Bài 22. Nhân hoá

Tập thể học sinh lớp 6A2 Trường THCS Hoài Đức
nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo
về dự giờ môn Ngữ văn 6
GV : Trần Hoàng Hải
*Kiểm tra bài cũ
C©u hái :
So s¸nh lµ g×?
Cã mÊy kiÓu so s¸nh?

Khái niệm:
So sánh là đối chiếu sự vật , sự việc này với sự vật sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gơị hình,gợi cảm cho sự diễn đạt.

Hai kiểu so sánh:
- So sánh ngang bằng .
- So sánh không ngang bằng .
Bài tập:
Trong các VD sau ,từ ngữ nào chỉ sự so sánh và thuộc kiểu so sánh nào ?
a. Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
Con đi đánh giặc mười năm
Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.
b. “ Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Tỏa nắng xuống lòng sông lấp loáng.”
c. “ Những động tác thả sào ,rút sào rập ràng nhanh như cắ́t ”





a . “Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
Con đi đánh giặc mười năm
Chưa bằng khó nhọc đời bầm 60 “.
- Từ so sánh : “chưa bằng “ .
- Kiểu : so sánh không ngang bằng.
b. “ Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Tỏa nắng xuống lòng sông lấp loáng“.


c . “ Những động tác thả sào ,rút sào rập ràng nhanh như cắt “.
- Từ so sánh : “như” , “ là”
- Kiểu : so sánh ngang bằng.
Tiết 91: Nhân hóa
I. Nhân hóa là gì?
Ngữ liệu : Em hãy nêu tên các sự vật được nói đến trong khổ thơ ?Các sự vật ấy được gọi bằng tên, hoạt động gì ?
Sự vật  gọi, tả  bằng những từ vốn chỉ được dùng để gọi người, hoặc tả con người  Đó là nhân hóa.
?(TB) Em thử cho biết, nhân hóa là gì ?

Ghi nhớ :

- Nhân hóa là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật,…bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người ;
?(TB) So sánh hai cách diễn đạt sau đây, em thấy cách nào hay hơn ? Vì sao ?
Vật, việc hiện lên sống động, gần
gũi với con người.
Miêu tả, tường thuật một cách khách quan.
?(TB,K) Nhân hóa có tác dụng gì ?
Ghi nhớ :
- làm cho thế giới loài vật, cây cối, đồ vật,…trở nên gần gũi với con người, biểu thị được những suy nghĩ, tình cảm của con người.

II Các kiểu nhân hóa:


?(TB) Trong các câu dưới đây, những sự vật nào được nhân hóa?
a. “ Từ đó, lão Miệng, bác Tai, cô Mắt, cậu Chân, cậuTay lại thân mật sống với nhau, mỗi người một việc, không ai tị ai cả.”
+Miệng, Tai, Mắt, Chân,Tay.

b. “ Gậy tre , chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín.”
+ Tre

c. “ Trâu ơi, ta bảo trâu này
Trâu ra ngoài ruộng, trâu cày vơí ta”

+ Tre
+ Trâu
?(TB) Dựa vào các từ in đậm( từ ngữ) em hãy cho biết mỗi sự vật trên được nhân hóa bằng cách nào ?
Vốn dùng để gọi người
Hành động của con người
 Xưng hô với con người

