Bài 23. Ẩn dụ

Chào mừng quý thầy cô về dự giờ tiết học
Tiết 95: Ẩn Dụ
Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm.
(Minh Huệ)
Câu hỏi
cách nói bằng ẩn dụ có gì giống và khác phép so sánh:” Bác Hồ như Người Cha”
Trả lời
-Giống nhau
Đều ví Bác Hồ như Người Cha
-Khác nhau
- So sánh:
Bác Hồ như Người Cha
Vế B
Vế A
- Ẩn dụ:
Người Cha mái tóc bạc
Vế B
Về thăm nhà Bác làng sen,
Có hàng dâm bụt thắp lên lửa hồng.
(Nguyễn Đức Mậu)
Chao ôi,trông con sông,vui như thấy nắng giòn tan sau kì mưa dầm vui như nối lại chiêm bao đứt quãng.
(Nguyễn Tuân)
1.So sánh đặc điểm và tác dụng của ba cách diễn đạt sau đây.
-Cách 2: Bác Hồ như người Cha
Đốt lửa cho anh nằm.
-Cách 1: Bác Hồ mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm.
-Cách 3: Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm.
(Minh Huệ)
-Cách 1: Miêu tả trực tiếp,có tác dụng nhận thức lý tính
-Cách 2: Sử dụng phép so sánh,có tác dụng định danh lại.
-Cách 3: Sử dụng phép ẩn dụ (Người Cha),có tác dụng hình tượng hóa
Trả lời:
2. Tìm các ẩn dụ và chỉ ra sự tương đồng giữa B với A
a, Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
(Tục ngữ)
- Ăn quả:thừa hưởng thành quả của tiền nhân của cách mạng
- Kẻ trồng cây:Tiền nhân,người đi trước,cha ông,các chiến sĩ cách mạng....
Tương đồng về cách thức
=> Câu tục ngữ này khuyên chúng ta khi được hưởng thụ thành quả phải nhớ đến công lao của người đã gây dựng thành quả đó.
b, Gần mực thì đen,gần đèn thì rạng.
(Tục ngữ)
Mực- đen: “Cái xấu,cái lạc hậu”
Đèn-rạng: “Cái tốt,cái tiến bộ”
=> Câu tục ngữ này nói lên tầm quan trọng của môi trường sống,khuyên chúng ta phải chọn môi trường sống tốt đẹp.
c, Thuyền về có nhớ bến chăng?
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền. ( Ca dao)

-Thuyền: “Chỉ người đi xa”,chỉ người con trai.
- Bến: “Chỉ người ở lại”,chỉ người con gái.
Tương đồng phẩm chất
=> Câu tục ngữ này nói về tình cảm thủy chung,gắn bó trong tình yêu đôi lứa
d, Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
(Viễn Phương)
-Mặt trời thứ nhất: được nhân hóa chỉ thiên thể ánh sáng,là nguồn chiếu sáng chủ yếu cho trái đất.
-Mặt trời thứ 2:là hình ảnh ẩn dụ,chỉ Bác Hồ soi sáng dẫn đường lối cho dân tộc ta thoát khỏi cuộc sống nô lệ tối tăm,đi tới tương lai độc lập,tự do,hạnh phúc.
a, Buổi sáng,mọi người đổ ra đường.Ai cũng muốn ngẩng lên cho thấy mùi hồi chín chảy qua mặt.
(Tô Hoài)
3. Tìm các ẩn dụ chuyển đổi cảm giác và cho biết tác dụng:
-Thấy mùi: Từ khứu giác(mũi) chuyển sang cảm nhận bằng thị giác(mắt nhìn)
-Thấy mùi hồi chín chảy qua mặt:Từ xúc giác(cảm giác khi da tiếp xúc với vật khác) chuyển qua khứu giác
=> Cảm nhận sự mới lạ,độc đáo gợi hình ảnh và cảm giác
b, Cha dắt con đi trên cát mịn
Ánh nắng chảy đầy vai.
(Hoàng Trung Thông)
Xúc giác
Thị giác
Thường nhận biết ánh nắng bằng thị giác để thâý ánh nắng vàng tươi nhưng trong thơ ánh nắng được hình dung thành dòng thành giọt,nhờ vậy mà sinh động,gợi cảm.
c, Ngoài thềm rơi chiếc lá đa
Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng.
(Trần Đăng khoa)
Xúc giác
Thính giác
d, Em thấy cả trời sao
Xuyên qua từng kẻ lá
Em thấy con mưa rào
Ướt tiếng cười của bố.
(Phan Thế Cải)
Xúc giác,thị giác
Thính giác
Củng cố
1. Ẩn dụ là gì?
2. Có mấy kiểu ẩn dụ?
Ẩn dụ là gọi tên sự vật,hiện tượng này bằng tên sự vật hiện tượng khác có nét tương đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt
Có bốn kiểu kiểu ẩn dụ thường gặp là:
-Ẩn dụ hình thức;
-Ẩn dụ cách thức;
-Ẩn dụ phẩm chất;
-Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.
Dặn Dò:
Nhớ khái niệm ẩn dụ
Làm bài tập còn lại
Viếtđoạn văn ngắn miêu tả có sử dụng phép ẩn dụ
Đọc và soạn: “Hoán dụ”