Bài 23. Ẩn dụ

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ
Môn: Ngữ Văn lớp 6
Kiểm tra bài cũ:

1. Thế nào là nhân hoá ? Có mấy kiểu nhân hoá ?
2. Chỉ ra biện pháp tu từ nhân hóa trong câu ca dao sau và nêu tác dụng của nó.
Thuyền về có nhớ bến chăng?
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền.
( Ca dao)
TiÕt 95: Èn dô
I. Tìm hiểu bài
1. ẩn dụ là gì?
Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm.
( Minh Huệ )
* Giống nhau:
- Đều có trên nét tương đồng về nghĩa giữa hai đối tượng: Bác Hồ - Người Cha.

- Cách 2: gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, sự vật hiện tượng khác có nét tương đồng.
* Kh¸c nhau:
- C¸ch1: lµ ®èi chiÕu sù vËt nµy víi sù vËt kh¸c cã nÐt t­¬ng ®ång.
Cách 1:
Bác Hồ như người cha
Đốt lửa cho anh nằm
Cách 2:
Người cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
VD:
TiÕt 95: Èn dô
1. ẩn dụ là gì ?
VD.
2. Các kiểu ẩn dụ.
VD1.
Về thăm nhà Bác làng Sen
Có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng.
(Nguyễn Đức Mậu)
VD2.
Chao oõi, troõng con soõng, vui nhử thaỏy naộng gioứn tan sau kỡ mửa da�m, vui nhử noỏi laùi chieõm bao ủửựt quaừng.
( Nguyeón Tuaõn)
I. Tìm hiểu bài
a. Thuyền về có nhớ bến chăng?
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền.
( Ca dao)
Bài tập:
Em hãy chỉ ra phép ẩn dụ và các kiểu ẩn dụ trong các ví dụ sau:
b. Cha lại dắt con đi trên cát mịn
A�nh nắng chảy đầy vai.
( Hoàng Trung Thông)
c. Mặt hoa, da phấn.
(Thành ngữ)
�n qu� - S� h��ng thơ th�nh qu� lao ��ng -> Ẩn dụ cách thức.
b/ Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.
M�c, �en - C�i t�i, c�i x�u
�Ìn, s�ng - C�i t�t, c�i ti�n b� -> �n dụ phẩm chất.
d/ Ngày ngày Mặt Trời đi qua trên lăng
Thấy một Mặt Trời trong lăng rất đỏ.
Mặt trời - Sự sống của muôn loài.
Bác Hồ- Người soi đường chỉ lối cho dân tộc. -> Aồn duù phaồm chaỏt.
Kẻ trồng cây- Người lao động, người tạo ra thành quả đó.
-> ẩn dụ phẩm chất.
BÀI TẬP 3 ( SGK/70): Th�o lu�n theo nh�m
d. Em thaáy caû trôøi sao
Xuyeân qua töøng keõ laù
Em thaáy côn möa raøo
Öôùt tieáng cöôøi cuûa boá.
Chảy: khứu giác -> xúc giác => Làm nổi bật mùi hương đậm đà của mùi hồi chín, gợi cho con người không chỉ muốn ngửi mùi thơm mà còn tận hưởng mùi thơm bằng cảm nhận của xúc giác.
Mỏng: thính giác -> xúc giác => Gợi tả âm thanh nhỏ bé, khẽ khàng của tiếng lá rơi, cảm nhận vô cùng tinh tế của nhà thơ Trần Đăng Khoa.
Ướt: thính giác-> xúc giác=> Tiếng cười của người cha hòa vào thiên nhiên cảnh vật, gợi cho người con cảm nhận được sự lạc quan, tin yêu của người bố.
Gọi tên sự vật , hiện tượng này bằng tên gọi của sự vật , hiện tượng khác có nét tương đồng.
Tăng sức gợi hình, gợi cảm
cho sự diễn đạt.
* Hướng dẫn về nhà:
- Nắm nội dung bài học.
- Tỡm aồn duù trong caực câu văn, câu thơ.
Bước đầu các em tập viết đoạn văn có sử dụng ẩn dụ.
- Luyện viết bài tập 4.
BÀI MỚI:
- Đọc kỹ 3 yêu cầu ở SGK trang 71.
- Tập trả lời các câu hỏi, chĩ � b�i 1, 2.
- Lập dàn ý các đề bài.
-Thảo luận trong tổ và cử đại diện trình bày trước lớp.
Chúc quý thầy cô mạnh khỏe, các em chăm ngoan học giỏi.
TiÕt 95: Èn dô
I. ẩn dụ là gì?
1. Xét ví dụ SGK/68
2. Ghi nhớ: SGK/68
ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng
này bằng tên sự vật,hiện tượng khác
có nét tương đồng với nó. nhằm
tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự
diễn đạt.
II. Các kiểu ẩn dụ
1. Xét ví dụ SGK/68:
2. Ghi nhớ SGK/69:
*Cã bèn kiÓu Èn dô th­êng gÆp lµ:
- Èn dô h×nh thøc
- Èn dô c¸ch thøc
- Èn dô phÈm chÊt
- Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c.
III. Luyện tập:
* BÀI CŨ:
- N�m n�i dung b�i h�c.
- LuyƯn vi�t b�i t�p 4
-Tìm hiểu tác dụng của ẩn dụ trong các văn bản đã học.
*BÀI MỚI:
- Đọc kỹ 3 yêu cầu ở SGK trang 71
- Tập trả lời các câu hỏi.
- Lập dàn ý các đề bài.
-Thảo luận trong tổ và cử đại diện trình bày trước lớp.
III. Luyện tập
BÀI TẬP 1 (SGK/69)
So sánh đặc điểm và tác dụng của 3 cách diễn đạt sau đây:
- Caùch 1: Baùc Hoà maùi toùc baïc
Ñoát löûa cho anh naèm

- Caùch 2: Baùc Hoà nhö Ngöôøi Cha
Ñoát löûa cho anh n»m

- Caùch 3: Ngöôøi Cha maùi toùc baïc
Ñoát löûa cho anh naèm