Bài 21. Từ trường của dòng điện chạy trong các dây dẫn có hình dạng đặc biệt

Chào mừng quí thầy cô đến dự giờ thăm lớp!
Lớp 11D
BÀI 21. TỪ TRƯỜNG CỦA DÒNG ĐIỆN CHẠY TRONG CÁC DÂY DẪN CÓ HÌNH DẠNG ĐẶC BIỆT (T.1)
Cảm ứng từ tại một điểm M trong từ trường của dòng điện phụ thuộc vào các yếu tố nào?
+ T? l? v?i cu?ng d? dũng di?n I gõy ra t? tru?ng.
+ Ph? thu?c v�o d?ng hỡnh h?c c?a dõy d?n.
+ Ph? thu?c v�o v? trớ c?a di?m M.
+ Ph? thu?c v�o mụi tru?ng xung quanh.
II. TỪ TRƯỜNG CỦA DÒNG ĐIỆN TRONG DÂY DẪN THẲNG DÀI

1) Đường sức từ:
Dạng: Là những đường tròn nằm trong các mặt phẳng vuông góc với dòng điện, có tâm nằm trên dòng điện.
Chiều: Xác định theo quy tắc nắm bàn tay phải.
I
M
.
O
r
Vẽ véc tơ cảm ứng từ tại M.
Nhận xét về phương và chiều của véc tơ cảm ứng từ vừa vẽ?
2) Véc tơ cảm ứng từ tại một điểm M:

?Điểm đặt:
?Phương:
?Chiều:
+ Điểm đặt: Tại điểm M đang xét.
+ Phương: Trùng với tiếp tuyến
của đường sức tại điểm đó.
+ Chiều: cùng chiều với đường sức
tại điểm đó.
+ Độ lớn:
Với I: cường độ dòng điện chạy trong dây dẫn (A)
r: Khoảng cách từ dòng điện đến điểm ta xét (m)
Véctơ c?m ứng từ B Tại điểm M có:
Ví dụ 1: Hình 21.2 a sách giáo khoa.
i
P
Q
M
BM
Xỏc d?nh phuong v� chi?u c?m ?ng t? t?i M v� N c?a dũng di?n trong dõy d?n PQ n?m trong m?t ph?ng hỡnh v??
Phương : Nằm ngang vuông góc với mặt phẳng hình vẽ
Chiều : Từ trong ra ngoài
N
Tại M:
BM
Có:
Phương : Nằm ngang vuông góc với mặt phẳng hình vẽ
Chiều : Từ ngoài vào trong
Tại N:
BN
Có:
BN
Ví dụ 2: Hình 21.2 b sách giáo khoa
I
Xỏc d?nh chi?u c?a dũng di?n trong dõy d?n P Q?
P
Q
Trong không khí có một dòng điện thẳng dài có cường độ là 1A . Hãy tính cảm ứng từ tại một điểm cách dòng điện 10 cm.
Ví dụ 3:
Giải:
Ta có: I = 1A; r = 10cm = 0,1m
Áp dụng công thức
Vậy cảm ứng từ tại một điểm cách dòng điện 10 cm là 2.10-6 (T).
II. TỪ TRƯỜNG CỦA DÒNG ĐIỆN TRONG DÂY DẪN UỐN THÀNH VÒNG TRÒN
1) Đường sức từ:
Dạng: Là những đường cong; đường đi qua tâm O là đường thẳng.


- Chiều: Xác định theo quy tắc nắm bàn tay phải (hoặc quy tắc vào Nam ra Bắc)
I
O
R
B
Xác định Vectơ cảm ứng từ B tại tâm O của vòng dây?
2) Véc tơ cảm ứng từ tại tâm O vòng dây.
Vậy cảm ứng từ tại tâm O của dòng điện tròn có:
+ Điểm đặt:
Tại tâm O của dòng điện
+ Phương:
Vuông góc với mặt phẳng chứa dòng điện
+ Chiều:
Theo quy tắc vào Nam – ra Bắc
+ Độ lớn:
Với I là cường độ dòng điện chạy trong dây dẫn tròn (A)
R là bán kính khung dây tròn (m)
Nếu khung dây gồm N vòng dây sít nhau thì:
Mặt bắc
Ví dụ 4:
Hãy xác định phương, chiều của véc tơ cảm ứng từ tại tâm O của dòng điện hình tròn có cường độ I, có chiều như hình vẽ
Véc tơ cảm ứng từ tai O có:
+ Phương:
Vuông góc với mặt phẳng hình vẽ
+ Chiều:
Từ trong ra ngoài
Ví dụ 5:
Một dòng điện có cường độ 5A được uốn thành một vòng tròn. Tại tâm O của dòng điện, người ta đo được độ lớn của cảm ứng từ là 31,4.10-6(T). Lấy
Hãy xác định bán kính của dòng điện khi đó.
Giải
Ta có: I = 5A; B = 31,4.10-6(T).
Áp dụng công thức:
2.Vận dụng: Nối đôi:
(c)
(b)
(d)
(a)
CủNG Cố
1. Phần ghi nhớ ( Trang 132/ SGK )
Chọn hình vẽ đúng:
.
M
M
.
.
.
M
M
D
B
C
A
I
I
I
I
CủNG Cố
Chúc quý thầy cô sức khỏe và công tác tốt !
Lớp 11D