Bài 23. Ẩn dụ

Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Nhân hóa là gì? Nêu các kiểu nhân hóa thường gặp?
Câu 2: Xác định kiểu nhân hóa trong câu ca dao sau?
Núi cao chi lắm núi ơi?
Núi che mặt trời chẳng thấy người thương.

Đáp án:
Núi cao chi lắm núi ơi ?
 Trò chuyện, xưng hô với vật như đối với người.









Tiết 95

Ẩn dụ

Giáo viên: Ngô Hải Thu
Trường THCS Vạn Sơn

I. Ẩn dụ là gì?
1. Tìm hiểu ví dụ:
Trong khổ thơ dưới đây, cụm từ người cha được dùng
chỉ ai? Vì sao có thể ví như vậy?
Anh đội viên nhìn bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mài tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm.
( Minh Huệ)
 Người Cha: chỉ Bác Hồ
 Bác với Người Cha có những phẩm chất giống nhau: tuổi tác, tình yêu thương con cái, sự chăm sóc chu đáo đối với con, …


2. Ghi nhớ
Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên gọi của sự vật hiện tượng khác có nét tương đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

Câu hỏi thảo luận:
Cách nói:
a. Người cha mái tóc bạc.
( Minh Huệ)
Và cách nói so sánh:
b. Bác Hồ như người cha.
Giống và khác nhau như thế nào?
a. So sánh: Bác Hồ như người cha.
vế A vế B
b. Người Cha mái tóc bạc.
vế A ( Minh Huệ)
Giống:
- Đều so sánh Bác Hồ với người cha.
Khác:
- So sánh: Có vế A – vế B
- Ẩn dụ: Không có vế A ( ẩn vế A)





II. Các kiểu ẩn dụ
1. Các kiểu ẩn dụ:
Các từ in đậm dưới đây dùng để chỉ những hiện tượng hoặc sự vật nào? Vì sao có thể ví như vậy?
Về thăm nhà Bác làng sen,
Có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng.
( Nguyễn Đức Mậu)

Về thăm nhà bác làng sen
Có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng.
(Nguyễn Đức Mậu)
“ thắp” chỉ sự “nở hoa”
“nở hoa” được ví với hành động “thắp”.

vì: chúng giống nhau về cách thức thực hiện.

 Ẩn dụ cách thức.

Về thăm nhà Bác làng sen
có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng.
(Nguyễn Đức Mậu)

“lửa hồng” : chỉ “màu đỏ” của hoa râm bụt.
 “màu đỏ” được ví với “lửa hồng”.

vì: hai sự việc trên có hình thức tương đồng.
 Ẩn dụ hình thức.
2. Cách dùng từ trong cụm từ in đậm dưới đây có gì đặc biệt so với cách nói thông thường ?
“Chao ôi, trông con sông, vui như thấy nắng giòn tan sau kì mưa dầm, vui như nối lại chiêm bao đứt quãng”.
( Nguyễn Tuân)

Nắng giòn tan --------------------- Nắng to, rực rỡ
( Cảm nhận bằng vị giác) ( Cảm nhận bàng thị giác)
 Chuyển đổi cảm giác.

3. Ghi nhớ
Có bốn kiểu ẩn dụ thường gặp:
Ẩn dụ hình thức.
Ẩn dụ cách thức.
Ẩn dụ phẩm chất
Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.