Bài 22. Bảo vệ vốn gen của loài người và một số vấn đề xã hội của di truyền học

TRU?NG PTNK - TDTT H� N?I
Sinh học 12 CO B?N
GV: TRẦN THỊ YẾN
KIỂM TRA BÀI CŨ
Hãy kể tên một số bệnh, tật di truyền ở người?
Đột biến gen:
- Bệnh hồng cầu hình liềm.
Bệnh máu khó đông.
Bệnh bạch tạng.
Bệnh mù màu.
Bệnh Phêninketo niệu,….
Đột biến nhiếm sắc thể:
Bệnh ung thư máu ác tính.
- Hội chứng Đao.
Hội chứng Tocnơ.
Hội chứng Claiphentơ.
Hội chứng Siêu nữ,….
ĐÁP ÁN
BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI
VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI
CỦA DI TRUYỀN HỌC
Tiết 26 – Bài 22
I. BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI
Có cách gì hạn chế bớt gánh nặng di truyền, bảo vệ vốn gen loài người ?
Bài 22. BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC
Thế nào là gánh nặng di truyền?
Gánh nặng di truyền: là sự tồn tại trong vốn gen của quần thể người các đột biến gen gây chết hoặc giảm sức sống và sức sinh sản.
I. BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI
TIẾT 23 – BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC
1.Tạo môi trường sạch nhằm hạn chế các tác nhân đột biến
Chúng ta cần phải làm gì để tạo môi trường trong sạch?
Không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, thuốc diệt cỏ, các chất kích thích sinh trưởng.
Không sản xuất và thử vũ khí hạt nhân
- Trồng cây xanh
KHÔNG KHÍ BỊ Ô NHIỄM
NƯỚC BỊ Ô NHIỄM
PHUN THUỐC TRỪ SÂU
PHUN THUỐC DIỆT CỎ
I. BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI
TIẾT 23 – BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC
2.Tư vấn di truyền y học và Sàng lọc trước khi sinh
1.Tạo môi trường sạch nhằm hạn chế tác nhân đột biến
Phương pháp:
+ Chọc dò dịch ối.
+Sinh thiết tua nhau thai.
- Khái niệm:là những xét nghiệm phân tích NST, ADN xem thai nhi có bị bệnh di truyền hay không.
a.Tư vấn di truyền
b.Sàng lọc trước sinh
Sàng lọc trước sinh là gì? Các phương pháp?
I. BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI
TIẾT 23 – BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC
3. Liệu pháp gen – kĩ thuật của tương lai.
- Khái niệm: Là kỹ thuật chữa bệnh thay thế gen bệnh bằng gen lành.
- Phương pháp: Là kỹ thuật chuyển gen, dùng thể truyền là virus.
- Khó khăn: Có thể gây hư hỏng các gen khác do không chèn đúng vị trí.
Quy trình liệu pháp gen gồm mấy bước?
- Quy trình: gồm 3 bước
+ Tách tế bào đột biến ra khỏi bệnh nhân
+ Các bản sao bình thường của gen ĐB được gài vào virut rồi đưa vào các TB đột biến trên.
+ Chọn các dòng tế bào có gen bình thường lắp đúng thay thế cho gen đột biến rồi đưa trở lại cơ thể người bệnh
Hút 10 – 20 ml dịch ối
Li tâm
TB phôi
Phân tích hoá sinh
Sau vài tuần
Nuôi cấy TB
Phát hiện các dị dạng NST


a. Chọc dò dịch ối
b. Sinh thiết tua nhau thai
Tách tua nhau thai
Phát hiện các dị dạng NST
Phân tích hoá sinh
I. BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI
TIẾT 23 – BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC
3. Liệu pháp gen – kĩ thuật của tương lai.
- Khái niệm: Là kỹ thuật chữa bệnh thay thế gen bệnh bằng gen lành.
- Phương pháp: Là kỹ thuật chuyển gen, dùng thể truyền là virus.
- Khó khăn: Có thể gây hư hỏng các gen khác do không chèn đúng vị trí.
Quy trình liệu pháp gen gồm mấy bước?
- Quy trình: gồm 3 bước
+ Tách tế bào đột biến ra khỏi bệnh nhân
+ Các bản sao bình thường của gen ĐB được gài vào virut rồi đưa vào các TB đột biến trên.
+ Chọn các dòng tế bào có gen bình thường lắp đúng thay thế cho gen đột biến rồi đưa trở lại cơ thể người bệnh
I. BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI
TIẾT 23 – BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC
II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC
- Thông báo về cái chết sớm không thể tránh khỏi.
- Bị xã hội chống lại. (Xin việc, hôn nhân,…)
Việc giải mã bộ gen người ngoài những lợi ích thiết thực còn gây tâm lí lo ngại gì ?
1. Vấn đề phát sinh do việc giải mã bộ gen người

I. BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI.
TIẾT 23 – BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC
II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC.
1. Vấn đề phát sinh do việc giải mã bộ gen người.
2. Vấn đề phát sinh do công nghệ gen và công nghệ tế bào.

