Bài 23. Ẩn dụ

CHÀO MỪNG CÁC THẤY CÔ GIÁO VỀ DỰ HỘI THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI CẤP TRƯỜNG
TRƯờNG THCS
Lê Hồng Phong





Ngữ văn 6
GV: Nguyễn Thị Nhàn
KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Chọn đọc thuộc lòng vài khổ thơ trong bài: “Đêm nay Bác không ngủ” của Minh Huê và nêu cảm nhận của em về các khổ thơ đó?
Tiết 95
Ẩn dụ
ẨN DỤ
I. Ẩn dụ là gì?
1. Tìn hi?u ví d?: (SGK/ 68)
Ti?t 95
Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm.
(Minh Huệ)
Cụm từ “Người Cha” dùng để chỉ ai?
Vì sao có thể Ví Bác Hồ như “Người Cha”?
Nười Cha
(chỉ Bác Hồ)
? ?n d?
Bác Hồ
Người Cha
Thay cụm từ “Người Cha” bằng “Bác Hồ”
=> nhận xét cách diễn đạt?
“Bác Hồ là vị cha chung
Là sao Bắc Đẩu, là vầng Thái Dương”
(Tố Hữu)
“Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm”
(Minh Huệ)
Hai cách diễn đạt sau có gì giống và khác nhau?
Giống nhau:
Khác nhau :
- Câu thơ của Tố Hữu dùng phép so sánh, có vế A và vế B, từ so sánh, làm cho câu thơ có tính hình tượng, biểu cảm.
- Câu thơ của Minh Huệ dùng phép ẩn dụ, ẩn vế A chỉ còn vế B, làm cho câu thơ vừa có tính hình tượng, biểu cảm vừa có tính hàm súc (ẩn ý bên trong).
Đều ví Bác Hồ với Người Cha
A
B
B
1.
2.
II. LUYỆN TẬP :
Cách 1:


Caùch 2 :


