Bài 22. Lực Lo-ren-xơ

KIỂM TRA BÀI CŨ

Nêu đặc điểm của lực từ tác dụng lên một đoạn dây dẫn mang dòng điện đặt trong từ trường đều (Điểm đặt, phương, chiều, độ lớn)?
Trả lời:
+ Điểm đặt : Trung điểm của đoạn dây.
+ Phương : Vuông góc với mặt phẳng chứa đoạn dây và vectơ cảm ứng từ.
+ Chiều : Xác định bởi quy tắc bàn tay trái: "Đặt bàn tay trái duỗi thẳng để các đường sức từ đâm xuyên vào lòng bàn tay, chiều từ cổ tay đến các ngón tay là chiều dòng điện, thì ngón cái choãi ra 900 sẽ chỉ chiều lực từ tác dụng lên dòng điện".
+ Độ lớn : F = BI?sin?
F: lực từ (N). ?: chiều dài đoạn dây (m)
B: cảm ứng từ (T) I: cường độ dòng điện (A)
? : Góc hợp bởi vectơ cảm ứng từ và đoạn dòng điện.( rad hay độ )
M1
M2

Phải chăng từ trường đã tác dụng lực từ lên các điện tích chuyển động của dòng điện?
�50. LỰC LO-REN-XO
1. Thí nghiệm
a.Bố trí thí nghiệm
Mời cả lớp quan sát thí nghiệm
Vòng dây Hem-hôn
Tiến hành thí nghiệm
�50. LỰC LO-REN-XO
1. Thí nghiệm
a.Bố trí thí nghiệm
b.Kết quả thí nghiệm
- Vòng tròn sáng nằm trong mặt vuông góc với các đường sức từ của vòng dây Hem-hôn
- Vậy, chứng tỏ từ trường đã tác dụng lực từ lên êlectron làm nó chuyển động tròn
c. Kết luận: Bất kì hạt mang điện nào chuyển động trong từ trường, đều có thể chịu tác dụng của lực từ
2. Lực Lo-ren-xơ (Lorentz):
-Lực từ tác dụng lên một hạt mang điện chuyển động trong từ trường gọi là lực Lo-ren-xơ.
�50. LỰC LO-REN-XO
Kí hiệu:
2. Lực Lo-ren-xơ (Lorentz):
b.Phương của lực Lo-ren-xơ:
a.Điểm đặt của lực Lo-ren-xơ:
Tại điện tích q.
Vuông góc với mặt phẳng chứa vectơ vận tốc của hạt mang điện và vectơ cảm ứng từ tại điểm khảo sát.
c. Chiều của lực Lo-ren-xơ:
Theo quy tắc bàn tay trái "cải tiến": " Đặt bàn tay trái duỗi thẳng để cho các đường sức từ đâm xuyên vào lòng bàn tay, chiều từ cổ tay đến bốn ngón tay trùng với chiều vectơ vận tốc, khi đó ngón cái choãi ra 900 chỉ chiều của lực Lo-ren-xơ nếu hạt mang điện dương và chỉ chiều ngược lại nếu hạt mang điện âm".
Lực Lo-ren-xơ tác dụng lên điện tích q có đặc điểm:
Chiều l?c Lo-ren-xo t�c d?ng l�n h?t mang di?n duong
Chiều l?c Lo-ren-xo t�c d?ng l�n h?t mang di?n �m
+
d. Độ lớn của lực Lo-ren-xơ :
I
e
e
e
e
+
e
+
d. Độ lớn của lực Lo-ren-xơ :
f : löïc Lo-ren-xô (N).
q : Ñoä lôùn ñieän tích (C).
V: Vaän toác cuûa haït (m/s).
B: Caûm öùng töø (T).
α: Goùc hôïp bôûi v vaø B.(rad hay ñoä)
* Caùc tröôøng hôïp rieâng:
f = q .v.B.sin?
+ v vuông góc B => sin? =1=> fmax = q.v.B
+ v song song B =>sin? = 0 => f = 0.
3. Ứng dụng của lực Lo-ren-xơ :
B
B
3. Ứng dụng của lực Lo-ren-xơ :
Dùng để lái chùm tia êlectron (tia catôt) trong ống phóng điện tử của máy thu hình.
Củng cố
- Dùng trong các máy gia tốc
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
CÂU 1
CÂU 2
CÂU 3
CÂU 4
CÂU 5
CÂU 6
CÂU 7
CÂU 8
CÂU 9
CÂU 10
CÂU 11
CÂU 12
Câu 1.
Chọn phương án SAI. Lực Lorentz coù
A. phöông vuoâng goùc vôùi töø tröôøng taïi ñieåm khaûo saùt.
B. Phöông vuoâng goùc vôùi vectô vaän toác cuûa haït mang ñieän.
C. höôùng khoâng phuï thuoäc vaøo höôùng cuûa töø tröôøng.
D. Chieàu phuï thuoäc vaøo daáu cuûa ñieän tích.
Câu 2.
Hạt electron bay vào trong một từ trường đều theo hướng của từ trường thì
A. hướng chuyển động thay đổi.
B. độ lớn của vận tốc thay đổi.
C. động năng thay đổi.
D. chuyển động không thay đổi.
Câu 3.
Mọi ion bay theo quỹ đạo tròn bán kính R trong một mặt phẳng vuông góc với các đường sức của một từ trường đều. Khi độ lớn vận tốc tăng gấp đôi thì bán kính quỹ đạo thay đổi như thế nào?

A. giảm 2 lần.
B. không đổi.
C. tăng 2 lần.
D. tăng 4 lần.
Câu 4.
Hạt electron bay trong một mặt phẳng vuông góc với các đường sức từ của một từ trường đều, có
A. độ lớn vận tốc không đổi.
B. hướng của vận tốc không đổi.
C. độ lớn vận tốc tăng đều.
D. quỹ đạo là một parabol.







14
9
TRÒ CHƠI ĐOÁN Ô CHỮ
14
5
8
16
7
5
10
8
X
+Điểm đặt : Tại điện tích q.
+Phương : Vuông góc với mặt phẳng chứa v và B.
+Chiều : Theo quy tắc bàn tay trái.
Củng cố:
Lực Lorentz : Điểm đặt, phương, chiều, độ lớn, chia các trường hợp riêng.
+Độ lớn : fL = q .v.B.sin?
* Caùc tröôøng hôïp rieâng:
+ v song song B =>sinα =0 => fL = 0.
+ v vuoâng goùc B =>sinα =1 => fLmax = q .v.B