Hãy nêu những mặt tiêu cực do công nghệ gen và công nghệ tế bào gây lo lắng cho loài người?
2. Vấn đề phát sinh do công nghệ gen và công nghệ tế bào:
Có thể phát tán gen từ sinh vật này sang sinh vật khác hay người không?
Còn đảm bảo an toàn sinh học không?

Bằng công nghệ tế bào con người đã sử dụng kĩ thuật nhân bản vô tính để tạo ra những sinh vật mà người ta mong muốn.
Con người có sử dụng kĩ thuật nhân bản vô tính để tạo ra con người nhân bản không?
I. BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI.
TIẾT 23 – BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC
II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC.
1. Vấn đề phát sinh do việc giải mã bộ gen người.
2. Vấn đề phát sinh do công nghệ gen và công nghệ tế bào.
3. Vấn đề di truyền khả năng trí tuệ:
a. Hệ số thông minh (IQ)
IQ là chỉ số thông minh và được dùng để xác định giá trị thông minh của con người.
Công thức tính IQ: IQ  = Tuổi trí tuệ/Tuổi sinh học x 100
I. BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI.
TIẾT 23 – BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC
II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC.
3. Vấn đề di truyền khả năng trí tuệ:
a. Hệ số thông minh (IQ)
VD. Trẻ 6 tuổi trả lời được các câu hỏi của tre 7 tuổi thì
IQ = ( 7 : 6 ) x 100 = 117
b. Khả năng trí tuệ và sự di truyền:
- Khả năng trí tuệ được di truyền không ?
Chỉ số IQ còn bị chi phối bởi yếu tố nào ?
- Khả năng trí tuệ được di truyền,
Chỉ số IQ còn bị chi phối bởi yếu tố môi trường.
TIẾT 23 – BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC
II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC.
4. Di truyền học với bệnh AIDS
Đói nghèo cộng với HIV/AIDS là nguyên nhân làm băng hoại xã hội.
Vậy HIV và AIDS là gì?
HIV/AIDS đã trở thành đại dịch làm kinh hoàng cả nhân loại. 95% người nhiễm HIV thuộc các nước đang phát triển.
TIẾT 23 – BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC
II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC.
4. Di truyền học với bệnh AIDS
a.Khái niệm về HIV, AIDS
* HIV là virut gây suy giảm miễn dịch ở người.
* AIDS là hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải do virut HIV gây ra.
b. Con đường lây truyền HIV
Hãy cho biết các con đường lây lan của HIV trong quần thể người?
II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC.
4. Di truyền học với bệnh AIDS
a. Khái niệm về HIV, AIDS
Con đường lây nhiễm Virut HIV
Bệnh nhân AIDS
TIẾT 23 – BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC
II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC.
Di truyền học được vận dụng như thế nào để chữa, trị căn bệnh thế kỉ?
4. Di truyền học với bệnh AIDS
I. BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI.
1. Vấn đề phát sinh do việc giải mã bộ gen người.
2. Vấn đề phát sinh do công nghệ gen và công nghệ tế bào.
3. Vấn đề di truyền khả năng trí tuệ:
Để làm chậm sự tiến triển của bệnh AIDS, người ta sử dụng biện pháp di truyền nhằm hạn chế sự phát triển của virut HIV.
a.Khái niệm về HIV, AIDS
b. Con đường lây truyền HIV
CỦNG CỐ
Câu 1: Những biện pháp để bảo vệ vốn gen của loài người là:
A. Hạn chế sử dụng các loại hoá chất trong bảo quản thực phẩm.
B. Sử dụng tư vấn di truyền y học và sàng lọc trước sinh.
C. Không nên sinh con.
D. Câu A và B đúng.
Câu 2: Di truyền y học phát triển sử dụng phương pháp và kỹ thuật hiện đại cho phép chuẩn đoán xác định một số bệnh, tật di truyền từ giai đoạn:
A. Trước sinh.
B. Sơ sinh.
C. Trước khi có biểu hiện rõ ràng ở cơ thể trưởng thành.
D. Thiếu niên.
CỦNG CỐ
Câu 3: Mục đích của di truyền y học tư vấn là:
A. Chẩn đoán, cung cấp thông tin và cho lời khuyên về khả năng mắc một loại bệnh ở thế hệ sau.
B. Cho lời khuyên trong kết hôn giữa những người có nguy cơ mang gen bệnh ở trạng thái dị hợp.
C. Định hướng trong sinh đẻ để dự phòng và hạn chế những hâu quả xấu.
D. Tất cả đều đúng.
CỦNG CỐ

Học bài và trả lời câu hỏi cuối bài.
Chuẩn bị bài tiếp theo
Chúc các thầy cô dồi dào sức khỏe!
Chúc các em chăm ngoan học giỏi!
Hẹn gặp lại !