Bài 22. Bảo vệ vốn gen của loài người và một số vấn đề xã hội của di truyền học

GV: LÊ THỊ BÍCH HẠNH
NGUYỄN VĂN ĐỊNH
NGÀY SOẠN: 25.11.2008
TRƯỜNG THPT BUÔN ĐÔN, TỈNH ĐĂKLĂK
KIỂM TRA BÀI CŨ
Cho phả hệ gồm 3 thế hệ :
Cá thể mạnh khỏe được ký hiệu bằng màu trắng.
Cá thể bị bệnh ký hiệu bằng màu đen
Cá thể dị hợp (có mang gen gây bệnh) được ký hiệu bằng màu vàng.
Hãy xác định kiểu gen của các cá thể 1, 2, 3.
1
2
3
XAXA
XaY
XAY
BÀI 22. BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC
I. BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI
Thế nào là gánh nặng di truyền cho loài người?
Nhiều loại gen đột biến được được di truyền từ thế hệ này sang hế hệ khác là “gánh nặng di truyền” cho loài người.
Em hãy nêu các biện pháp để hạn chế bớt các gánh nặng di truyền để bảo vệ vốn gen của loài người?
-Tạo môi trường sạch nhằm hạn chế các tác nhân đột biến
-Tư vấn di truyền và việc sàng lọc trước sinh
-Liệu pháp gen – Kĩ thuật trong tương lai
Sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ tác động tới môi trường như thế nào?
-Sẽ gây ô nhiệm môi trường
Nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm môi trường đất nước, không khí là gì?
-là các vụ nổ nhà máy hạt nhân,thử vụ khí hoá học, các khu nhà chọc trời
Thế nào là tạo môi trường sạch nhằm hạn chế các tác nhân đột biến?
Tạo môi trường sạch nhằm hạn chế các tác nhân đột biến
- Công nghệ hiện đại giúp chống ô nhiễm môi trường
- Tích cực trồng cây bảo vệ rừng……
2.Tư vấn di truyền và việc sàng lọc trước sinh
Thế nào là tư vấn di truyền?
- Tư vấn di truyền là hình thức các chuyên gia di truyền đưa ra các tiêu đoán về khả năng đứa trẻ sinh ra mắc một tật hay bệnh di truyền và cho lời khuyên các cặp vợ chồng có nên sinh con tiếp hay không. Nếu có thì cần phải làm gì để tránh cho ra đời những đứa trẻ tật nguyền.
Thế nào là kĩ thuật tư vấn di truyền?
- Kĩ thuật tư vấn di truyền : Chẩn đoán đúng bệnh di truyền. Xây dựng phả hệ của người bệnh. Chẩn đoán trước sinh, đưa ra lời tư vấn khoa học
Khám thai định kỳ
- Xét nghiệm trước sinh: Là những xét nghiệm phân tích NST, phân tích AND để biết xem thai nhi có bị bệnh di truyền hay không.Thường sử dụng phổ biến là. “Chọc dò dịch ối ” và “ sinh thiết tua nhau thai ”
Vì sao phải xét nghiệm trước sinh.Thường sử dụng những phương pháp nào?
Ca chọc ối ở bệnh viện TW
Chọc dò nước ối
Em hãy mô tả các bước của phương pháp chọc dò nước ối?
- Phương pháp “chọc dò dịch ối”
Hút ra từ 10 – 20 ml dịch ối cho vào ống nghiệm đem li tâm để tách riêng tế bào phôi.
+ Nuôi cấy các tế bào phôi, sau vài tuần làm tiêu bản phân tích NST để biết xem thai nhi có bị bệnh di truyền nào đó hay không.
+ Phân tích hoá sinh ( phân tích ADN) dịch ối và các tế bào phôi để biết xem thai nhi có bị bệnh di truyền hay không.
Phương pháp “sinh thiết tua nhau thai” như thế nào?
Phương pháp “sinh thiết tua nhau thai”
+ Dùng ống nhỏ để tách tua nhau thai
+ Làm tiêu bản phân tích NST để biết xem thai nhi có bị bệnh di truyền nào đó hay không.
