Bài 22. Phương pháp tả người

Tiết 92 . Tập làm văn:
PHƯƠNG PHÁP TẢ NGƯỜI
PHƯƠNG PHÁP TẢ NGƯỜI
I.PHƯƠNG PHÁP VIẾT MỘT ĐOẠN VĂN,BÀI VĂN TẢ NGƯỜI:
Đoạn 1:
Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc,các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt,quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ. Dượng Hương Thư đang vượt thác khác hẳn dượng Hương Thư ở nhà, nói năng nhỏ nhẻ, tính nết nhu mì,ai gọi cũng vâng vâng dạ dạ.
( Võ Quảng)
Đoạn 2:
Cai Tứ là một người đàn ông thấp và gầy, tuổi độ bốn lăm, năm mươi. Mặt lão vuông nhưng hai má hóp lại. Dưới căp lông mày lổm chổm trên gò xương, lấp lánh đôi mắt gian hùng. Mũi lão gồ sống mương dòm xuống bộ râu mép lúc nào cũng hình như cố giấu giếm, đậy điệm cái mồm toe toét tối om như cửa hang, trong đó đỏm đang mấy chiếc răng vàng hợm của.
( Lan Khai)
Đoạn 3:
Ông Đô già người sở tại, khăn chùng, áo dài ngồi cầm trịch, giơ cao chiếc dùi trống sơn son gõ mạnh xuống mặt trống ba tiếng thật đanh, thật giòn tỏ ý nhận lời.Quắm Đen quay ra đứng giữa sới.Ngay lúc ấy, ông Cản Ngũ cũng từ trên thềm cao bước xuống. Tiếng reo hò bốn phía tức thì nổi lên ầm ầm.
Ngay nhịp trống đầu, Quắm Đen đã lăn xả vào ông Cản Ngũ đánh ráo riết.Rõ ràng là
anh ấy muốn dùng cái sức lực đương trai của mình lấn lướt ông ta và muốn hạ ông ta rất nhanh bằng những thế đánh thật lắt léo, hóc hiểm. Anh vờn tả, đánh hữu, dứ lên, đánh dưới, thoắt biến, thoắt hóa khôn lường. Trái lại, ông cản Ngũ thì xem ra có vẻ lại lờ ngờ, chậm chạp; dường như ông lúng túng trước những đòn đánh liên tiếp của Quắm Đen. Hai tay ông lúc nào cũng thấy dang rộng ra, để sát xuống mặt đất, xoay xoay chống đỡ. Keo vật chán ngắt […].
Ông Cản Ngũ bỗng bước hụt, mất đà chúi xuống. Quắm Đen đã như một con cắt luồn qua hai cánh tay ông Cản Ngũ ôm lấy một bên chân ông, bốc lên.Người xem bốn phía xung quanh reo hò ồ cả lên. Thôi thế là ông Cản Ngũ ngã rồi, nhất định ngã rồi. Có khỏe bằng voi thì cũng phải ngã.
Tiếng trống vật dồn lên, gấp rút, giục giã. Ông Cản Ngũ vẫn chưa ngã. Ông đứng như cây trồng giữa sới trước những cặp mắt kinh dị của người xem.
Còn Quắm Đen thì đang loay hoay gò lưng lại, không sao bê nổi cái chân ông Cản Ngũ. Cái chân tựa bằng cây cột sắt, chứ không phải là chân người nữa.
Ông Cản Ngũ vẫn đứng nghiêng mình nhìn Quắm Đen mồ hôi, mồ kê nhễ nhại dưới chân. Lúc lâu, ông mới thò tay xuống nắm lấy khố Quắm Đen nhấc bổng anh ta lên, coi nhẹ nhàng như ta giơ con ếch có buộc sợi dây ngang bụng vậy.
Các đô ngồi quanh sới đều lặng đi trước thần lực ghê gớm của ông Cản Ngũ.Thôi thế là Quắm Đen bại rồi. Keo vật bị đánh bại một cách nhục nhã, cay đắng quá chừng.
( Kim Lân )
Người được tả có các đặc điểm nổi bật:
*Đoạn 1:
-Các đặc điểm: có thân thể vạm vỡ, cường tráng, dũng cảm, có thái độ kiên quyết.
- Qua các từ ngữ và hình ảnh: “ như một pho tượng đồng đúc…oai linh, hùng vĩ.”
*Đoạn 2:
-Các đặc điểm: người gầy nhỏ, khuôn mặt toát ra một vẻ xảo trá không ngay thẳng và hợm hĩnh.
-Qua các từ ngữ và hình ảnh: “ thấp, gầy,
má hóp lại,cặp lông mài lổm chổm…mấy chiếc răng vàng hợm của.”
*Đoạn 3:
- Quắm Đen:
+ Các đặc điểm: trẻ trung , nhanh nhẹn, có những thế đánh hiểm hóc, muốn mau chống đánh bại đối thủ nên đã dốc hết sức ra để vật nhưng vẫn thua.
+ Các từ ngữ và hình ảnh: “lăn xả vào, đánh ráo riết, dùng cái sức lực đương trai… khôn lường,như một con cắt, Quắm Đen bại rồi.”
- Cản Ngũ:
+ Các đặc điểm: cao tuổi, chậm chạp nhưng có nhiều kinh nghiệm đấu vật,đặc biệt là có một sức mạnh tiềm ẩn mà nhìn bề ngoài không thể nhận thấy.
+ Các từ ngữ và hình ảnh: lờ ngờ, chậm chạp, dường như ông lúng túng, dang rộng tay…xoay xoay chống đỡ,thò tay nắm lấy khố Quắm Đen nhấc bổng…sợi dây ngang bụng vậy.”












