Bài 22. Nhân hoá

Chào mừng thầy cô giáo
đã về dự tiết ngữ văn 6 !
Trường: THCS Nam Dương Giáo viên: ĐINH THỊ HƯƠNG
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu hỏi:
Chỉ ra và cho biết tác dụng của phép so sánh trong đoạn văn sau:
“Thỉnh thoảng ,muốn thử sức lợi hại của những chiếc vuốt ,tôi co cẳng lên , đạp phanh phách vào các ngọn cỏ.Những ngọn cỏ gãy rạp ,y như có nhát dao vừa lia qua.”
(T« Hoµi)
CÂU HỎI KIỂM TRA BÀI CŨ:

Chỉ ra và cho biết tác dụng của phép so sánh trong đoạn văn sau: “Thỉnh thoảng ,muốn thử sức lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên , đạp phanh phách vào các ngọn cỏ.Những ngọn cỏ gãy rạp ,y như có nhát dao vừa lia qua.”
(T« Hoµi)
§¸P ¸N
- PhÐp nh©n hãa:nh÷ng ngän cá gÉy r¹p y nh­ cã nh¸t dao võa lia qua.
- T¸c dông:lµm t¨ng søc gîi h×nh,gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t,gióp ng­êi ®äc h×nh dung ra mét chµng DÕ MÌn kháe m¹nh,®Çy søc sèng,tù tin ,yªu ®êi.

1. Ví dụ: I/1 (SGK/56)

Ông trời
Mặc áo giáp đen
Ra trận
Muôn nghìn cây mía
Múa gươm
Kiến
Hành quân
Đầy đường.
( Trần Đăng Khoa)

* Câu hỏi thảo luận :Hãy so sánh 2 cách diễn đạt sau, cách diễn đạt nào hay hơn .Vì sao?
Định hướng trả lời
-Cả hai cách đều miêu tả trời, mía, kiến trước cơn mưa.Nhưng:
+ Cách diễn đạt thứ 1 có sử dụng nhân hóa làm nổi bật quang cảnh trước cơn mưa với bầu trời đầy mây đen ,gió thổi làm mía ngả nghiêng ,lá bay phất phới và những đàn kiến bò đầy đường.Thiên nhiên được gắn với cách gọi và những hoạt động của con người trở nên sống động, sự vật gần gũi hơn.Và giúp người đọc hình dung thiên nhiên cũng như con người đang chuẩn bị , sẵn sàng bước vào một trận chiến đầy quyết liệt.
+ Cách diễn đạt thứ hai không sử dụng nhân hóa,chỉ miêu tả, tường thuật một cách khách quan quang cảnh bầu trời trước cơn mưa.
-Cách diễn đạt thứ nhất hay hơn cách diễn đạt thứ 2 vì cách một có sử dụng nhân hóa.
VD2:Cho đoạn văn sau:
`` Thế rồi Dế Choắt tắt thở.Tôi thương lắm.Vừa thương vừa ăn năn tội mình.Giá tôi không trêu chị Cốc thì đâu đến nỗi Choắt việc gì.Cả tôi nữa nếu không nhanh chân chạy vào hang thì tôi cũng chết toi rồi``.
(Tô Hoài)
GHI NHỚ

Nhân hoá là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật...bằng những từ vốn dùng để gọi ,tả con người;làm cho thế giới loài vật, cây cối, đồ vật,...trở nên gần gũi với con người,biểu thị được những suy nghĩ,tình cảm của con người.
a) Từ đó, lão Miệng, bác Tai, cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay lại thân mật sống với nhau, mỗi người một việc, không ai tị ai cả.
b) Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín.
c, Trâu ơi ta bảo trâu này
Trâu ra ngoài ruộng, trâu cày với ta.
Dựa vào các từ màu đỏ trong các ví dụ, em hãy cho biết
mỗi sự vật trên được nhân hoá bằng cách nào ?
1, Ví dụ : Sgk (57)

Trong các ví dụ sau,
những sự vật nào
đã được nhân hoá?
Chân
Mắt
Miệng
Tai
Tay
Dùng từ gọi người để gọi vật.
Tre
tre
Tre
Dùng từ chỉ hoạt động,
tính chất của người để
chỉ hoạt động,tính chất
của vật.
Trâu
Trò chuyện,xưng hô với
vật như với người.
tre
GHI NHỚ






Có ba kiểu nhân hoá:

- Dùng từ vốn gọi người để gọi vật
- Dùng từ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật.
- Trò chuyện, xưng hô với vật như đối với người.

