Bài 22. Nhân hoá

TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HỒNG BÀNG
GIÁO VIÊN : LÊ THỊ LOAN
TIẾNG VIỆT :TIẾT 91
NHÂN HÓA
TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Ổn định lớp
Kiểm tra bài cũ
1) Thế nào là so sánh? Cho ví dụ
2) Có mấy kiểu so sánh? Nêu ra và cho ví dụ so sánh có tác dụng như thế nào trong câu văn, câu thơ?
Bài mới:
Giới thiệu: bài học hôm trước các em đã được học về phép tu từ so sánh, phép tu từ đó có tác dụng gợi hình ảnh sinh động trong việc miêu tả.Hôm nay chúng ta sẽ học tiếp một loại tu từ khác đối với văn miêu tả cũng không kém phần quan trọng đó là phép nhân hóa.
I. NHÂN HÓA LÀ GÌ?
Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm về nhân hóa
Bài tập 1:Tìm phép nhân hóa trong khổ thơ sau:
Ông trời
Mặc áo giáp đen
Ra trận
Muôn ngàn cây mía
Múa gươm
Kiến
Hành Quân
Đầy đường
(Trần Đăng Khoa)
HÃY SUY NGHĨ VÀ TRẢ LỜI?
? Hãy kể tên các sự vật được nói đến?Các sự vật ấy được gắn cho những hành động gì? Của ai? Chỉ ra những từ ngữ đó?
Các sự vật: Trời, cây mía, múa gươm, hành quân
? Cách gọi trời bằng ông có tác dụng gì?
Sự vật trở nên gần gũi với con người
HÃY SUY NGHĨ VÀ TRẢ LỜI?
? Các hoạt động: Mặc áo giáp, ra trận, múa gươm, hành quân đều là hoạt động của con người nhưng khi được dùng cho sự vật thì nó có tác dụng gì?
Các hoạt động đó đều là hoạt động của con người nay dùng để miêu tả bầu trời trước cơn mưa làm tăng tính biểu cảm của câu thơ,làm cho quang cảnh trước cơn mưa sống động hơn.
I.NHÂN HÓA LÀ GÌ?(tt)
Bài tập 2: So với cách diễn đạt sau, cách miêu tả sự vật, hiện tượng ở khổ thơ trên hay hơn chỗ nào?
-Bầu trời đầy mây đen.
-Muôn nghìn cây mía ngả nghiêng, lá bay phấp phới.
-Kiến bò đầy đường.
Cách diễn đạt bài tập 1 hay hơn vì cách diễn đạt đó có tính hình ảnh làm cho các sự vật sự việc được miêu tả sinh động gần gũi với con người.
HÃY SUY NGHĨ VÀ TRẢ LỜI?
? Các con vật, cây cối, đồ vật khi miêu tả được gán cho hành động suy nghĩ của con người như vậy người ta gọi là gì?
 Các con vật, cây cối, đồ vật khi miêu tả được gán cho hành động suy nghĩ của con người như vậy người ta gọi là phép nhân hóa.
 Vậy nhân hóa là gì? Nhân hóa có tác dụng gì trong khi nói và viết?
 Nhân hóa là gọi tả con vật, cây cối đồ vật: bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người, làm cho thế giới loài vật, cây cối, đồ vật… trở nên gần gũi với con người, biểu thị được những suy nghĩ tình cảm của con người.
Ghi bảng
Ông trời  mặc áo giáp ra trận.
Cây mía  múa gươm.
Kiến  hành quân.
 Nhân hóa
Ghi nhớ: ( SGK/57 )
II. CÁC KIỂU NHÂN HÓA?
Hoạt động 2: Tìm hiểu các kiểu nhân hóa
Bài tập 1: Tìm những sự vật được nhân hóa trong các câu thơ, câu văn sau:
A) Từ đó lão Miệng, bác Tai, cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay lại thân mật sống với nhau, mỗi người một việc, không ai tị nạnh ai cả.
B) Gậy tre, chông tre, chống lại sắt thép của quân thù.
C) Trâu ơi, ta bảo trâu này
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta.
A) Miệng, Tay, Mắt, Chân, Tai.
B) Tre
C) Trâu
HÃY SUY NGHĨ VÀ TRẢ LỜI?
? Trong 3 câu đó các sự vật được nhân hóa bằng cách nào?
A) Dùng từ vốn gọi người để gọi sự vật.
B) Dùng từ ngữ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người, để chỉ hoạt động tính chất của vật.
C) Trò chuyện xưng hô với vật như đối với người.
? Qua các ví dụ trên em cho biết mấy kiểu nhân hóa thường gặp?
 Có 3 kiểu nhân hóa thường gặp
Dùng những từ vồn gọi người để gọi vật
Dùng những từ ngữ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ tính chất hoạt động của vật.
Trò chuyện xưng hô với vật như với người.
Ghi Bảng
A) Miệng, Tay, Chân, Tai, Mắt
 Dùng từ vốn gọi người để gọi vật
B) Tre
 Dùng từ chỉ hoạt động tính chất của người để chỉ tính chất hoạt động của vật.
C) Trâu
 Trò chuyện xưng hô với vật như đối với người.
Ghi nhớ: ( SGK/58 )
III. LUYỆN TẬP
1) Bài tập 1 (SGK/58 )
Đông vui, tàu mẹ, tàu con, xe anh, em, tíu tít… bận rộn.
Khung cảnh bến cảng được miêu tả sống động hơn, người đọc dễ hình dung được cảnh nhộn nhịp bận rộn của các phương tiện có trên cảng.
2) Bài tập 2 ( SGK/58)
So sánh hai cách diễn đạt:
Cách 1: Tác giả dùng phép nhân hóa làm cho việc được miêu tả chổi gắn với cách miêu tả của con người.Cách 1 có tính biểu cảm cao hơn nên dùng cho văn biểu cảm, cách 2 dùng cho văn bản thuyết minh.
IV. CỦNG CỐ
1) Nhân hóa là gì? Cho ví dụ?
2) Có mấy kiểu nhân hóa?
V. DẶN DÒ
Làm bài tập 3,4.
Học bài.
Soạn bài phương pháp tả người.