Bài 21. So sánh (tiếp theo)

TRƯỜNG THCS MỸ HẠNH
MÔN
GV dạy: Nguyễn Thị Bích Tuyền
Kính chào quý thầy cô và các em học sinh đến dự tiết học hôm nay
KIỂM TRA BÀI CŨ
1/ So sánh là gì ? cho ví dụ.
So sánh là đối chiếu sự vật , sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
2/Em hãy phân tích cấu tạo của phép so sánh trong câu sau:
“Trông hai bên bờ , rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.”
Rừng đước
dựng lên cao ngất
như
hai dãy trường thành vô tận
TIẾT 93 - TIẾNG VIỆT:
So sánh ( tiếp theo)
I/ Các kiểu so sánh
Đêm nay con ngủ giấc tròn
Em hãy tìm những từ ngữ thể hiện sự so sánh trong khổ thơ trên ?
Em có nhận xét gì về các từ ngữ thể hiện sự so sánh trong khổ thơ trên ?
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
Những ngôi sao thức ngoài kia
1/ Xét ví dụ ( SGK trang 41)
(Trần Quốc Minh )
Tìm những cụm từ chứa hình ảnh so sánh trong khổ thơ trên ?
Các kiểu so sánh
So sánh ngang bằng :
Thường dùng các từ so sánh: là , như, như là, y như, tựa, tựa như, giống như, tựa như là vv…
So sánh không ngang bằng :
Thường dùng các từ so sánh: hơn, hơn là, còn hơn, không bằng, chẳng bằng, kém vv…
Bài tập nhanh
Dựa vào bảng các từ thường dùng trong hai kiểu so sánh. Em hãy lấy ví dụ trong đời sống hàng ngày có dùng hai kiểu so sánh trên.
Bài tập áp dụng
1/ Xác định từ dùng để so sánh trong câu sau:
“ Con mèo vằn vào tranh to hơn cả con hổ nhưng nét mặt lại vô cùng dễ mến”
2/ Phép so sánh trong câu trên thuộc kiểu so sánh nào ?
a/ So sánh ngang bằng b/ So sánh không ngang bằng
a/ To b/ Hơn c/ Cả d/ Con hổ
TIẾT 93 - TIẾNG VIỆT:
So sánh ( tiếp theo)
I/ Các kiểu so sánh:
II/ Tác dụng của so sánh :
*Tìm hiểu đọan văn SGK -42
Ghi nhớ 1:
Có hai kiểu so sánh
+So sánh ngang bằng
+So sánh không ngang bằng
Mỗi chiếc lá rụng có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại: cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mền mại. (Khái Hưng)
-Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ.
- Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất.
- Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại : cả một thời quá khứ dài dằng dặc trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẽ đẹp nên thơ.
- Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành.
-Hình dung được cách rụng khác nhau của chiếc lá
+Có chiếc lá tựa mũi tên nhọn …
+Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo…
+Có chiếc lá như thầm bảo rằng….
+Có chiếc lá như sợ hãi...
Gợi hình ( tạo hình ) giúp cho việc miêu tả sự vật sự việc được cụ thể sinh động
-Thể hiện quan niệm của tác giả về sự sống và cái chết
Gợi cảm ( gợi cảm xúc ) biểu hiện tư tưởng tình cảm sâu sắc
I/ Các kiểu so sánh
II/ Tác dụng của so sánh
Ghi nhớ (SGK trang 42)
So sánh vừa có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả sự vật, sự việc được cụ thể, sinh động ; vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc.


