Bài 22. Xã hội Việt Nam trong cuộc khai thác lần thứ nhất của thực dân Pháp

CHƯƠNG 2
VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỈ ΧΧ ĐẾN HẾT CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT (1918)
BÀI 22: XÃ HỘI VIỆT NAM TRONG CUỘC KHAI THÁC LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP
Bài 22: Xã hội Việt Nam trong cuộc khai thác lần thứ nhất của thực dân Pháp
Những chuyển biến về kinh tế
a) Mục đích và nội dung của cuộc khai thác;
- Năm 1897, toàn quyền Pôn Đu- me
tiến hành khai thác thuộc địa.
Thời gian: 1897- 1914.



Tại sao Pháp lại tiến hành khai thác thuộc địa vào thời gian này?
Cuộc khai thác do ai phụ trách? Diễn ra vào thời gian nào?
Nước Pháp cuối TKXIX
Nguồn: internet
Nhu cầu
- Tài nguyên, nguyên liệu.
- Thị trường.
- Nhân công.
Đồn điền café
Rượu, giấy, diêm
Bông, vải, sợi, rựơu
Gỗ, diêm
Đđiền chè, café
Đđiền caosu
Đồn điền lúa
Rượu, bia, xay xát, sửa chữa tàu
Xuất cảng
Thiếc, chì,kẽm
Than đá
Sợi, ximăng, sửa chữa tàu
Xuất cảng
“Không một xứ sở nào trên thế giới này…lại có nhiều nguồn lợi như xứ Bắc Kỳ…”
(Những tài nguyên của xứ Bắc Kỳ)
Nội dung của cuộc khai thác:
+ Nông nghiệp
+ Công nghiệp
+ Thương nghiệp
+ Giao thông vận tải
:
Nội dung chương trình khai thác thuộc địa?
Về nông nghiệp:
CẢ NƯỚC
(10.900 ha)
CẢ NƯỚC
(301.000 ha)
NAM KÌ
(1.528.000 ha)
BẮC KÌ
(470.000 ha)
Biểu đồ Số liệu ruộng đất bị thực dân Pháp chiếm
ha
năm
Về công nghiệp:
- Nông nghiệp là ngành đầu tư vốn ít mà thu được nhiều lợi nhuận. Vì vậy Pháp đã ra sức chiếm đoạt ruộng đất của nông dân trên quy mô lớn.
Nguồn sưu tầm và giới thiệu
Lược đồ khai thác mỏ của thực dân Pháp ở nước ta.
THÁI NGUYÊN
QUẢNG NAM
TUYÊN QUANG
QUẢNG YÊN
Rượu, giấy, diêm
Bông, vải, sợi, rựơu
Gỗ, diêm
Rượu, bia, xay xát, sửa chữa tàu
Thiếc, chì,kẽm
Than đá
Sợi, ximăng, sửa chữa tàu
Nguồn lợi của Pháp ở Việt Nam
Về thương nghiệp
Thị trường Việt Nam nằm trong sự kiểm soát độc quyền của tư bản Pháp.
Pháp nắm quyền xuất nhập khẩu hàng hóa ở Việt Nam từ bên ngoài vào và từ trong nước ra.
Chúng lập ra hàng dào thuế quan kiểm soát hàng hóa của tư bản Hoa kiều vào nước ta. Tuy nhiên tư bản Hoa kiều vẫn hoạt đông mạnh.
Về giao thông vận tải
Hệ thống giao thông có sự chuyển biến gì?
Cầu long biên Hà Nội
Cầu tràng tiền
Ga Hà Nội 1900
Được xây dựng phục vụ cho khai thác.
b) Những tác động tích cực và tiêu cực từ quá trình khai thác của Pháp.
Tích cực:
Quan sát các bức tranh sau và rút ra nhận xét?
GIA ĐỊNH 1915
PHỐ TRÀNG TIỀN 1916
BUÔN BÁN GIỮA TK XIX
BUÔN BÁN ĐẦU TK XX
Hạn chế:
Việt Nam trở thành nước thuộc địa nửa phong kiến.
Tài nguyên thiên nhiên bị vơ vét một cách cùng kiệt.
Kinh tế nông nghiệp vẫn còn lạc hậu, trì trệ, kinh tế công nghiệp vẫn còn phát triển chậm (công nghiệp nặng không phát triển) . kinh tế thương nghiệp không phát triển.
Vẫn còn duy trì hình thức bóc lột phong kiến.
Hình thành các mâu thuẫn xã hội giữa nông dân với địa chủ, công nhân với tư bản, nhân dân Việt Nam với thực dân Pháp.
2. Những chuyển biến về xã hội
Em thấy gì từ các bức ảnh?
Giai cấp cũ:
Địa chủ:
+ Đại địa chủ: gồm vua , quan nhà Nguyễn. Có nhiều của cải, ruộng đất. Quyền lợi gắn chặt với Pháp và làm tay sai cho Pháp.
+ Địa chủ vừa và nhỏ: bị đế quốc, phong kiến áp bức, bóc lột.
Nông dân: bị tước đoạt ruộng đất, bị áp bức và bóc lột một cách triệt để, nên có lòng căm ghét thực dân Pháp sâu sắc. Đây là lực lượng to lớn của cách mạng.
Giai cấp mới:
Sau cuộc khai thác của thực dân Pháp xã hội VN xuất hiện những giai cấp mới nào? Thân phận của họ có gì khác trước?
Công nhân mỏ
Công nhân đồn điền cao su
Trường học
Công nhân:
- Đa số xuất thân từ nông dân.
- Chịu ba tầng áp áp bức: ĐQ, PK, TB.
- Có tinh thần đấu tranh mạnh mẽ.
- Là giai cấp lãnh đạo cách mạng.
Tư sản:
- Những người trung gian, đại lí tiêu thụ, thu mua hàng hóa…
Sĩ phu ảnh hưởng tư tưởng tư sản.
- Lệ thuộc vào thực dân Pháp -> chưa tỏ ra thái độ tham gia cách mạng.
Tiểu tư sản:
- Tiểu thương, giáo viên, học sinh, sinh viên…
- Có ý thức dân tộc, sẵn sàng tham gia cách mạng.
3. sơ kết bài học
Học sinh hoàn thàn phiếu học tập sau: