Bài 21. Vượt thác

Chào mừng quý thầy cô
cùng các em
Ngữ Văn 6
PHÒNG GD&ĐT LỘC BÌNH
TRƯỜNG THCS XÃ TÚ ĐOẠN
Bài giảng điện tử
Môn: Ngữ văn
Lớp: 6A3
Giáo viên: Nông Thị Thơm
Kiểm tra bài cũ
Trong truyện Bức tranh của em gái tôi, nhân vật Kiều Phương là người như thế nào?
Hồn nhiên, hiếu động, có tài năng hội họa, có tình cảm trong sáng và lòng nhân hậu.
Sau đây các em sẽ quan sát một số thác nước đẹp ở khắp mọi nơi trên thế giới.
Sông Thu Bồn
GIỚI THIỆU BÀI MỚI
DÒNG SÔNG THU BỒN
Sông Thu Bồn bắt nguồn từ vô số những con suối nhỏ róc rách chảy xuống từ ngọn núi Ngọc Linh ở chỗ giáp giới hai tỉnh Quảng Nam – Kon Tum (thuộc huyện Duy Xuyên). Sông Thu Bồn như một dòng mạch tràn đầy sinh lực của mảnh đất Quảng Nam - Đà Nẵng, len lỏi qua những vùng núi non hiểm trở mạn tây Quảng Nam rồi đổ xuống các cánh đồng phì nhiêu.

THU?NG NGU?N SƠNG THU B?N
Văn bản “ Vượt thác” là một bức tranh phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ trên dòng sông Thu Bồn mà tác giả muốn gửi gắm tới chúng ta điều gì, tiết học này cô cùng các em tìm hiểu.
Bài 21 Tiết 85
Văn bản: VƯỢT THÁC
Võ Quảng
1. Đọc – tóm tắt văn bản:
Yêu cầu: Giọng đọc chậm, êm. Đoạn 2 đọc nhanh hơn, giọng hồi hộp, chờ đợi. Đoạn 3 đọc với giọng nhanh, mạnh, nhấn mạnh các động từ, tính từ tả hoạt động.
I. Đọc - tìm hiểu chung:
Bài văn miêu tả dòng sông Thu Bồn và cảnh quan hai bên bờ sông theo hành trình của con thuyền qua những vùng địa hình khác nhau: đoạn sông phẳng lặng trước khi đến chân thác, đoạn sông có nhiều thác dữ và đoạn sông vượt qua thác dữ. Bằng việc tập trung vào cảnh vượt thác, tác giả làm nổi bật vẻ hùng dũng và sức mạnh của nhân vật dượng Hương Thư trên nền cảnh thiên nhiên rộng lớn và hùng vĩ. 
* Tóm tắt
2. Tìm hiểu chung:
- Tác giả:
+ Võ Quảng: ( 1920 – 2007 )
+ Quê: Quảng Nam
+ Là nhà văn chuyên viết truyện cho thiếu nhi .
I. Đọc – Tìm hiểu chung:
a. Tác giả - tác phẩm:
Em hãy nêu vài nét về tác giả, tác phẩm?
Trích từ chương XI của truyện “ Quê nội” (1974) .
Quê nội là tác phẩm thành công nhất viết về cuộc sống ở một làng quê ven sông Thu Bồn vào những ngày sau cách mạng tháng 8 - 1945 v� nh?ng nam d?u cu?c khỏng chi?n ch?ng th?c dõn Phỏp.
- Tác phẩm:
b. Giải nghĩa từ khó:
? Cổ thụ là gì?
? Thế nào là mãnh liệt?
? Chảy đứt đuôi rắn có nghĩa là gì?
? Thế nào là rập ràng ?
? Em hiểu lúp xúp là gì?
Cổ thụ: Cây to sống đã lâu năm.
Mãnh liệt: Mạnh mẽ và dữ dội.
Chảy đứt đuôi rắn: Chảy mạnh và nhanh từ trên cao xuống, dòng nước như bị ngắt ra.
Lúp xúp: Nhiều cái ở gần nhau, thấp và sàn sàn như nhau.
Rập ràng: Động tác nhanh và đều
c. Thể loại:
Văn bản được viết theo thể loại gì?
Truyện ngắn
d. Phương thức biểu đạt:
Văn bản sử dụng phương thức biểu đạt nào?
.
Tự sự - miêu tả.

e. Bố cục:
? Em cĩ th? chia van b?n th�nh m?y do?n?
+Đ1: từ đầu … “thác nước”
 Cảnh dòng sông và hai bên bờ trước khi thuyền vượt thác.
+Đ2: tiếp theo … “thác Cổ Cò”
 Cuộc vượt thác của con thuyền dượng Hương Thư.
+Đ3: phần còn lại.
 Cảnh sau khi vượt thác.

