Bài 22. Sự suy yếu của nhà nước phong kiến tập quyền (thế kỉ XVI - XVIII)

LỊCH SỬ 7
TRƯỜNG THCS TÂN KIÊN
TRƯỜNG THCS TÂN KIÊN
Chương V
ĐẠI VIỆT Ở CÁC THẾ KỈ XVI- XVIII
Bài 22: SỰ SUY YẾU CỦA NHÀ NƯỚC PHONG KIẾN TẬP QUYỀN
( thế kỷ XVI- XVIII)
Chương V:
ĐẠI VIỆT Ở CÁC THẾ KỶ XVI - XVIII
SỰ SUY YẾU CỦA NHÀ NƯỚC
PHONG KIẾN TẬP QUYỀN (Thế kỷ XVI - XVIII)
Bài 22:
I. Tình hình chính trị - xã hội:
1. Triều đình nhà Lê:
Em hãy cho biết tình hình thời Lê ở thế kỉ XV?
Đến đầu thế kỉ XVI tình hình nhà Lê ra sao?
- Đầu thế kỉ XVI, nhà Lê dần suy yếu
Lê Cung Hoàng
(1522-1527): 5 năm
Chương V:
ĐẠI VIỆT Ở CÁC THẾ KỶ XVI - XVIII
SỰ SUY YẾU CỦA NHÀ NƯỚC
PHONG KIẾN TẬP QUYỀN (Thế kỷ XVI - XVIII)
Bài 22:
I. Tình hình chính trị - xã hội
1. Triều đình nhà Lê
- Đầu thế kỉ XVI, nhà Lê dần suy yếu
Nguyên nhân nào dẫn đến việc nhà Lê suy yếu?
- Vua quan ăn chơi xa xỉ.
XÂY DỰNG LÂU ĐÀI
Đại điện - do vua Tương Dực cho xây dựng vào năm 1512.
VUA LÊ UY MỤC
(Ảnh phác họa)
Qua đoạn văn, em hãy chứng minh Lê Uy Mục là vị vua ăn chơi sa đọa.
Vua Lê Uy Mục ở ngôi từ năm 1505 đến năm 1509, đêm nào cũng cùng cung phi vui đùa uống rượu quá độ, khi rượu say thì giết cung phi…
Sách Đại Việt sử kí toàn thư cũng đã thẳng thắn viết về sự thất đức của Lê Uy Mục như sau: “Vua nghiện rượu, rất hiếu sát, lại thích ra oai và tàn hại tông thất, để mặc cho họ ngoại hoành hành, làm cho trăm họ oán giận, người bấy giờ gọi là Vua quỷ”
Chương V:
ĐẠI VIỆT Ở CÁC THẾ KỶ XVI - XVIII
SỰ SUY YẾU CỦA NHÀ NƯỚC
PHONG KIẾN TẬP QUYỀN (Thế kỷ XVI - XVIII)
Bài 22:
I. Tình hình chính trị - xã hội
1. Triều đình nhà Lê
- Đầu thế kỉ XVI, nhà Lê dần suy yếu
- Vua quan ăn chơi xa xỉ.
Nội bộ triều đình phân hóa như thế nào?
- Nội bộ triều Lê “chia bè kéo cánh”, tranh giành quyền lực.
Dưới triều Lê Tương Dực, mọi quyền hành nằm trong tay Trịnh Duy Sản, các phe phái đánh giết nhau liên miên suốt hơn 10 năm. Lê Tương Dực cũng tỏ ra hung ác không kém Lê Uy Mục. Bấy giờ, nạn đói trầm trọng đang lan tràn nhiều nơi, Tương Dực vẫn huy động dân phu xây dựng nhiều cung điện tốn kém, phá đi phá lại nhiều lần. Quân lính, dân phu khổ sở vì lao dịch và bệnh tật, chết rất nhiều.
Nguồn tranh ảnh minh họa lấy từ “Lịch sử Việt Nam bằng tranh” của Trần Bạch Đằng - Nhà xuất bản trẻ.
Minh họa cảnh vua quan ăn chơi sa đọa
Minh họa cảnh vua quan ăn chơi sa đọa
Minh họa cảnh xây dựng đền đài, cung điện tốn kém...
Minh họa: nội bộ triều đình “chia bè kéo cánh”…
Minh họa: giết hại các công thần (dưới triều vua Lê Uy Mục)
Ảnh phác họa chân dung Lê Uy Mục
Ảnh phác họa chân dung Lê Thái Tổ
Em có nhận xét gì về các vua Lê thế kỉ XVI so với vua Lê Thánh Tông?
Thế kỷ XVI: - Vua quan ăn chơi xa xỉ, lãng phí tiền của, nội bộ giai cấp thống trị tranh giành quyền lực,
- Vua, quan kém về năng lực và nhân cách, đẩy chính quyền và đất nước vào thế tự suy vong…
2. Phong trào khởi nghĩa của nông dân ở đầu thế kỉ XVI
a. Nguyên nhân:
Nhân khi triều đình rối loạn, quan lại ở địa phương đã làm gì?
Sự suy yếu của triều đình nhà Lê làm đời sống của nhân dân ta như thế nào?
- Đời sống nhân dân cực khổ
- Năm 1512, đại hạn, trong nước đói to. Năm 1517, dân chết đói, thây nằm chồng chất lên nhau. Nhiều huyện thuộc hai trấn Hải Dương và Kinh Bắc ( Bắc Ninh, Bắc Giang), nạn đói càng dữ dội hơn
Qua đoạn trích trên em có nhận xét gì về đời sống của nhân dân ta TK XVI?
