm .
Ẩn dụ ? làm cho câu thơ g?i hình, g?i c?m , hàm súc .
Bác Hồ mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
Bác Hồ như Người Cha
Đốt lửa cho anh nằm
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
( Minh Huệ )
I. ẨN DỤ LÀ GÌ ?
1. Tìm hiểu ví dụ :(sgk/68)
Tiết 95 :
Người Cha
(chỉ Bác Hồ)
? Ẩn dụ
2. Ghi nhớ :
(sgk/68)
II. CÁC KIỂU ẨN DỤ :
1. Tìm hiểu ví dụ : (sgk/68,69)
? Ẩn dụ cách thức
? Ẩn dụ hình thức
a/ Thắp
Lửa hồng
b/ Nắng giòn tan
? Ẩn dụ chuyển
đổi cảm giác
c/Người Cha
? Ẩn dụ phẩm chất
2. Ghi nhớ :
(sgk/69)
III. LUYỆN TẬP :
ẨN DỤ
Bài 1 : (sgk/69)
Bài 2 : (sgk/ 70)Tìm các ẩn dụ trong các ví dụ dưới đây .Nêu lên nét tương đồng giữa các sự vật , hiện tượng được so sánh ngầm với nhau .
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây . ( Tục ngữ )
Gần mực thì đen , gần đèn thì sáng .
( Tục ngữ )
c) Thuyền về có nhớ bến chăng ?
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền .
(Ca dao )
d) Ngày ngày Mặt Trời đi qua trên lăng
Thấy một Mặt Trời trong lăng rất đỏ .
( Viễn Phương )
Hoa điểm tốt
Em chọn hoa nào?
1
2
3
4
I. ẨN DỤ LÀ GÌ ?
1. Tìm hiểu ví dụ :(sgk/68)
Tiết 95 :
Người Cha
(chỉ Bác Hồ)
? Ẩn dụ
2. Ghi nhớ :
(sgk/68)
II. CÁC KIỂU ẨN DỤ :
1. Tìm hiểu ví dụ : (sgk/68,69)
2. Ghi nhớ :
(sgk/69)
III. LUYỆN TẬP :
ẨN DỤ
Bài 1 : (sgk/69)
Bài 2 : (sgk/ 70)
a) Buổi sáng , mọi người đổ ra đường . Ai cũng muốn ngẩng lên cho thấy mùi hồi chín chảy qua mặt . ( Tô Hoài )
b) Cha lại dắt con đi trên cát mịn
Ánh nắng chảy đầy vai .
( Hoàng Trung Thông )
c) Ngoài thềm rơi chiếc lá đa
Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng .
( Trần Đăng Khoa )
Em th?y c? tr?i sao
Xuyên qua từng kẽ lá
Em thấy cơn mưa rào
Ướt tiếng cười của bố .
(Phan Thế Khải)
Bài 3 : (sgk/ 70) Tìm những ẩn dụ chuyển đổi cảm giác trong các câu văn , câu thơ và nêu tác dụng của những ẩn dụ ấy trong việc miêu tả sự vật , hiện tượng .
Hết giờ
? Ẩn dụ cách thức
? Ẩn dụ hình thức
a/ Thắp
Lửa hồng
b/ Nắng giòn tan
? Ẩn dụ chuyển
đổi cảm giác
c/Người Cha
? Ẩn dụ phẩm chất
I. ẨN DỤ LÀ GÌ ?
1. Tìm hiểu ví dụ :(sgk/68)
Tiết 95 :
Người Cha
(chỉ Bác Hồ)
? Ẩn dụ
2. Ghi nhớ :
(sgk/68)
II. CÁC KIỂU ẨN DỤ :
1. Tìm hiểu ví dụ : (sgk/68,69)
2. Ghi nhớ :
(sgk/69)
III. LUYỆN TẬP :
ẨN DỤ
Bài 1 : (sgk/69)
Bài 2 : (sgk/ 70)
Bài 3 : (sgk/ 70) Tìm những ẩn dụ chuyển đổi cảm giác và nêu tác dụng :
a) Buổi sáng , mọi người đổ ra đường . Ai cũng muốn ngẩng lên cho thấy mùi hồi chín chảy qua mặt .
(Nguyễn Tuân)
* Cảm nhận toàn bộ hương hồi chín ngọt ngào .
Chảy
* Cảm nhận âm thanh tinh tế .
c) Ngoài thềm rơi chiếc lá đa
Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng .
( Trần Đăng Khoa)
Mỏng
chảy
? Ẩn dụ cách thức
? Ẩn dụ hình thức
a/ Thắp
Lửa hồng
b/ Nắng giòn tan
? Ẩn dụ chuyển
đổi cảm giác
c/ Người Cha
? Ẩn dụ phẩm chất
mỏng
Chọn từ thích hợp điền vào các câu thơ :
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
1. Hoùc baứi vaứ hoaứn thaứnh caực baứi taọp 2, 3 vaứo vụỷ baứi taọp. Sinh hoaùt nhoựm baứi chớnh taỷ "Buoồi hoùc cuoỏi cuứng"
Chuaồn bũ tieỏt luyeọn noựi ve� vaờn mieõu taỷ .
ẹoùc ủoaùn vaờn SGK/ 71 vaứ thửùc caực yeõu ca�u :
Toồ 1 : Taỷ laùi quang caỷnh lụựp hoùc trong Buoồi hoùc cuoỏi cuứng .
Toồ 2 : Taỷ laùi hỡnh aỷnh tha�y giaựo Ha-men trong Buoồi hoùc cuoỏi cuứng .
Toồ 3 + 4 :Taỷ hỡnh aỷnh tha�y giaựo trong phuựt giaõy xuực ủoọng gaởp laùi ngửụứi hoùc troứ cuừ .
TIẾT HỌC KẾT THÚC
CẢM ƠN
QUÍ THẦY CÔ GIÁO
CÙNG CÁC EM HỌC SINH

GV: Nguyễn Thị Yến
Trường THCS Mê Linh - Vạn Ninh
I. ẨN DỤ LÀ GÌ ?
1. Tìm hiểu ví dụ :(sgk/68)
Tiết 95 :
Người Cha
(chỉ Bác Hồ)
? Ẩn dụ
2. Ghi nhớ :
(sgk/68)
II. CÁC KIỂU ẨN DỤ :
1. Tìm hiểu ví dụ : (sgk/68,69)
ẨN DỤ
Bài 1 : (sgk/69)
Bài 2 : (sgk/70) Tìm các ẩn dụ và nêu nét tương đồng :
a) Ăn quả – sự hưởng thụ
AÅn duï caùch thöùc
Kẻ trồng cây – người tạo ra thành quả
AÅn duï phaåm chaát
2. Ghi nhớ :
(sgk/69)
III. LUYỆN TẬP :
? Ẩn dụ cách thức
? Ẩn dụ hình thức
a/ Thắp
Lửa hồng
b/ Nắng giòn tan
? Ẩn dụ chuyển
đổi cảm giác
c/ Người Cha
? Ẩn dụ phẩm chất
Tìm ẩn dụ trong ví dụ dưới đây.
Nêu lên nét tương đồng giữa các sự vật,
hiện tượng được so sánh ngầm với nhau?
“Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.”
(Tục ngữ)
Ăn quả – sự hưởng thụ
Kẻ trồng cây – người tạo ra thành quả
Tìm ẩn dụ trong ví dụ dưới đây.
Nêu lên nét tương đồng giữa các sự vật,
hiện tượng được so sánh ngầm với nhau?
“Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.”
(Tục ngữ)
Mực , đen – cái xấu
Đèn , sáng – cái tốt
? Ẩn dụ phẩm chất
Tìm ẩn dụ trong ví dụ dưới đây.
Nêu lên nét tương đồng giữa các sự vật,
hiện tượng được so sánh ngầm với nhau?
“Thuyền về có nhớ bến chăng?
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền.” (Ca dao)
Thuyền – người đi xa
Bến – người ở lại
? Ẩn dụ phẩm chất

Tìm ẩn dụ trong ví dụ dưới đây.
Nêu lên nét tương đồng giữa các sự vật,
hiện tượng được so sánh ngầm với nhau?
“ Ngày ngày Mặt Trời đi qua trên lăng
Thấy một Mặt Trời trong lăng rất đỏ.”
(Viễn Phương)
Mặt trời trong lăng – Bác Hồ
? Ẩn dụ phẩm chất