Bài 21. So sánh (tiếp theo)

NHIệT LIệT CHàO MừNG CáC THầY CÔ GIáO ĐếN Dự GIờ TIếT HọC HÔM NAY
Trường THCS Quảng TIếN
KI?M TRA B�I CU
So sánh là gì? Nêu cấu tạo phép so sánh ?
Trả lời:
- So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
Cấu tạo:
+ Vế A (nêu tên sự vật, sự việc được so sánh)
+ Từ ngữ chỉ phương diện so sánh
+ Từ ngữ chỉ ý so sánh (gọi tắt là từ so sánh)
+ Vế B (nêu tên sự vật sự việc dùng để so sánh với sự vật sự việc nói ở vế A)
I. Các kiểu so sánh
1- VÝ dô:
Nh÷ng ng«i sao thøc ngoµi kia
Ch¼ng b»ng mÑ ®· thøc v× chóng con
§ªm nay con ngñ giÊc trßn
MÑ lµ ngän giã cña con suèt ®êi
( TrÇn Quèc Minh )
2- NhËn xÐt
- PhÐp so s¸nh
+ Nh÷ng ng«i sao thøc ngoµi kia
Ch¼ng b»ng mÑ ®· thøc v× chóng con
+ MÑ lµ ngän giã cña con suèt ®êi
TIẾT 86: SO SÁNH (Tiếp theo)
I. Các kiểu so sánh
1- VÝ dô:
2- NhËn xÐt
- Tõ so s¸nh:
+ ch¼ng b»ng -> ChØ ý so s¸nh kh«ng ngang b»ng
+ lµ -> ChØ ý so s¸nh ngang b»ng
TIẾT 86: SO SÁNH (Tiếp theo)
So sánh
không ngang bằng
Là, như , y như, giống như, t?a,
tựa như, bao nhiêu. bấy nhiêu.
Hơn, hơn là, kém, không bằng, chưa bằng, chẳng bằng.
So sánh
ngang bằng
Ghi nhớ:
Có hai kiểu so sánh:
- So sánh không ngang bằng.
- So sánh ngang bằng.
1.Phép so sánh trong câu: “Con mèo vằn vào tranh to hơn cả con hổ nhưng nét mặt lại vô cùng dễ mến” thuộc kiểu so sánh nào?
A.So sánh ngang bằng
B.So sánh không ngang bằng.
2.Từ so sánh trong câu trên là từ nào?
A.To B.Hơn C.Cả D.Con hổ
3.Phép so sánh trong câu : “Thầy thuốc như mẹ hiền” thuộc kiểu so sánh nào?
A.So sánh ngang bằng
B.So sánh không ngang bằng.
4.Từ so sánh trong câu trên là từ nào?
A.Thầy B.Thuốc C.Như D. Mẹ
Bài tập nhanh
II. Tác dụng của so sánh
1- Ví dụ:
Mỗi chiếc lá rụng có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại : cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại.
(Khỏi Hung)
1- Tìm những câu văn có sử dụng phép so sánh trong đoạn văn trên?
* Những câu sử dụng phép so sánh
- Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ.
Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi [.]
Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại: cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, [.]
Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành.
Thảo luận nhóm
Trong đoạn văn đã dẫn, phép so sánh có tác dụng gì:
+ đối với việc miêu tả sự vật sự việc?
+ Đối với việc thể hiện tư tưởng, tình cảm của người viết?
Đáp án:
+ Đối với việc miêu tả sự vật, sự việc: Phép so sánh giúp người đọc hình dung được những cách rụng khác nhau của lá.
+ Đối với việc thể hiện tư tưởng, tình cảm của người viết: Phép so sánh thể hiện quan niệm của tác giả về sự sống và cái chết.
2. Tác dụng của so sánh
Đối việc miêu tả sự vật sự việc: tạo ra những hình ảnh cụ thể sinh động.
Đối với việc thể hiện tư tưởng, tình cảm của người viết: Tạo ra những lối nói hàm súc.
* Ghi nhớ: SGK - Tr.42
Bài tập 1: Ch? ra phộp so sỏnh trong nh?ng kh? tho du?i dõy.Cho bi?t chỳng thu?c ki?u so sỏnh n�o.
a. Quờ huong tụi cú con sụng xanh bi?c
Nu?c guong trong soi túc nh?ng h�ng tre
Tõm h?n tụi l� m?t bu?i trua hố
To? n?ng xu?ng lũng sụng l?p loỏng
(T? Hanh)
-Dùng từ so sánh: là =>so sánh ngang bằng
Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
Con đi đánh giặc mười năm
Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi
(Tố Hữu)
-Dùng từ so sánh: chưa bằng => so sánh không ngang bằng.
III. Luyện tập
c. Anh d?i viờn mo m�ng
Nhu n?m trong gi?c m?ng
Búng Bỏc cao l?ng l?ng
?m hon ng?n l?a h?ng
(Minh Hu?)

- Dùng từ so sánh: như =>so sánh ngang bằng
- Dùng từ so sánh: hơn =>so sánh không ngang bằng.
Bài tập 2: (Sgk)
Bài tập 3:
Dựa theo bài " Vượt thác" hãy viết đoạn văn từ 3 đến 5 câu tả Dượng Hương Thư đưa thuyền vượt qua thác dữ , trong đoạn văn có sử dụng cả hai kiểu so sánh đã được giới thiệu. Ví dụ
Nước từ trên cao phóng giữa hai vách đá dựng đứng như một bàn tay khổng lồ muốn đẩy thuyền lùi lại. Dượng Hương Thư đánh trần đứng sau lái co người phóng sào chống trả với sức nước để đưa thuyền tiến lên. Trông Dượng Hương Thư không kém gì một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh Hùng Vĩ: các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, cặp mắt nảy lửa, ghì trên ngọn sào. Đến chiều tối, thuyền đã vượt qua thác Cổ Cò. Mọi người trên thuyền thở phào nhẹ nhõm, bình thản như chưa có chuyện gì xảy ra.

- Học thuộc ghi nhớ.
- Tìm trong các văn bản đã học có sử dụng phép so sánh.
- Hoàn thành các bài tập còn lại.
- Chú ý vận dụng phép tu từ so sánh vào văn miêu tả
- Chuẩn bị: Chương trình địa phương. Rèn luyện chính tả
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

“Xin chân thành cảm ơn Quý thầy giáo, cô giáo đã đến dự giờ.
Chúc các em học sinh học tập tốt”
Hẹn gặp lại