Bài 21. So sánh (tiếp theo)

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO CÀNG LONG
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ AN TRƯỜNG C
Lớp 6/1
Giáo viên thực hiện : Nguyễn Thị Hoàng Thanh
KIỂM TRA BÀI CŨ
1.Thế nào là so sánh? Cho VD.
CÂU HỎI :
1..So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng , nhằm tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt
VD: Cô giáo như nẹ hiền
2.Nêu cấu tạo của phép so sánh
2.Cấu tạo của phép so sánh: Gồm 4 phần
-Vế A : Sự vật, sự việc được so sánh.
-Phương diện dùng để so sánh.
-Từ chỉ ý so sánh gọi tắt là từ so sánh)
TRẢ LỜI
GIỚI THIỆU BÀI MỚI
Ở tiết học trước, các em đã hiểu thế nào là phép so sánh, cấu tạo của phép so sánh. Tiết học này, các em sẽ tiếp tục tìm hiểu các kiểu so sánh và tác dụng của chúng qua bài "So sánh (tiếp theo)"



Tiết 86
I.Các kiểu so sánh
Có 2 kiểu so sánh:
+ So sánh ngang bằng.
A bằng B.
+ So sánh không ngang bằng.
A không bằng B.



1.Tìm phép so sánh trong khổ thơ sau :
Những ngôi sao thức ngoài kia .
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con .
Đêm nay con ngủ giấc tròn .
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời
( Trần Quốc Minh
ĐÁP ÁN :
1.Phép so sánh
-Những ngôi sao thức ngoài kia Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con.
Những ngôi sao thöùc => so sánh <= mẹ thöùc
-Mẹ là ngọn gió của con suốt đời
Mẹ => so sánh<= ngọn gió

ĐÁP ÁN :
2.Các từ ngữ so sánh có sự khác nhau
-Hai phép so sánh sử dụng từ ngữ so sánh khác nhau
So sánh hơn kém (chẳng bằng) , so sánh ngang bằng (là) ;
-Có nghĩa là :
So sánh ngang bằng : A là B.
So sánh hơn kém : A chẳng bằng B
-Những ngôi sao thức ngoài kia Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con.
Những ngôi sao => so sánh <= mẹ
-Mẹ là ngọn gió của con suốt đời
Mẹ => so sánh<= ngọn gió

2.Töø ngöõ so saùnh trong caùc caâu treân coù gì khaùc nhau?
Hỏi :
Vậy so sánh có mấy kiểu ? Đó là kiểu nào?
Đáp án :

Có 2 kiểu so sánh:
+ So sánh ngang bằng.
A bằng B.

+ So sánh không ngang bằng.
A không bằng B.

I.CÁC KIỂU SO SÁNH :
Coù 2 kieåu so saùnh:
+ So saùnh ngang baèng.
A baèng B.

+ So saùnh khoâng ngang baèng.
A khoâng baèng B.

Ti?t 86
3.: Tìm th�m nh?ng t? ng? ch? � so s�nh ngang b?ng ho?c khơng ngang b?ng ?
I.CÁC KIỂU SO SÁNH :
Coù 2 kieåu so saùnh:
+ So saùnh ngang baèng.
A baèng B.

+ So saùnh khoâng ngang baèng.
A khoâng baèng B.
Tiết 86 :
II.TÁC DỤNG CỦA PHÉP SO SÁNH
1.Tìm phép so sánh trong đoạn văn dưới đây :
Mỗi chiếc lá rụng có một tâm hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng .Có chiếc tựa mũi tên nhọn , tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện , cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, bay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng , khoan thai, đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại : Cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn , nếu sự bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại, rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại .
( Khái Hưng)
*Đáp án:
Tìm phép so sánh:
+ Có chiếc lá tựa như mũi tên . như cho xong chuyện .
+Có chiếc lá như con chim lảo đảo .
+ Có chiếc lá nhẹ nhàng . như thầm bảo .
+. Cĩ chi?c l� nhu s? h�i
+ C? m?t th?i qu� kh? d�i d?ng d?c c?a chi?c l� khơng b?ng m?t v�i gi�y bay lu?n
2.Trong đoạn văn trên phép so sánh có tác dụng gì?
-Đối với việc miêu tả sự vật, sự việc?
-Đối với việc thể hiện tư tưởng, tình cảm của người viết?
H?i:
ĐÁP ÁN:
-Tác dụng gợi hình ảnh cách rụng khác nhau của chiếc lá, giúp cho việc miêu tả tốc độ rơi rụng của chiếc lá được cụ thể, sinh động ;
-Vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình cảm hàm suùc của người đọc, người nghe. Thể hiện quan niệm của tác giả về sự sống và cái chết ..
Mỗi chiếc lá rụng có một tâm hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng .Có chiếc tựa mũi tên nhọn , tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện , cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, bay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng , khoan thai, đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại : Cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn , nếu sự bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại, rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại .
( Khái Hưng)
H?i: V?y t�c d?ng c?a ph�p so s�nh l� gì?
Đáp án :
So sánh vừa có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả s? v?t, s? vi?c du?c c? th?, sinh động" v?a có tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc.
Ti?t 86
I.CÁC KIỂU SO SÁNH
Có 2 kiểu so sánh:
- So sánh ngang bằng.
A bằng B.

