Bài 22. Nhân hoá

Kính chào thầy cô về dự giờ thăm lớp 6A
KIEÅM TRA BAØI CUÕ
Có mấy kiểu so sánh? Xác định kiểu so sánh và cho biết so sánh có tác dụng gì trong ví dụ sau:
Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
Đêm nay con ngủ giấc tròn
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.
(Trần Quốc Minh)
- Có hai kiểu so sánh: So sánh ngang bằng
So sánh không ngang bằng
Xác định: + Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
-> so sánh không ngang bằng
+ Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.
-> so sánh ngang bằng
- Tác dụng: thể hiện tình cảm yêu quý, kính trọng công lao của người mẹ đối với con.

Ông trời
Mặc áo giáp đen
Ra trận
Muôn nghìn cây mía
Múa gươm
Kiến
Hành quân
Đầy đường
( Trần Đăng Khoa )
Ông
Mặc áo giáp đen
Ra trận
Múa gươm
Hành quân
Thảo luận nhóm (2p): Cách miêu tả sự vật, hiện tượng ở khổ thơ của Trần Đăng Khoa hay hơn ở chỗ nào?
Ông trời - Bầu trời đầy mây đen
Mặc áo giáp đen
Ra trận - Muôn nghìn cây mía
Muôn nghìn cây mía ngả nghiêng, lá bay
Múa gươm phấp phới.
Kiến
Hành quân - Kiến bò đầy đường.
Đầy đường.
(Trần Đăng Khoa)

Cách diễn đạt của Trần Đăng Khoa hay hơn ở chỗ Trần Đăng Khoa sử dụng phép nhân hóa:
- Làm cho trời, cây mía, con kiến trở nên gần gũi với con người.
- Dùng các từ ngữ miêu tả hoạt động của con người để miêu tả sự vật, hiện tượng trước cơn mưa làm tăng tính biểu cảm của câu thơ; làm cho quang cảnh trước cơn mưa sống động hơn, thể hiện được tình yêu thiên nhiên của Trần Đăng Khoa.
Bài tập 1 ( SGK/58 )
Hãy chỉ ra và nêu tác dụng của phép nhân hóa trong đoạn văn sau:
Bến cảng lúc nào cũng đông vui. Tàu mẹ, tàu con đậu đầy mặt nước. Xe anh, xe em tíu tít nhận hàng về và chở hàng ra. Tất cả đều bận rộn.
(Phong Thu)


a) Từ đó, lão Miệng, bác Tai, cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay lại thân mật sống với nhau, mỗi người một việc, không ai tị ai cả.
(Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng)

b) Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín.
(Thép Mới)


c) Trâu ơi, ta bảo trâu này
Trâu ra ngoài ruộng, trâu cày với ta.
( Ca dao )
Bài tập 4. Hãy cho biết phép nhân hóa trong mỗi đoạn trích dưới đây được tạo ra bằng cách nào và tác dụng của nó như thế nào?
a) Núi cao chi lắm núi ơi
Núi che mặt trời chẳng thấy người thương!
( Ca dao)

b) Nước đầy và nước mới thì cua cá cũng tấp nập xuôi ngược, thế là bao nhiêu cò, sếu, vạc, cốc, le, sâm cầm, vịt trời, bồ nông, mòng, két ở các bãi sông xơ xác tận đâu cũng bay cả về vùng nước mới để kiếm mồi. Suốt ngày, họ cãi cọ om bốn góc đầm, có khi chỉ vì tranh một mồi tép, có những anh Cò gầy vêu vao ngày ngày bì bõm lội bùn tím cả chân mà vẫn hếch mỏ, chẳng được miếng nào?
( Tô Hoài )
c) Dọc sông , những chòm cổ thụ dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm lặng nhìn xuống nước. … Nước bị cản văng bọt tứ tung, thuyền vùng vằng cứ chực trụt xuống, quay đầu chạy về lại Hòa Phước.
(Võ Quảng)
-> Dùng những từ ngữ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật (những chòm cổ thụ, thuyền).
d) Cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào không bị thương. Có những cây bị chặt đứt ngang nửa thân mình, đổ ào ào như một trận bão. Ở chỗ vết thương, nhựa ứa ra, tràn trề, thơm ngào ngạt, long lanh dưới nắng hè gay gắt, rồi dần dần bầm lại, đen và đặc quyện lại thành từng cục máu lớn.
( Nguyễn Trung Thành)
-> Dùng những từ ngữ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất, bộ phận của cây.
Đoạn đường dành riêng cho dân bản tôi đi về phải vượt qua một con suối to. Nước suối bốn mùa trong veo, rào rạt. Nước trườn qua kẽ đá, lách qua những mỏm đá ngầm tung bọt trắng xóa. Hoa nước bốn mùa xòe cánh trắng như trải thảm hoa đón mời khách gần xa đi về thăm bản.
NHÂN HÓA
Khái niệm
Là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật … bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người.
Các kiểu
nhân hóa
Tác dụng:
Làm cho loài vật, cây cối, đồ vật …trở nên gần gũi với
con người, biểu thị những suy nghĩ, tình cảm của con người.
HDHS tự học ở nhà:
- Học hai phần ghi nhớ SGK/ 57-58
Viết đoạn văn miêu tả có sử dụng phép nhân hóa.
Soạn bài: Phương pháp tả người
+ Muốn tả người thì cần phải có yếu tố gì?
+ Bố cục của bài văn tả người.