Bài 21. So sánh (tiếp theo)

KIỂM TRA BÀI CŨ
1. So sánh là gì ?
2. Câu văn nào sau đây có sử dụng phép so sánh?
A. Bọ mắt bay từng bầy như những đám mây nhỏ.
B. Cây đước mọc dài theo bãi, ngọn bằng tăm tắp.
C. Dòng sông Năm Căn mênh mộng, nước ầm ầm đổ.
D. Chợ Năm Căm nằm sát bờ sông, ồn ào, tấp nập.
Thứ ba, ngày 19 tháng 01 năm 2010
TUẦN 22
Bài 21, Tiết 84:
So sánh
( tiết theo )
Bài 21
Tiết 84:
SO SÁNH
I.Các kiểu so sánh.
- Đọc và tìm phép so sánh trong khổ thơ sau:
Những ngôi sao thức ngoài kia Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
Trần Quốc Minh
Đêm nay con ngủ giấc tròn Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.
*Trả lời:
Phép so sánh là :
- Những ngôi sao thức ngoài kia Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
- Đêm nay con ngủ giấc tròn Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.
*Thảo luận : Hãy điền các phép so sánh sau vào mô hình cấu tạo phép so sánh?
- Những ngôi sao thức ngoài kia Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
- Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.
*Mô hình:
1.Những ngôi sao
thức ngoài kia
chẳng bằng
mẹ đã thức vì chúng con
2. Mẹ
là
ngọn gió của con suốt đời.
Bài 21
Tiết 84:
SO SÁNH
I.Các kiểu so sánh.
Bài 21
Tiết 84:
SO SÁNH
1. Những ngôi sao
thức ngoài kia
chẳng bằng
mẹ đã thức vì chúng con
2. Mẹ
là
ngọn gió của con suốt đời.
I.Các kiểu so sánh.
*Mô hình:
*Thảo luận: Từ những từ ngữ chỉ ý so sánh (từ so sánh), cho biết các phép so sánh có gì khác nhau?
*Trả lời:
(1):
A chẳng bằng B
(2):
A là B
-> so sánh không ngang bằng.
-> so sánh ngang bằng.
Bài 21
Tiết 84:
SO SÁNH
I.Các kiểu so sánh.
*Ghi nhớ 1:
Có hai kiểu so sánh:
- So sánh ngang bằng;
- So sánh không ngang bằng.
Bài 21
Tiết 84:
SO SÁNH
*Bài tập nhanh:
Xác định phép so sánh, kiểu so sánh trong các câu sau:
1. Thà rằng ăn bát cơm rau Còn hơn cá thịt nói nhau nặng lời.
2. Qua đình ngả nón trông đình Đình bao nhiêu ngói thương mình bấy nhiêu.
(Ca dao)
(Ca dao)
*Trả lời:
1.Thà rằng ăn bát cơm rau Còn hơn cá thịt nói nhau nặng lời.
-> so sánh không ngang bằng.
2. Đình bao nhiêu ngói thương mình bấy nhiêu.
-> so sánh ngang bằng.
Bài 21
Tiết 84:
SO SÁNH
I.Các kiểu so sánh.
II.Tác dụng của so sánh.
- Đọc và tìm phép so sánh trong đoạn văn sau:
- Đọc và tìm phép so sánh trong đoạn văn:
" Mỗi chiếc lá có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại: cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành.Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại."
(Khái Hưng)
Bài 21
Tiết 84:
SO SÁNH
I.Các kiểu so sánh.
II.Tác dụng của so sánh.
Các phép so sánh trong đoạn văn:
- Có chiếc lá tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ.
- Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi [...]
- Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại [...]
- Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất muốn bay trở lại cành.
Bài 21
Tiết 84:
SO SÁNH
I.Các kiểu so sánh.
II.Tác dụng của so sánh.
*Ghi nhớ 2 :
So sánh vừa có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả sự vật, sự việc được cụ thể, sinh động; vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc.
III.LUYỆN TẬP
Bài tập 1:
Chỉ ra các phép so sánh trong những khổ thơ dưới đây. Cho biết chúng thuộc những kiểu so sánh nào. Phân tích tác dụng gợi hình, gợi cảm của một phép so sánh mà em thích.
Quê hương tôi có con sông xanh biếc Nước gương trong soi tóc những hàng tre Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè Toả nắng xuống dòng sông lấp loáng.
a.
b.
c.
Con đi trăm núi ngàn khe Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
Con đi đánh giặc mười năm Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.
Anh đội viên mơ màng Như nằm trong giấc mộng Bóng Bác cao lồng lộng Ấm hơn ngọn lửa hồng,
(Tế hanh)
(Tố Hữu)
(Minh Huệ)
Quê hương tôi có con sông xanh biếc Nước gương trong soi tóc những hàng tre Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè Toả nắng xuống dòng sông lấp loáng.
a.
(Tế hanh)
Bài tập 1:
Chỉ ra các phép so sánh trong những khổ thơ dưới đây. Cho biết chúng thuộc những kiểu so sánh nào. Phân tích tác dụng gợi hình, gợi cảm của một phép so sánh mà em thích.
*Trả lời:
a.
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè.
->Từ so sánh :
là
-> so sánh ngang bằng.
III.LUYỆN TẬP
Bài tập 1:
Chỉ ra các phép so sánh trong những khổ thơ dưới đây. Cho biết chúng thuộc những kiểu so sánh nào. Phân tích tác dụng gợi hình, gợi cảm của một phép so sánh mà em thích.