- So sánh không ngang bằng.
A không bằng B.
II.T�C DUNG C?A PH�P SO S�NH
So sánh vừa có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả s? v?t, s? vi?c du?c c? th?, sinh động, v?a có tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc.

Tiết 86
I.CÁC KIỂU SO SÁNH
Có 2 kiểu so sánh:
- So sánh ngang bằng.
A bằng B.

- So sánh không ngang bằng.
A không bằng B.
II.T�C DUNG C?A PH�P SO S�NH
So sánh vừa có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả s? v?t, s? vi?c dđược c? th?, sinh động, v?a có tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc.
III.LUYỆN TẬP

III.LUYỆN TẬP
1.Chỉ ra phép so sánh trong những khổ thơ dưới đây . Cho biết chúng thuộc kiểu so sánh nào. Phân tích tác dụng gợi hình, gợi cảm của một phép so sánh mà em thích .
a.Quê hương tôi có con sông xanh biếc.
Nước gương trong soi tóc những hàng tre .
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè.
Tỏa nắng xuống dòng sông lập loáng
( Tế Hanh )
. b. Con đi trăm núi ngàn khe.
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
Con đi đánh giặc mười năm ..
Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi . (Tố Hữu)
.c.Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng
(Minh Huệ)

Ti?t 86
I.CÁC KIỂU SO SÁNH
Có 2 kiểu so sánh:
+ So sánh ngang bằng.
A bằng B.

+ So sánh không ngang bằng.
A không bằng B.

II..TÁC DUNG CỦA PHÉP SO SÁNH
So sánh vừa có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả thêm sinh động, có tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc.
III.LUY?N T?P .
1.Phép so sánh .
Đáp án b�i t?p 1:
1.Phép so sánh:
a. Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Tâm hồn -> so sánh <- buổi trưa hè => so sánh ngang bằng
Tác dụng : Nói lên trạng thái vui sướng, trìu mến, sự hoà hợp với quê hương trong tâm hồn nhà thơ.
-Con đi trăm núi--> chưa bằng<- muơn n?i t�i t� lịng b?m :=> so sánh không ngang bằng
-Con đi đánh giặc --> chưa bằng <--.khó nhọc đời bầm.=> so sánh không ngang bằng
Sự biết ơn sâu sắc của con trước công lao to lớn của mẹ.
c. Anh đội viên ...như nằm trong giấc mộng -> so sánh ngang bằng
Bóng Bác cao.....ấm hơn ngọn .lửa hồng -> so sánh không ngang bằng
=>Nói lên sự lớn lao, vĩ đại, lòng cao cả của Bác

b.Con đi trăm núi ngàn khe.
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
Con đi đánh giặc mười năm ..
Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi
2.Hãy nêu những câu văn có sử dụng phép so sánh trong bài “Vượt thác”. Em thích hình ảnh so sánh nào? Vì sao?
HỌC SINH THẢO LUẬN NHÓM
Đáp án :
* Những câu văn sử dụng phép so sánh trong bài Vượt thác :
-Thuyền rẽ sóng lướt bon bon như đang nhớ núi rừng
-Núi cao như đột ngột hiện ra .
-Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc
-Hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa, ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ .
-Những cây to mọc giữa những bụi lúp xúp nom xa như những cụ già vung tay hô đám con cháu .
*Hình ảnh so sánh thích nhất là:
- Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc
-Hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa, ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ .
*Vì Dượng Hương Thư mạnh mẽ, dũng cảm và hào hùng
Chia 4 nhóm , đại diện nhóm lên trình bày
3..Dựa vào bài “Vượt thác”, hãy viết một đoạn văn từ ba đến năm câu tả dượng Hương Thư đưa thuyền qua thác dữ trong đoạn văn có sử dụng cả hai phép so sánh đã được giới thiệu .
Bài tập ở nhà
CỦNG CỐ
1.Có mấy kiểu so sánh? Kể ra.
Hỏi:
2.N�u t�c d?ng c?a ph�p so s�nh?
DẶN DÒ ( Höôùng daãn töï hoïc )
- Coù 2 kieåu so saùnh : So saùnh ngang baèng vaø so saùnh khoâng ngang baèng ..
Đáp án :
Hỏi:
Đáp án :
Taùc duïng cuûa so saùnh : So saùnh vöøa coù taùc duïng gôïi hình, giuùp cho vieäc mieâu taû sự vật, sự việc được cụ thể, sinh ñoäng vừa coù taùc duïng bieåu hieän tö töôûng, tình caûm saâu saéc.
- Học thuoäc mục I.II
-Chuaån bò: Chöông trình Ngöõ vaên ñòa phöông.(Tieáng Vieät)
-Ghi sẵn phần nội dung vào tập , vào lớp các em luyện tập dễ dàng hơn
-Vieát ñoaïn vaên mieâu taû coù söû duïng pheùp so saùnh .