Bố cục gồm 3 đoạn
Tiết 85 VƯỢT THÁC
Võ Quảng
1. Cảnh thiên nhiên:
* Vùng đồng bằng :
- Bãi dâu trải ra bạt ngàn…
- Thuyền chất đầy cau tươi...xuôi chầm chậm.
? Em có nhận xét gì về cảnh thiên nhiên sông Thu Bồn vùng đồng bằng ?
? Cảnh quan thiên nhiên hai bên bờ dòng sông Thu Bồn vùng đồng bằng được miêu tả như thế nào?
Cảnh vật êm đềm thơ mộng và trù phú.
II. Đọc – Hiểu văn bản:
? Cảnh quan thiên nhiên hai bên bờ dòng sông Thu Bồn vùng có thác khác với vùng đồng bằng như thế nào?
* Vùng đồng bằng :
- Cảnh vật êm đềm thơ mộng và trù phú.
* Vùng có thác :

Nước từ trên cao phóng xuống….
Nước văng bọt tứ tung….
Dòng sông dữ dội và hiểm trở
? Em có nhận xét gì về dòng sông vùng có thác?
? Dòng sông sau vùng có thác có gì khác, cảnh vật lúc này ra sao?
* Vùng đồng bằng :
- Cảnh vật êm đềm thơ mộng và trù phú.
* Vùng có thác :
- Dòng sông vùng có thác trở nên dữ dội và đầy hiểm trở.
1.Bức tranh thiên nhiên:
* Sau vùng có thác :
- Dòng sông phẳng lặng, hiền hòa.
? Nêu đặc điểm nổi bật của dòng sông sau vùng có thác?
Tác giả vận dụng những biện pháp nghệ thuật nào để tái hiện cảnh sắc thiên nhiên ? Nêu tác dụng của nó?
Em thấy điểm nhìn (quan sát) của người kể và tả ở vị trí nào ?Vị trí ấy có thích hợp không? Vì sao?
HS: Điểm nhìn trên thuyền, rất thích hợp  cảnh mở ra hết lớp này đến lớp khác: rất phong phú.
- Nghệ thuật: so sánh, nhân hóa cho thấy vẻ đẹp của sông Thu Bồn.
Khung cảnh rộng lớn hùng vĩ.
Qua đó, cho ta thấy tác giả khắc họa khung cảnh thiên nhiên như thế nào?
? Ở đoạn đầu và đoạn cuối bài có hai hình ảnh miêu tả những cây cổ thụ trên bờ sông. Em hãy chỉ ra hai hình ảnh ấy và cho biết tác giả đã sử dụng cách chuyển nghĩa nào ở mỗi hình ảnh ? Nêu ý nghĩa của từng trường hợp ?
GV bình: Ở đoạn đầu những cây cổ thụ dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm lặng nhìn xuống nước => Nhân hóa=>Như báo trước một khúc sông dữ hiểm, vừa mách bảo con người dồn sức mạnh chuẩn bị vượt thác.
Đoạn cuối, những cây cổ thụ mọc giữa những bụi lúp xúp nom xa như những cụ già…=>So sánh=>Hình ảnh cây nhỏ mọc lúp xúp xung quanh cây to , thể hiện tâm trạng phấn khởi của con người vừa qua thác ghềnh hiểm trở , đưa con thuyền tiến về phía trước .
I. ĐỌC – Tìm hiểu chung:

Tiết 85: VU?T TH�C
(Trớch "Quờ n?i" - Vừ Qu?ng)
II. Đọc – Hiểu văn bản:
1. Bức tranh thiên nhiên:
2. Hình ảnh dượng Hương Thư:
THẢO LUẬN
NHÓM 1:

Tìm những
chi tiết
miêu tả
ngoại hình
dượng
Hương
Thư khi
vượt thác?
NHÓM 2:

Tìm những
chi tiết
miêu tả
các động
tác dượng
Hương
Thư khi
vượt thác?
2. Hình ảnh Dượng Hương Thư:

 So sánh, miêu tả con người đầy ý chí, nghị lực.
- Ngoại hình:
+ Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa.
? Qua các chi tiết miêu tả ngoại hình của Dượng Hương Thư được tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì?