Khắc họa chân dung nhân vật.
Thường dùng nhiều danh từ, tính từ.
Khắc họa chân dung.
Thường dùng nhiều danh từ, tính từ.
Tả người gắn với công việc.
Thường dùng nhiều động từ, tính từ.
-Đoạn 1: Tả dượng Hương Thư.
 Người chèo thuyền vượt thác.
-Đoạn 2: Tả Cai Tứ.
Chân dung một ông cai gian xảo.
-Đoạn 3:Tả Cản Ngũ và Quắm Đen.
Hai người trong keo vật.












-Đoạn 3: Tả Cản
Ngũ và Quắm Đen.
Hai đô vật tài mạnh trong hội thi vật ở đền Đô.
Mở bài:
Từ đầu… “ầm ầm.”
Thân bài:
Tiếp theo… “ngang bụng vậy.”
Kết bài:
Đoạn còn lại.
=> Giới thiệu chung quang cảnh nơi diễn ra keo vật.
=> Miêu tả chi tiết keo vật.
=> Nêu cảm nghĩ và nhận xét về keo vật.
GHI NHỚ: (SGK/61)
Muốn tả người cần:
- Xác định được đối tượng cần tả ( tả chân dung hay tả người trong tư thế làm việc);
- Quan sát, lựa chọn các chi tiết tiêu biểu;
- Trình bày kết quả quan sát theo một thứ tự.
Bố cục của bài văn tả người thường có ba phần:
- Mở bài: giới thiệu người được tả;
- Thân bài: miêu tả chi tiết ( ngoại hình, cử chỉ, hành động, lời nói,…);
- Kết bài: thường nhận xét hoặc nêu cảm nghĩ của người viết về người được tả.
II/ LUYỆN TẬP:
1. Bài tập 1:
Câu a: Nêu các chi tiết tiêu biểu khi miêu tả một em bé chừng 4- 5 tuổi.
Câu b: Nêu các chi tiết tiêu biểu khi miêu tả một cụ già cao tuổi.
Câu c: Nêu các chi tiết tiêu biểu khi miêu tả cô giáo của em đang say sưa giảng bài trên lớp.
Câu a: Nêu các chi tiết tiêu biểu khi miêu tả một em bé chừng 4- 5 tuổi.


Câu b: Nêu các chi tiết tiêu biểu khi miêu tả một cụ già cao tuổi.


Câu c: Nêu các chi tiết tiêu biểu khi miêu tả cô giáo của em đang say sưa giảng bài trên lớp.
-Thân hình mũm mĩm.
-Da trắng hồng.
- Mắt đen lóng lánh, trong sáng…
-Môi đỏ chon chót…..
Da nhăn nheo, có những đốm đồi mồi.
- Tóc bạc như mây trắng,bàn tay xương xẩu…
Mắt lờ đờ, đeo kính khi đọc sách.
Miệng móm mém,chân đi chậm chạp.
-Tiếng nói trong trẻo,dịu dàng,tóc đen bóng mượt…
Tay cầm phấn, chân bước chầm chậm.
- Đôi mắt lấp lánh niềm vui….
Lập dàn ý:
Miêu tả cô giáo của em đang say sưa giảng bài trên lớp.












Mở bài:
Giới thiệu cô giáo (cô dạy môn gì, tiết mấy, ngày nào?)
Thân bài:
+ Miêu tả ngoại hình: trạc tuổi, tầm vóc (cao hay thấp, dáng điệu, nét mặt, đôi mắt…)
+ Miêu tả cử chỉ, hành động: lời giảng, việc làm, động tác (khi viết bảng giảng bài, khi ân cần nhắc nhở học sinh…)
Kết bài:
Tình cảm của em đối với cô giáo.
Bài tập 2:
Bài tập 3:
Đoạn văn sau đã bị xóa hai chỗ trong ngoặc(…). Nếu viết, em sẽ viết vào chỗ trống đó như thế nào? Em thử đoán xem ông Cản Ngũ được miêu tả trong tư thế chuẩn bị làm việc gì?
Trên thềm cao, ông Cản Ngũ ngồi xếp bằng trên chiếu đậu trắng, cạp điều. Ông ngồi một mình một chiếu; người ông đỏ như ( ), to lớn lẫm liệt, nhác trông không khác gì ( )
ở trong đền. Đầu ông buộc một vuông khăn màu xanh lục giữ tóc, mình trần, đóng khố bao khăn vát.
( theo Kim Lân)
Ông Cản Ngũ chuẩn bị vào sới vật.
đồng tụ
tượng hai ông tướng Đá Rãi
Bài tập về nhà:
Tự tả chân dung của mình bằng một đoạn văn từ 6 đến 8 câu.
Hướng dẫn tự học:
- Hoàn chỉnh bài tập.
Học bài.
Chuẩn bị bài:
Đêm nay Bác không ngủ
-Trả lời theo các câu hỏi sách giáo khoa.
-Tập đọc diễn cảm bài thơ, học thuộc lòng 5 khổ thơ đầu.
Kính chào tạm biệt quý thầy cô và các em học sinh
Chào tạm biệt
quý thầy cô và các em học sinh!