Bài 23. Ẩn dụ

KIỂM TRA BÀI CŨ

Câu 1: Nhân hóa là gì?
Câu 2: Xác định phép tu từ nhân hóa trong ví dụ sau.
VD1: Cây dừa sải tay bơi.
VD2: Vươn mình trong gió tre đu
Cây kham khổ vẫn hát ru lá cành.




Thứ bảy ngày 1 tháng 3 năm 2014


Tiếng Việt: ẨN DỤ





I.Ẩn dụ là gì?
1.Ví dụ
Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm

Người cha- Bác Hồ
Ẩn dụ: Người Cha( chỉ Bác Hồ)
2. Ghi nhớ ( sgk/tr68)
Tiếng Việt: ẨN DỤ
Tiếng Việt: ẨN DỤ
VD1:
Bác hồ như người cha

VD2:
Người Cha mái tóc bạc

Vế A
Vế B
Vế B
Giống nhau: Đều so sánh Bác với Người cha
Khác: Vd2 lược bỏ vế A chỉ còn vế B; vd1 giữ nguyên hai vế



Tiếng Việt: ẨN DỤ

VD1:Tốt gỗ hơn tốt nước sơn
 Chỉ phẩm chất, đức tính bên trong của con người
VD2: Uống nước nhớ nguồn
 Con người phải nhớ đến nguồn cội, biết ơn với những người có công sinh thành và nuôi dưỡng mình, ….

II. Các kiểu ẩn dụ
1.Ví dụ
a.Vd1


Về thăm nhà Bác làng Sen
Có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng.


 Ẩn dụ hình thức

Lửa hồng:
Chỉ màu đỏ của hoa râm bụt

II. Các kiểu ẩn dụ
1.Ví dụ
a.Vd1

Về thăm nhà Bác làng Sen
Có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng.


Ẩn dụ cách thức
Thắp:
Chỉ sự nở hoa



Vd1,(I)

Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm

 Người Cha- Bác hồ


→ Ẩn dụ phẩm chất
Tiếng Việt: ẨN DỤ

II. Các kiểu ẩn dụ
1.Ví dụ
a.Vd1
b.Vd2
Chao ôi con sông, vui như thấy nắng giòn tan sau kì mưa dầm, vui như nối lại chiêm bao đứt quãng.
(Nguyễn Tuân)
Giòn tan:

 Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác
Để chỉ nắng to, rực rỡ
Tiếng Việt: ẨN DỤ
Tiếng Việt: ẨN DỤ

2. Ghi nhớ (sgk,tr69)

Có bốn kiểu ẩn dụ thường gặp là:
Ẩn dụ hình thức;
Ẩn dụ cách thức;
Ẩn dụ phẩm chất;
Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.

III. Luyện tập
Bài 1:
- Cách1: Bác Hồ mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm

- Cách 2: Bác Hồ như Người Cha
Đốt lửa cho anh nằm

- Cách 3: Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
(Minh Huệ)
Cách nói bình thường → thiếu tính hình tượng
Sử dụng so sánh
→ tạo tính hình tượng, biểu cảm
Sử dụng ẩn dụ
→ tạo tính hàm xúc cao.
Tiếng Việt: ẨN DỤ
Bài 2: Tìm các ẩn dụ trong những ví dụ dưới đây. Nêu nét tương đồng giữa các sự vật, hiện tượng được so sánh ngầm với nhau.
a) Ăn quả nhớ kẻ trồng cây
(Tục ngữ)
b) Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng
(Tục ngữ)
c) Thuyền về có nhớ bến chăng?
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền.
(Ca dao)
d) Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một Mặt Trời trong rất đỏ
(Viễn Phương)


Bài 2:
a)Ăn quả nhớ kẻ trồng cây
Ăn quả:
Sự hưởng thụ
Kẻ trồng cây:
Người lao động
Tương đồng phẩm chất
b) Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng
Đèn – sáng:
Mực – đen:
Cái xấu, không tốt
Cái tốt, cái hay, tiến bộ
Tương đồng phẩm chất
Đuổi hình bắt chữ
Tìm những câu tục ngữ, ca dao có sử dụng “ ẩn dụ”

Tốt gỗ hơn tốt nước sơn
Uống nước nhớ nguồn