3.Liệu pháp gen – kĩ thuật của tương lai.
Liệu pháp gen là gì?
- Kĩ thuật chữa trị bệnh bằng thay thế gen được gọi là liệu pháp gen.
Qui trình liệu pháp gen có mấy bước ?
Qui trình “ Liệu pháp gen”
+ Tách tế bào đột biến ra khỏi bệnh nhân.
+ Các bản sao bình thường của gen đột biến được gài vào virut (sống trong cơ thể người) rồi đưa vào các tế bào đột biến nói trên.
+ Chọn các dòng tế bào có gen bình thường lắp đúng thay thế cho gen đột biến rồi đưa trở lại cơ thể người bệnh để sản sinh các tế bào bình thường thay cho tế bào bệnh.
II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC.
1. Tác động xã hội của việc giải mã bộ gen người.
Các thành tựu của di truyền học có mang lại những lo ngại gì cho con người không ?
- Liệu những hiểu biết về hồ sơ di truyền của mỗi cá nhân có cho phép tránh được bệnh tật di truyền hay chỉ đơn thuần thông báo về các chết sớm có thể xảy ra và không thể tránh khỏi.
-Hồ sơ di truyền của mỗi người liệu có bị xã hội sử dụng để chống lại chính họ hay không ?
2. Vấn đề phát sinh do công nghệ gen và công nghệ tế bào.
Cà chua đột biến gen có hương hoa hồng
Động vật đột biến gen
GV đưa ra các câu hỏi cho học sinh thảo luận.
- Các gen kháng thuốc kháng sinh từ sinh vật biến đổi gen có thể phát tán sang vi sinh vật gây bệnh cho người hay không ?
Ăn các sản phẩm từ sinh vật biến đổi gen có an toàn cho sức khoẻ con người và ảnh hưởng tới hệ gen của người không ?
Các gen kháng thuốc diệt cỏ ở cây trồng biến đổi gen có phát tán sang cỏ dại hay không?
- Các chất độc tiết ra từ cây chuyển gen kháng sâu hại có tác động tới những côn trùng có ích hay không ?
- Liệu con người có sử dụng kĩ thuật nhân bản vô tínhđể tạo ra người nhân bản hay không ?
3. Vấn đề di truyền khả năng trí tuệ
a. Hệ số thông minh (IQ)

Hệ số thông minh (IQ) là gì?
- Là chỉ số đo khả năng trí tụê của mỗi người ( người bình thường có IQ dao động từ 70 – 130).Những ngưòi có 45< IQ < 70 : trí tựe kém phát triễn. Nếu IQ < 45: có khuyết tật về trí tuệ
b.Khả năng trí tuệ và sự di truyền
- Không thể chỉ căn cứ vào IQ để đánh giá sự di truyền khả năng trí tuệ.
Có thể chỉ căn cứ vào IQ để đánh giá sự di truyền khả năng trí tuệ không ?
4. Di truyền học với bệnh AIDS (hội chứng suy giảm miễn dịch tập nhiễm)
Nguyên nhân gây bệnh AIDS là gì? Hậu quả của nó như thế nào ?
Virut HIV
Bệnh AIDS được gây nên bởi virut HIV.
- Làm mất khả năng miễn dịch của cơ thể, Các vi sinh vật khác tấn công vào cơ thể gây bệnh cơ hội: sốt, tiêu chảy, lao, ung thư.
Di truyền học có biện pháp gì để ngăn chặn đại dịch AIDS?
- Để làm chậm sự tiến triển của bệnh AIDS, người ta sử dụng biện pháp di truyền nhằm hạn chế sự phát triển của virut HIV
Quan sát đoạn băng trên
CỦNG CỐ
Vì sao hiện nay các bệnh di truyền có khuynh hướng gia tăng trong khi các bệnh nhiễm trùng, suy dinh dưỡng giảm?
Để bảo vệ vốn gen của loài người cần phải làm gì?