III.LUYỆN TẬP
b.
Con đi trăm núi ngàn khe Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
Con đi đánh giặc mười năm Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.
(Tố Hữu)
*Trả lời:
b.
- Con đi trăm núi ngàn khe Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
- Con đi đánh giặc mười năm Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.
->Từ so sánh :
chưa bằng
-> so sánh không ngang bằng.
Bài tập 1:
Chỉ ra các phép so sánh trong những khổ thơ dưới đây. Cho biết chúng thuộc những kiểu so sánh nào. Phân tích tác dụng gợi hình, gợi cảm của một phép so sánh mà em thích.
III.LUYỆN TẬP
c.
Anh đội viên mơ màng Như nằm trong giấc mộng Bóng Bác cao lồng lộng Ấm hơn ngọn lửa hồng,
(Minh Huệ)
*Trả lời:
c
-Anh đội viên mơ màng Như nằm trong giấc mộng.
->Từ so sánh :
như
-> so sánh ngang bằng.
-Bóng Bác cao lồng lộng Ấm hơn ngọn lửa hồng.
->Từ so sánh :
hơn
-> so sánh không ngang bằng.
III.LUYỆN TẬP
Bài tập 1:
a.
b.
c.
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè.
->Từ so sánh :
là
-> so sánh ngang bằng.
- Con đi trăm núi ngàn khe Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
- Con đi đánh giặc mười năm Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.
->Từ so sánh :
chưa bằng
-> so sánh không ngang bằng.
-Anh đội viên mơ màng Như nằm trong giấc mộng.
->Từ so sánh :
như
-> so sánh ngang bằng.
-Bóng Bác cao lồng lộng Ấm hơn ngọn lửa hồng.
->Từ so sánh :
hơn
-> so sánh không ngang bằng.
*Phân tích tác dụng gợi cảm, gợi hình của phép so sánh :
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè.
- Tâm hồn:
sự vật trừu tượng, khó xác định.
- Buổi trưa hè:
khoảng thời gian cụ thể, thời gian đầy nắng, gió, tiếng ve,...
=>Tất cả cho ta thấy tâm hồn tôi là một tâm hồn nhạy cảm, rung động trước vẻ đẹp của thiên nhiên và không khỏi bồi hồi với những hoài niệm của thời trai trẻ hồn nhiên, vô tư ...
a.
Bài tập 1:
III.LUYỆN TẬP
III.LUYỆN TẬP
Bài tập 2 :
Hãy nêu những câu văn có sử dụng phép so sánh trong bài Vượt thác. Em thích hình ảnh so sánh nào nhất? Vì sao?
III.LUYỆN TẬP
III.LUYỆN TẬP
Bài tập 2 :
Những câu văn có sử dụng phép so sánh :
- Những động tác thả sào, rút sáo rập ràng nhanh như cắt.
- Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ.
- Dọc sườn núi, những cây to mọc giữa những bụi lúp xúp nom xa như những cụ già vung tay hô đám con cháu tiến về phía trước.
III.LUYỆN TẬP
* Hình ảnh so sánh:
- Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ.
->Hình ảnh dượng Hương Thư hiện lên thật đẹp, khoẻ mạnh, dũng cảm, oai phong ->Thể hiện sức mạnh và khát vọng chinh phục thiên nhiên của con người lao động.
- Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt.
->Thể hiện sự nhanh nhẹn, nhịp nhàng, khéo léo của dượng Hương Thư khi đang chỉ huy con thuyền vượt thác dữ .
III.LUYỆN TẬP
Bài tập 3 :
Dựa theo bài Vượt thác, hãy viết một đoạn văn từ ba đến năm câu tả dượng Hương Thư đưa thuyền vượt qua thác dữ; trong đoạn văn có sử dụng cả hai kiểu so sánh đả được giới thiệu.
-> Thực hiện ở nhà.
III.LUYỆN TẬP
Bài tập 3 :
Xác định phép so sánh, kiểu so sánh trong đoạn văn sau:
" Dòng thác lồng lộn và thở hồng hộc như một đàn hổ dữ. Con thuyền của dượng Hương Thư cỡi lên bờm sóng nước mà tiến nhanh về phía trước. Nước dữ dội chẳng bằng ý chí gang thép của người hiệp sĩ Trường Sơn đã dạn dày trận mạc."
*Trả lời:
- Dòng thác lồng lộn và thở hồng hộc như một đàn hổ dữ.
- Nước dữ dội chẳng bằng ý chí gang thép của người hiệp sĩ Trường Sơn đã dạn dày trận mạc."
->so sánh ngang bằng.
->so sánh không ngang bằng.
HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ:
- HS học bài , làm bài tập 3/SGK/43.
- Chuẩn bị bài : "Vượt thác", với những yêu cầu sau:
Đọc trước bài
- Trả lời các câu hỏi :
1. Bài văn miêu tả cuộc vượt thác của con thuyền theo trình tự thời gian, không gian nào?
2. Cảnh dòng sông và đội bờ đã thay đổi như thế nào theo từng chặng đường của con thuyền?
3. Hình ảnh dượng Hương Thư trong cuộc vượt thác được miêu tả như thế nào?
4. Qua bài văn, em cảm nhận như thế nào về thiên nhiên và con người lao động?