? Qua việc miêu tả về hình ảnh dượng Hương Thư, em thấy dượng Hương Thư là người như thế nào?
Là người dũng cảm, dày dạn kinh nghiệm, khiêm tốn.
- Động tác: co người phóng sào, ghì chặt, lấy thế trụ lại.
? Qua truyện này, em học tập được ở dượng Hương Thư điều gì?
Tinh thần dũng cảm, dám đương đầu với mọi khó khăn, mạnh mẽ, phi thường, khiêm tốn, nhỏ nhẹ trong cuộc sống hàng ngày...
III. Tổng kết – Ghi nhớ:
1. Nghệ thuật:
- Phối hợp tả cảnh thiên nhiên và tả người.
- Sử dụng phép nhân hoá, so sánh hiệu quả.
- Lựa chọn các chi tiết miêu tả đặc sắc, chọn lọc.
- Sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, biểu cảm và gợi nhiều liên tưởng.
2. Ý nghĩa văn bản:
Vượt thác là một bài ca về thiên nhiên, đất nước quê hương, về lao động; từ đó đã kín đáo nói lên tình yêu đất nước, dân tộc của nhà văn.
* Ghi nhớ: ( Sgk - T 41 )
? Văn bản sử dụng các biện pháp nghệ thuật đặc sắc nào?
? Văn bản có ý nghĩa gì?
Tiết 85. Văn bản
VƯỢT THÁC - Võ Quảng -
I. Đọc – tìm hiểu chung:
II. Đọc – hiểu văn bản:
III. Tổng kết – ghi nhớ:
IV. Luyện tập:
Hai văn bản Sông nước Cà Mau và Vượt thác đều miêu tả cảnh sông nước. Em hãy đánh dấu x vào ô trống để nói lên nét đặc sắc của phong cảnh thiên nhiên được miêu tả ở mỗi bài và nghệ thuật miêu tả của mỗi tác giả.
Tiết 85. Văn bản
VƯỢT THÁC - Võ Quảng -
VƯỢT THÁC
SÔNG NƯỚC CÀ MAU
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
1
2
3
4
5
6
7
8
1/ Tác giả của văn bản Vượt Thác?
2/ Từ ngữ thường dùng để so sánh?
3/ Nhân vật chính của tác phẩm Vượt Thác?
4/ Nội dung chính của phần Tập Làm Văn học kỳ II?
5/ Người viết nên tác phẩm văn học gọi là gì?
6/ Trong cuộc vượt thác, bên cạnh khắc họa hình ảnh Dượng Hương Thư, tác giả còn khắc họa hình ảnh nào?
7/ Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì trong đoạn văn miêu tả hình ảnh Dượng Hương Thư?
8/ 3/4 diện tích bề mặt Trái Đất là gì?
Giải ô chữ
CỦNG CỐ
“ Tác giả Quê nội đã tạo ra một hơi thở và một màu sắc riêng không giống bất kì một người nào khác. Đó là lỗi diễn tả giản dị và hồn nhiên, loáng thoáng nụ cười kín đáo và tế nhị. Đọc Quê nội người ta tưởng nghe được tiếng rì rào của ngọn gió nồm trên ngàn dâu xanh, nghe được tiếng sột soạt của sào tre chạm với đá chống thuyền vượt thác, ngửi thấy mùi mía đường à mùi tơ nhộng, thấy được cái sắc màu âm thanh của cái chợ miền Trung, nghe được tiếng mưa rơi trên đò trở khách”. ( Vân Thanh)
Nhà văn Đoàn Giỏi (tác giả Đất rừng phương Nam): Đọc truyện Võ Quảng, tôi có cảm giác như mình trẻ lại, lùi về những ngày thơ ấu, với tất cả những rung động, bồn chồn … ở mọi niềm vui, nỗi buồn của số phận từng nhân vật, từ người lớn cho đến trẻ thơ.
Một số ý kiến bình luận

- Học bài, đọc kĩ văn bản, nhớ được những chi tiết miêu tả tiêu biểu.
- Hoàn chỉnh phần luyện tập vào vở bài tập.
- Đọc thêm bài đọc thêm trong Sgk, trang 41.
- Chuẩn bị bài “ So sánh” (tiếp)
Bài giảng đến đây là kết thúc
Chúc các thầy cô và các em thật nhiều sức khỏe