Cách 3:
Bài 1: (sgk/69) So sánh đặc điểm và tác dụng của ba cách diễn đạt sau đây:
Miêu tả trực tiếp.
So sánh => làm cho câu thơ gợi hình, gợi cảm.
Ẩn dụ => làm cho câu thơ gợi hình, gợi cảm, hàm súc.
Bác Hồ mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
Bác Hồ như Người Cha
Đốt lửa cho anh nằm
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
(Minh Huệ)
ẨN DỤ
I. ẨN DỤ LÀ GÌ?
1. Tìn hi?u ví d?: (SGK/ 68)
Tiết 95
Nười Cha
(chỉ Bác Hồ)
2. Ghi nh?:
(SGK/ 68)
-> ?n d?
Bài 1: (SGK/69)
Bài 2: (SGK/70) Tìm các ẩn dụ trong các VD dưới đây. Nêu lên nét tương đồng giữa các sự vật, hiện tượng được so sánh ngầm với nhau.
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. (Tục ngữ)
Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.
(Tục ngữ)
Thuyền về có nhớ bến chăng?
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền.
(Ca dao)
Ngày ngày Mặt Trời đi qua trên lăng
Thấy một Mặt Trời trong lăng rất đỏ.
(Viễn Phương)
Tiết 95
2. Ghi nh?:
(SGK/ 68)
ẨN DỤ
1. Tìn hi?u ví d?: (SGK/ 68)
Nười Cha
(chỉ Bác Hồ)
-> ?n d?
II. LUYỆN TẬP:
I. ẨN DỤ LÀ GÌ?
Bài 1: (SGK/69)
Bài 2: (SGK/70) Tìm các ẩn dụ và nêu nét tương đồng:
a) Ăn quả – sự hưởng thụ
=> Ẩn dụ cách thức
Kẻ trồng cây – người tạo ra thành quả
=> Ẩn dụ phẩm chất
Tiết 95
2. Ghi nh?:
(SGK/ 68)
ẨN DỤ
1. Tìn hi?u ví d?: (SGK/ 68)
Nười Cha
(chỉ Bác Hồ)
? ?n d?
I. ẨN DỤ LÀ GÌ?
II. LUYỆN TẬP:
? Ẩn dụ
Bài 1: (SGK/69)
Bài 2: (SGK/70)
Buổi sáng, mọi người đổ ra đường. Ai cũng muốn ngẩng đầu lên cho thấy mùi hồi chín chảy qua mặt. (Tô Hoài)
Cha lại dắt con đi trên cát mịn
Ánh nắng chảy đầy vai.
(Hoàng Trung Thông)
c) Ngoài thềm rơi chiếc lá đa
Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng.
(Trần Đăng Khoa)
Em thấy cả trời sao
Xuyên qua từng kẽ lá
Em thấy cơn mưa rào
Ướt tiếng cười của bố.
(Phan Thế Khải)
Bài 3: (SGK/70) Tìm những ẩn dụ chuyển đổi cảm giác trong các câu văn, câu thơ và nêu tác dụng của những ẩn dụ ấy trong việc miêu tả sự vật, hiện tượng.
Hết giờ
ẨN DỤ
1. Tìn hi?u ví d?: (SGK/ 68)
Tiết 95
Nười Cha
(chỉ Bác Hồ)
2. Ghi nh?:
(SGK/ 68)
I. ẨN DỤ LÀ GÌ?
II. LUYỆN TẬP:
Bài 1: (SGK/69)
Bài 2: (SGK/70)
Bài 3: (SGK/70) Tìm những ẩn dụ chuyển đổi cảm giác và nêu tác dụng:
a) Buổi sáng, mọi người đổ ra đường. Ai cũng muốn ngẩng lên cho thấy mùi hồi chín chảy qua mặt.
(Nguyễn Tuân)
* Cảm nhận toàn bộ hương hồi chín ngọt ngào.
Chảy
* Cảm nhận âm thanh tinh tế .
c) Ngoài thềm rơi chiếc lá đa
Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng .
( Trần Đăng Khoa)
Mỏng
chảy
mỏng
ẨN DỤ
1. Tìn hi?u ví d?: (SGK/ 68)
Ti?t 95
Nười Cha
(chỉ Bác Hồ)
? ?n d?
2. Ghi nh?:
(SGK/ 68)
II. LUYỆN TẬP:
I. ẨN DỤ LÀ GÌ?
Ch?n t? thích h?p di?n v�o c�c c�u tho:
Hoa điểm tốt
Em chọn hoa nào?
1
2
3
4
Tìm ẩn dụ trong ví dụ dưới đây.
Nêu lên nét tương đồng giữa các sự vật,
hiện tượng được so sánh ngầm với nhau?
“Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.”
(Tục ngữ)
Ăn quả – sự hưởng thụ
Kẻ trồng cây – người tạo ra thành quả
Tìm ẩn dụ trong ví dụ dưới đây.
Nêu lên nét tương đồng giữa các sự vật,
hiện tượng được so sánh ngầm với nhau?
“Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.”
(Tục ngữ)
Mực, đen – cái xấu
Đèn, sáng – cái tốt
=> ?n d? ph?m ch?t
Tìm ẩn dụ trong ví dụ dưới đây.
Nêu lên nét tương đồng giữa các sự vật,
hiện tượng được so sánh ngầm với nhau?
“Thuyền về có nhớ bến chăng?
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền.” (Ca dao)
Thuyền – người đi xa
Bến – người ở lại
=> ?n d? ph?m ch?t

Tìm ẩn dụ trong ví dụ dưới đây.
Nêu lên nét tương đồng giữa các sự vật,
hiện tượng được so sánh ngầm với nhau?
“ Ngày ngày Mặt Trời đi qua trên lăng
Thấy một Mặt Trời trong lăng rất đỏ.”
(Viễn Phương)
Mặt trời trong lăng – Bác Hồ
=> ?n d? ph?m ch?t
DẶN DÒ:
Học bài và hoàn thành các bài tập 2, 3 vào vở bài tập. Sinh hoạt nhóm bài chính tả “Buổi học cuối cùng”.
Chuẩn bị tiết luyện nói về văn miêu tả.
Đọc đoạn văn SGK/71 và thực hiện các yêu cầu:
Tổ 1: Tả lại quang cảnh lớp học trong Buổi học cuối cùng.
Tổ 2: Tả lại hình ảnh thầy giáo Ha-men trong Buổi học cuối cùng .
Tổ 3 + 4: Tả hình ảnh thầy giáo trong phút giây xúc động gặp lại người học trò cũ.

CAÛM ÔN
QUÍ THAÀY COÂ GIAÙO
CUØNG CAÙC EM HOÏC SINH