* Đọc những câu văn sau và trả lời câu hỏi:
- Trông hai bên bờ rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.
- Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc.
- Dượng Hương Thư giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ.
Tác dụng của phép so sánh trong các câu trên là gì?
a. Gây ấn tượng sợ hãi khi hình dung về sự vật, sự việc.
b. Chỉ làm rõ hình thức bên ngoài của đối tượng được miêu tả.
c. Làm cho câu văn trở nên đưa đẩy và bóng bẩy.
d. Tái hiện sự vật, sự việc cụ thể sinh động, gợi hình, gợi cảm.
CÁC KIỂU SO SÁNH
SO SÁNH NGANG BẰNG
Như, giống như, tựa như, y như, như là, tựa như là, là, bao nhiêu... bấy nhiêu,.....
SO SÁNH KHÔNG NGANG BẰNG
Hơn, kém, thua, không như, chẳng bằng, chưa bằng, hơn là ....


Tác dụng của so sánh là ?
A-So sánh có tác dụng gợi hình gợi cảm
B- So sánh có tác dụng biểu hiện tư tưởng tình cảm sâu sắc
C- So sánh vừa có tác dụng gợi hình giúp cho việc miêu tả sự vật,sự việc được cụ thể sinh động,vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng tình cảm sâu sắc
Bài tập 1: Ch? ra phộp so sỏnh trong nh?ng kh? tho du?i dõy.Cho bi?t chỳng thu?c ki?u so sỏnh n�o.
a. Quờ huong tụi cú con sụng xanh bi?c
Nu?c guong trong soi túc nh?ng h�ng tre
Tõm h?n tụi l� m?t bu?i trua hố
To? n?ng xu?ng lũng sụng l?p loỏng
(T? Hanh)
-Dùng từ so sánh: là =>so sánh ngang bằng
Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
Con đi đánh giặc mười năm
Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi
(Tố Hữu)
-Dùng từ so sánh:chưa bằng=> so sánh không ngang bằng.
C. Anh d?i viờn mo m�ng
Nhu n?m trong gi?c m?ng
Búng Bỏc cao l?ng l?ng
?m hon ng?n l?a h?ng
(Minh Hu?)

-Dùng từ so sánh: như =>so sánh ngang bằng
-Dùng từ so sánh :hơn =>so sánh không ngang bằng.
1) Thuyền rẽ sóng lướt bon bon như đang nhớ núi rừng phải lướt cho nhanh để về cho kịp.
3) Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt.
2) Núi cao như đột ngột hiện ra chắn ngang trước mặt.
4) Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ.
5) Dượng Hương Thư đang vượt thác khác hẳn dượng Hương Thư ở nhà, nói năng nhỏ nhẹ, tính nết nhu mì, ai gọi cũng vâng vâng dạ dạ.
Bài tập 2
Các câu văn có sử dụng phép so sánh trong bài Vượt Thác
6/Dọc suờn núi, những cây to mọc giữa những bụi lúp xúp nom xa như những cụ già vung tay hô đám con cháu tiến về phía trước.
Tác dụng gơi hình gợi cảm của phép so sánh :
Hình ảnh : Dượng Hương Thư như:
+ Một pho tượng đồng đúc
+Một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ.
Phép so sánh thể hiện nét ngọai hình gân guốc, vững chắc của nhân vật và vẽ dũng mãnh , tư thế hào hùng của con người trước thiên nhiên.
Bài tập 3
Nước từ trên cao phóng giữa hai vách đá dựng đứng như một bàn tay khổng lồ muốn đẩy thuyền lùi lại, Dượng Hương Thư đánh trần đứng sau lái co người phóng sào chống trả với sức nước để đưa thuyền tiến lên. Trông dượng Hương Thư không kém gì một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ : Các bắp thịt cuồn cuộn , hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa , ghì trên ngọn sào . Đến chiều tối thuyền đã vượt qua thác Cổ Cò .Mọi người trên thuyền đều thở phào nhẹ nhõm . Ai nấy lại bình thản như chưa có chuyện gì xảy ra .
Đọan văn mẫu
Học thuộc bài vừa học.
Làm bài tập còn lại
Chuẩn bị viết bài tập làm văn tả cảnh
Hướng dẫn học tập ở nhà
Tiết học đã hết xin chào tạm biệt Thầy, Cô xin kính chúc sức khỏe