 Có ba kiểu nhân hóa thường gặp:
1. Dùng những từ ngữ vốn gọi người để gọi vật .
2. Dùng những từ vốn chỉ hoạt động , tính chất của người để chỉ hành động, tính chất của sự vật.
3. Trò chuyện xưng hô với vật như đối với người .
III. Luyện tập:
Bài 1 : Hãy chỉ ra và nêu tác dụng của phép nhân hóa trong đoạn văn sau:
“ Bến cảng lúc nào cũng đông vui. Tàu mẹ , tàu con đậu đầy mặt nước . Xe anh, xe em tíu tít nhận hàng về và chở hàng ra . Tất cả đều bận rộn .”
- Cách gọi tên sự vật như con người: tàu mẹ, tàu con, xe anh, xe em; sự vật cũng có hành động tâm trạng như con người : tíu tít nhận hàng, bận rộn.
- Tác dụng : sự vật được miêu tả sinh động, qua sự vật diễn tả hoạt động của con người.
Bài 2 : So sánh hai đoạn văn để tìm ra sự khác nhau trong cách diễn đạt :
“ Bến cảng lúc nào cũng đông vui. Tàu mẹ , tàu con đậu đầy mặt nước . Xe anh, xe em tíu tít nhận hàng về và chở hàng ra . Tất cả đều bận rộn .” ( Phong Thu ).
Bến cảng lúc nào cũng rất nhiều tàu xe. Tàu lớn tàu bé đậu đầy mặt nước. Xe to, xe nhỏ nhận hàng về và chở hàng ra. Tất cả đều hoạt động liên tục.

Đoạn văn 1 tác giả sử dùng nhiều phép nhân hóa , nhờ vậy mà sinh động gợi cảm hơn đoạn văn 2.
Bài 3: Hai cách viết sau đây có gì khác nhau ? Nên chọn cách viết nào cho văn bản biểu cảm , và chọn cách viết nào cho văn bản thuyết minh ?
Cách viết 1: Có hình ảnh, phép nhân hóa  Văn bản biểu cảm .
Cách viết 2 : Giới thiệu đúng đặc điểm sự vật  Văn bản thuyết minh.
Trong các loại chổi, chổi rơm vào loại đẹp nhất. Chổi được tết bằng rơm nếp vàng. Tay chổi được tết săn lại thành sợi và quấn quanh thành cuộn.
“Trong họ hàng nhà chổi thì cô bé Chổi Rơm vào loại xinh xắn nhất . Cô có chiếc váy vàng óng không ai đẹp bằng. Áo của cô cũng bằng rơm thóc nếp vàng tươi, được tết săn lại, cuốn từng vòng quanh người, trông cứ như áo len vậy .”


?(TLN) Hãy cho biết phép nhân hóa trong mỗi đoạn trích dưới đây được tạo ra bằng cách nào và tác dụng của nó ra sao ? ( Nhóm 1 : 4a; Nhóm 2,3 :4b; Nhóm 4 : 4c; Nhóm 5,6 : 4d. (tr59)
4a/ Trò chuyện xưng hô với vật như đối với con người : núi ơi. Tác dụng : giãi bày tâm trạng của con người.
4b/ Dùng những từ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật : cua cá cũng tấp nập, cãi cọ om bốn góc đầm. Xưng hô với vật như đối với con người :anh Cò. Tác dụng : làm cho đoạn văn sinh động.
4c/ Dùng những từ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật :những chòm cổ thụ dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm lặng nhìn xuống nước; thuyền vùng vằng cứ chực trụt xuống, quay đầu chạy về. Tác dụng : làm cho đoạn văn sinh động.

4d/ Dùng những từ ngữ vốn gọi người để gọi vật : bị thương, đứt ngang nửa thân mình, cục máu lớn. Tác dụng : biểu cảm, gợi ra sự tan thương của rừng xà nu dưới sự tàn phá của giặc.
NHÂN HÓA
KHÁI NIỆM
CÁC KIỂU NHÂN HÓA
1. Từ ngữ vốn gọi
người để gọi vật.
2. Từ ngữ vốn chỉ hoạt động,
tính chất của người để chỉ
hoạt động, tính chất của vật.
3. Trò chuyện, xưng hô với
vật như đối với người.
Hướng dẫn bài tập về nhà:
- Bài tập 5 SGK.
- Sưu tầm và tập làm các bài thơ có sử dụng biện pháp nhân hoá.
- Tiếp tục viết các bài văn, đoạn văn miêu tả sử dụng thành công phép nhân hoá.
Bài học đến đây đã hết. Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo và các em học sinh lớp 6A2 !