1. Ví dụ: I/1 (SGK/56)
Hãy lập sơ đồ khái quát hệ thống kiến thức phép nhân hóa?
CÂU HỎI
Sơ đồ khái quát hệ thống kiến thức phép nhân hoá
PHÉP NHÂN HOÁ
KHÁI NIỆM
-Nhân hoá là
gọi hoặc tả
con vật, cây cối,
đồ vật...bằng
những từ vốn
dùng để gọi
hoặc tả con
người
Làm cho thế gới
loài vật, cây cối,
đồ vật,...trở nên
gần gũi với con
người, biểu thị
được những suy
nghĩ, tình cảm
của con người
CÁC KIỂU NHÂN HÓA
Dùng những
từ vốn gọi
người để
gọi vật
Dùng những
từ vốn chỉ hoạt
động, tính chất
của người để
chỉ hoạt động,
tính chất của
vật
Trò chuyện, xưng
hô với vật như
đối với người
“ Bến cảng lúc nào cũng đôngvui.Tàu mẹ, tàu con đậu đầy mặt nước. Xe anh, xe em tíu tít nhận hàng về và chở hàng ra. Tất cả đều bận rộn.”
(Phong Thu)
Bài 1 SGK/58
Chỉ ra và nêu tác dụng của phép nhân hoá trong đoạn văn sau:

-Phép nhân hoá: Bến cảng đống vui; tàu mẹ, tàu con; xe anh xe em tíu tít nhận hàng về trở hàng ra; tất cả đều bận rộn.

Định hướng trả lời
- Tác dụng: miêu tả chân thực,sinh động quang cảnh tấp nập,đông vui,nhộn nhịp của bến cảng và thể hiên được khí thế hăng say,tình yêu lao động của con người.
4. Bài 4: Thảo luận nhóm.
Thời gian : 2 phút
Hãy cho biết phép nhân hóa trong mỗi đoạn trích dưới đây được tạo ra bằng cách nào và tác dụng của nó như thế nào ?
b, Nước đầy và nước mới thì cua cá cũng tấp nập xuôi ngược,thế
là bao nhiêu cò,sếu,vạc,cốc,le,sâm cầm,vịt trời,bồ nông,mòng,két
ở các bãi sông xơ xác tận đâu cũng bay cả về vùng nước mới để
kiếm mồi.Suốt ngày,họ cãi cọ om bốn góc đầm,có khi chỉ vì tranh một
mồi tép,có những anh Cò gầy vêu vao ngày ngày bì bõm lội bùn
tím cả chân mà vẫn hếch mỏ,chẳng được miếng nào.
(Tô Hoài)
a, Nỳi cao chi l?m nỳi oi
Nỳi che m?t tr?i ch?ng th?y ngu?i thuong!
(Ca dao)
a, Núi cao chi lắm núi ơi
Núi che mặt trời chẳng thấy người thương!
(Ca dao)
b, Nước đầy và nước mới thì cua cá cũng tấp xuôi ngược,thế là bao nhiêu cò,sếu,vạc,cốc,le,sâm cầm,vịt trời,bồ nông,mòng,két ở các bãi sông xơ xác tận đâu cũng bay cả về vùng nước mới để kiếm mồi.Suốt ngày,họ cãi cọ om bốn góc đầm,có khi chỉ vì tranh một mồi tép,có những anh Cò gầy vêu vao ngày ngày bì bõm lội bùn tím cả chân mà vẫn hếch mỏ,chẳng được miếng nào.
(Tô Hoài)
BÀI 4
b,
a,
Núi ơi
-cua cá cũng tấp
nập xuôi ngược.
-họ cãi cọ om bốn góc đầm.
-anh Cò.
Trò chuyện, xưng hô với vật như đối với người.
-Dùng từ chỉ hoạt động,tính chất của người để chỉ hoạt động,tính chất của vật.
-Dùng từ gọi người để gọi vật.
-Làm cho đoạn văn trở nên sinh động,thế giới loài vật thêm gần gũi với con người.
Giãi bầy tâm trạng mong nhớ người thương của người nói.
Bài 5
Hãy viết một đoạn văn miêu tả ngắn với nội dung tự chọn,trong đó có dùng phép nhân hóa.
GỢI Ý
-Xác định nội dung miêu tả.Nội dung đó có những sự vật gì?
-Trong những sự vật đó, con định nhân hóa sự vật nào? bằng cách nào?
Hướng dẫn về nhà
- Hoàn thành các bài tập còn lại.
- Học ghi nhớ SGK.
- Soạn bài : Phương pháp tả người