Hạn hán, mất mùa
Nhân dân lâm vào cảnh đói khổ
2. Phong trào khởi nghĩa của nông dân ở đầu thế kỉ XVI
a. Nguyên nhân:
- Đời sống nhân dân cực khổ
Mâu thuẫn nào đã nảy sinh trong xã hội?
- Mâu thuẫn giai cấp lên cao
b. Diễn biến
Lược đồ phong trào nông dân khởi nghĩa thế kỉ XVI
HỘI Ý : 2 phút
Hãy chọn tên nhân vật và địa điểm của các cuộc khởi nghĩa tương ứng với các mốc thời gian:
1. Trần Tuân
3. Lê Hy, Trịnh Hưng
2. Phùng Chương
4. Trần Cảo
A. Tam Đảo
B. Hung Hóa, Sơn Tây
C. Ñoâng Trieàu (Quaûng Ninh)
D. Nghệ An, Thanh Hóa
1. Trần Tuân
3. Lê Hy, Trịnh Hưng
2. Phùng Chương
4. Trần Cảo
A. Tam Đảo
B. Hung Hóa, Sơn Tây
C. Ñoâng Trieàu (Quaûng Ninh)
D. Nghệ An, Thanh Hóa
b. Diễn biến
* Bảng thống kê các cuộc khởi nghĩa nông dân đầu thế kỉ XVI:
Trần Tuân 1511
Phùng Chương 1515
Lê Hy, Trịnh Hưng 1512
Trần Cảo 1516
Lược đồ phong trào nông dân khởi nghĩa thế kỉ XVI
Tháng 11 năm 1511, cuộc khởi nghĩa do Trần Tuân lãnh đạo đã bùng nổ ở Hưng Hóa và lan rộng đến một số địa phương như Sơn Tây, Vĩnh Phúc, Phú Thọ. Trần Tuân có ông và cha đều đậu Tiến sĩ, làm quan cho triều Lê. Nay thấy vua chỉ biết ăn chơi không lo chính sự nên mới nổi dậy. Cuộc khởi nghĩa này đã làm cho cả triều đình náo loạn. Nghĩa quân đã từng tiến về vùng Từ Liêm (Hà Nội), uy hiếp kinh thành Thăng Long. Sau đó bị quân đội của triều đàn áp và tan rã.
Khởi nghĩa Trần Cảo là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất. Nghĩa quân cạo trọc đầu, chỉ để ba chỏm tóc, gọi là “quân ba chỏm”. Nghĩa quân ba lần tấn công vào Thăng Long, có lần chiếm được kinh thành, vua quan nhà Lê phải chạy vào Thanh Hóa.
Trong các cuộc khởi nghĩa trên, khởi nghĩa nào là tiêu biểu nhất?
Chùa Quỳnh Lâm nơi Trần Cảo dấy binh khởi nghĩa
Em có nhận xét gì về phạm vi hoạt động, thời gian, lực lượng tham gia các cuộc khởi nghĩa nông dân đầu TK ?
2. Phong trào khởi nghĩa của nông dân ở đầu thế kỉ XVI
a. Nguyên nhân
b. Diễn biến
c. Kết quả
Em hãy cho biết kết quả của các cuộc khởi nghĩa?
- Các cuộc khởi nghĩa đều thất bại
HỘI Ý: 2phút
Theo em, vì sao các cuộc khởi nghĩa đều lần lượt thất bại?
- Các cuộc khởi nghĩa nổ ra lẻ tẻ, rời rạc, chưa có sự liên kết với nhau nên quân triều đình dễ dàng đàn áp.
Các cuộc khởi nghĩa nổ ra một cách tự phát, chưa có sự chuẩn bị chu đáo.
- Lực lượng tham gia chủ yếu là nông dân…
2. Phong trào khởi nghĩa của nông dân ở đầu thế kỉ XVI
a. Nguyên nhân
b. Diễn biến
c. Kết quả
d. Ý nghĩa
Các cuộc khởi nghĩa tuy thất bại nhưng đã để lại ý nghĩa gì?
Góp phần làm cho triều đình nhà Lê mau chóng sụp đổ
1. Đầu Thế kỉ XVI, triều đình nhà Lê:
Em hãy chọn câu trả lời đúng nhất
A. Phát triển mạnh mẽ.
B. Böôùc vaøo thôøi kì thònh trò.
C. Baét ñaàu suy thoaùi.
D. Tiếp tục ổn định.
2. Vì sao nhà nước thời Lê đầu thế kỉ XV rất thịnh trị mà sang thế kỉ XVI lại bị suy thoái nhanh chóng ?
A. Vua quan ăn chơi xa xỉ.
B. Nội bộ “chia bè kéo cánh”, tranh giành quyền lực.
C. Quan lại địa phương “cậy quyền thế ức hiếp dân”, “dùng của như bùn đất”, “coi dân như cỏ rác”.
D.Các câu trên đều đúng.
3. Cuộc khởi nghĩa nào 3 lần tấn công Thăng Long có lần chiếm được kinh thành buộc vua Lê phải chạy vào Thanh Hóa?
A. Khởi nghĩa Trần Tuân.
B. Khởi nghĩa Trần Cảo.
C. Khởi nghĩa Lê Hy.
D. Khởi nghĩa Phùng Chương.
CÁC EM NHỚ
- Làm bài tập Lịch sử
Học phần I,
bài 22
Đọc trước phần II,
bài 22