Bài 22. Nhân hoá

KÍNH CHÀO QUÍ THẦY CÔ !
6.4
KÍNH
THẦY
MẾN
BẠN
CHĂM
NGOAN
HỌC
GIỎI
Chỉ ra câu văn có dùng phép so sánh trong đoạn trích sau. Phép so sánh đó thuộc kiểu so sánh nào ?
Cái chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện (1). Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê (2).
( Tô Hoài)

KIỂM TRA BÀI CŨ
I/ NHÂN HOÁ LÀ GÌ ?
So sánh hai cách miêu tả về sự vật, hiện tượng sau:
a/ Ông trời
Mặc áo giáp đen
Ra trận
Muôn nghìn cây mía
Múa gươm
Kiến
Hành quân
Đầy đường.
b/ Bầu trời
Đầy mây đen
Muôn nghìn cây mía
Ngả nghiêng
Lá bay phấp phới
Kiến
Bò
Đầy đường.
1/ Cách nào dùng những từ ngữ vốn nói đến con người để miêu tả cho các sự vật, hiện tượng trên ? Em chỉ ra các từ ngữ đó ?
Mặc áo giáp đen
Ra trận
Múa gươm
Hành quân
2/ Trong hai cách miêu tả trên, cách nào hay hơn ? Vì sao ?
Ông
Ghi nhớ / 57
Nhân hoá là gọi tên hoặc tả con vật,cây cối, đồ vật, … bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người; làm cho thế giới loài vật, cây cối, đồ vật, … trở nên gần gũi với con người, biểu thị được những suy nghĩ, tình cảm của con người.
NHÂN HOÁ
Tiết 91
Ông trời - mặc áo giáp – ra trận
Cây mía – múa gươm
Kiến – hành quân
Nhân hoá
* Ghi nhớ / 57
Cái chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện (1). Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê (2).
( Tô Hoài)

chàng Dế Choắt
người gầy gò
lêu nghêu
thanh niên
I/ NHÂN HOÁ LÀ GÌ ?
Tiết 91
NHÂN HOÁ
Ông trời - mặc áo giáp – ra trận
Cây mía – múa gươm
Kiến – hành quân
Nhân hoá
* Ghi nhớ / 57
Chỉ ra và nêu tác dụng của phép nhân hoá trong đoạn văn sau:
Bến cảng lúc nào cũng đông vui. Tàu mẹ, tàu con đậu đầy mặt nước. Xe anh, xe em tíu tít nhận hàng về chở hàng ra.Tất cả đều bận rộn.
đông vui
mẹ
con
tíu tít
em
anh
bận rộn
Tác dụng của phép nhân hoá: Làm cho quang cảnh bến cảng được miêu tả sống động hơn, người đọc dễ hình dung được cảnh nhộn nhịp, bận rộn của các phương tiện trên cảng.
I/ NHÂN HOÁ LÀ GÌ ?
Ghi nhớ / 57
II/ CÁC KIỂU NHÂN HOÁ
a/ Từ đó, lão Miệng, bác Tai, cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay lại thân mật sống với nhau, mỗi người một việc, không ai tị ai cả. (Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng)
b/ Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. (Thép Mới)
c/ Trâu ơi, ta bảo trâu này Trâu ra ngoài ruộng, trâu cày với ta. (Ca dao)
Tiết 91
NHÂN HOÁ
Miệng
Tai
Mắt
Chân
Tay
Gậy tre
chông tre
Tre
Tre
Trâu
I/ NHÂN HOÁ LÀ GÌ ?
Ghi nhớ sgk/ 57
II/ CÁC KIỂU NHÂN HOÁ
Tiết 91
NHÂN HOÁ
cô Mắt, bác Tai
Tre xung phong - giữ làng - giữ nước
Trâu ơi
(trò chuyện với vật)
(dùng từ gọi người để gọi vật)
(dùng từ chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật)
Ghi nhớ / 58: Có ba kiểu nhân hoá thường gặp là:
1. Dùng những từ vốn để gọi người để gọi vật.
2. Dùng những từ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật.
3. Trò chuyện, xưng hô với vật như đối với người.
Ghi nhớ sgk/ 58
I/ NHÂN HOÁ LÀ GÌ ?
II/ CÁC KIỂU NHÂN HOÁ

Cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào không bị thương. Có những cây bị chặt đứt ngang nửa thân mình, đổ ào ào như một trận bão. Ở chỗ vết thương, nhựa ứa ra, tràn trề, thơm ngào ngạt, long lanh dưới nắng hè gay gắt, rồi dần dần bầm lại, đen và đặc quyện lại thành từng cục máu lớn. (Nguyễn Trung Thành)
III/ LUYỆN TẬP
NHÂN HOÁ
Tiết 91
thân
bị thương
vết thương
cục máu
mình
I/ NHÂN HOÁ LÀ GÌ ?
II/ CÁC KIỂU NHÂN HOÁ
III/ LUYỆN TẬP
Hai cách viết sau có gì khác nhau ? Nên chọn cách viết nào cho văn bản biểu cảm ?
Cách 1: Trong họ hàng nhà chổi thì cô bé Chổi Rơm vào loại xinh xắn nhất. Cô có chiếc váy vàng óng, không ai đẹp bằng. Áo của cô cũng bằng rơm thóc nếp vàng tươi, được tết săn lại, cuốn từng vòng quanh người, trông cứ như áo len vậy.
Cách 2: Trong các loại chổi, chổi rơm vào loại đẹp nhất. Chổi được tết bằng rơm nếp vàng. Tay chổi được tết săn lại thành sợi và quấn quanh thành cuộn.
cô bé
xinh xắn
cô
chiếc váy
Áo
Cô
quanh người
áo
len
NHÂN HOÁ
Tiết 91
NHÂN HOÁ
Tiết 91
Thảo luận: Phép nhân hoá trong đoạn trích sau được tạo ra bằng cách nào ? Tác dụng của phép nhân hoá đó ?
a/ Núi cao chi lắm núi ơi
Núi che mặt trời chẳng thấy người thương ! (Ca dao)
b/ Nước đầy và nước mới thì cua cá cũng tấp nập xuôi ngược, thế là bao nhiêu có, sếu, vạc, sâm cầm, vịt trời, bồ nông, mòng, két, ở các bãi sông xơ xác tận đâu cũng bay cả về vùng nước mới để kiếm mồi. Suốt ngày, họ cãi cọ om bốn góc đầm, có khi chỉ vì tranh một mồi tép, có những anh Cò gầy vêu vao ngày ngày bì bõm lội bùn tím cả chân mà vẫn hếch mỏ, chẳng được miếng nào.
(Tô Hoài)
c/ Dọc sông, những chòm cổ thụ dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm lặng nhìn xuống nước. (Võ Quãng)
d/ Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ. (Hồ Chí Minh)
NHÂN HOÁ
Tiết 91
III/ LUYỆN TẬP
a/ Núi cao chi lắm núi ơi
Núi che mặt trời chẳng thấy người thương ! (Ca dao)


b/ Nước đầy và nước mới thì cua cá cũng tấp nập xuôi ngược, thế là bao nhiêu có, sếu, vạc, sâm cầm, vịt trời, bồ nông, mòng, két, ở các bãi sông xơ xác tận đâu cũng bay cả về vùng nước mới để kiếm mồi. Suốt ngày, họ cãi cọ om bốn góc đầm, có khi chỉ vì tranh một mồi tép, có những anh Cò gầy vêu vao ngày ngày bì bõm lội bùn tím cả chân mà vẫn hếch mỏ, chẳng được miếng nào.
(Tô Hoài)
núi ơi
(Trò chuyện với vật)
(Dùng từ chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật; dùng từ gọi người để gọi vật).
Tác dụng: con người tâm với thiên nhiên để bộc lộ tâm tư, tình cảm.
anh
họ cãi cọ om
tấp nập
Tác dụng: Làm cho cảnh ao hồ sau trận mưa lớn trở nên sinh động, thế giới loài vật kiếm ăn huyên náo, nhộn nhịp.
NHÂN HOÁ
Tiết 91
III/ LUYỆN TẬP
c/ Dọc sông, những chòm cổ thụ dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm lặng nhìn xuống nước. (Võ Quãng)






d/ Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ. (Hồ Chí Minh)
dáng mãnh liệt đứng
trầm ngâm lặng nhìn
(dùng từ chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật).
Tác dụng: Làm cho những chòm cổ thụ trở nên gần gũi và trở thành những người từng trải chững kiến biết bao lần người dân vượt thác.
nhòm
ngắm
Tác dụng: Trăng trở thành người bạn của con người.
BỨC TRANH BÍ MẬT
SỐ 1
SỐ 2
SỐ 3
SỐ 4
SỐ 1
SỐ 3
SỐ 4
SỐ 2
TIẾT 91 NHÂN HOÁ
II/ CÁC KIỂU NHÂN HOÁ
III/ LUYỆN TẬP
I/ NHÂN HOÁ LÀ GÌ ?
Tạm biệt quí thầy cô.
Chúc thầy cô sức khỏe !