Bài 21. So sánh (tiếp theo)

? Em hãy nhắc lại một số từ so sánh (T) đã học ở tiết trước?
*Trả lời:
Các từ so sánh đã được học: như, như là, bằng, tựa, hơn, tưởng,.
* Trả lời: Trong khổ thơ có 2 từ so sánh.
Tìm phép so sánh trong khổ thơ sau:
Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
Đêm nay con ngủ giấc tròn
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.
(Trần Quốc Minh)
? Trong khổ thơ có thấy các từ so sánh không?
TIẾNG VIỆT
SO SÁNH (Tiếp theo)
I. CÁC KIỂU SO SÁNH
? Có mấy phép so sánh?
Trong khổ thơ có hai phép so sánh với hai từ so sánh đó là:
- Phép so sánh 2:
- Phép so sánh 1:





* Trả lời:
- Chẳng bằng ?Vế A không ngang bằng vế B.
- Là ? Vế A ngang bằng vế B.
- Các từ chỉ ý so sánh ngang bằng: là, tựa, như,
như là, bằng,..
- Các từ chỉ ý so sánh không ngang bằng: hơn,
chẳng bằng, còn hơn...
2. Từ ngữ chỉ ý so sánh trong các phép so sánh trên
có gì khác nhau?
3. Tìm các từ ngữ chỉ ý so sánh ngang bằng và không ngang bằng?
1. Tìm phép so sánh trong các câu sao?
a. - Gió thổi là chổi trời.
- Nước mưa là cưa trời.
(Tục ngữ)
b. - Thà rằng ăn bát cơm rau,
- Còn hơn cá thịt nói nhau nặng lời.
(Ca dao)
2. Trả lời:
a. T: là ?so sánh ngang bằng.
b. T: còn hơn ?so sánh không ngang bằng.
? Từ các bài tập trên em hãy cho biết có mấy kiểu so sánh ?
* GHI NHỚ: Có hai kiểu so sánh:
- So sánh ngang bằng.
- So sánh không ngang bằng.
I. CÁC KIỂU SO SÁNH.
II. TÁC DỤNG CỦA SO SÁNH.
* Trả lời:
Các câu văn có dùng phép so sánh trong đoạn văn đó là:
- Có chiếc tựa mũi tên nhọn....
- Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo..
- Có chiếc lá như thầm bảo rằng....
- Có chiếc lá như sợ hãi...
TIẾNG VIỆT SO SÁNH (Tiếp theo)
1. Đọc đoạn văn và tìm phép so sánh trong đoạn văn đó?
2. Trong đoạn văn đã dẫn, phép so sánh có tác dụng gì:
- Đối với việc miêu tả sự vật, sự việc?
- Đối với việc thể hiện tư tưởng, tình cảm đối với người viết?
Trả lời: Tác dụng của phép so sánh, đối với việc
miêu tả sự vật, sự việc là:
+ Sự vật so sánh "những chiếc lá" ?vô tri, vô giác.
+ "Chiếc lá" được so sánh trong hoàn cảnh đã rụng ? rời cành, kết thúc một kiếp sống theo quy luật tự nhiên,.
+ "Chiếc lá" rụng là một hoàn cảnh điển hình ?gợi sự
liên tưởng nhiều chiều của tác giả và cho cả người đọc,..
?Từ những bài tập trên em hãy rút ra ghi nhớ?
* GHI NHỚ:
- So sánh vừa có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả sự vật, sự việc, được cụ thể, sinh động; vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc.
I. CÁC KIỂU SO SÁNH.
II. TÁC DỤNG CỦA SO SÁNH.
III. GỢI Ý LUYỆN TẬP.
b. Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm.
Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.
? T: chưa bằng (so sánh không ngang bằng).
a.Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè ? T: là
(so sánh ngang bằng).
Bài tập 1: Phép so sánh trong các khổ thơ :
TIẾNG VIỆT
SO SÁNH (Tiếp theo)
c. Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng.
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng.
(Minh Huệ)
Trả lời:
-T: như ?so sánh ngang bằng.
-T: hơn ?so sánh không ngang bằng.
=>Tác dụng gợi hình, gợi cảm của một phép so sánh mà em thích:
+ Tâm hồn: sự vật trừu tượng, phi vật thể, không tri giác, không định lượng, khó định tính,.
+ Một buổi trưa hè: khái niệm cụ thể, có thể hình dung được,.
Cả một sự hoài niệm trước thiên nhiên và thời trai trẻ,.
Bài tập 2:

a. Các câu văn sử dụng phép so sánh trong văn bản Vượt thác:
- Thuyền rẽ sóng.. như đang nhớ núi rừng...
- Núi cao như đột ngột hiện ra..
- Những động tác...nhanh như cắt..
Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc ..giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh .
...những cây to...như những cụ già..
b. Hình ảnh so sánh đáng chú ý:
-Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt.
- Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc..
giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh.
- Vì:
+ Trí tưởng tượng phong phú của tác giả.
+ Hình ảnh nhân vật hiện lên đẹp, khỏe, hào hùng.
+ Thể hiện sức mạnh và khát vọng chinh phục thiên
nhiên của con người.
Bài tập 3: Giữa dòng nước dượng Hương Thư chẳng thua sức nước, ông còn mạnh hơn núi rừng Trường Sơn. Ông như lực sĩ chinh phục thiên nhiên, theo ý con người.
* GHI NHỚ: Có hai kiểu so sánh:
- So sánh ngang bằng.
- So sánh không ngang bằng.
* GHI NHỚ:
- So sánh vừa có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả sự vật, sự việc, Được cụ thể, sinh động; vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc.
? Nhắc lại các kiểu so sánh đã học?
? Nhắc lại công dụng của so sánh?
TRÂN TRỌNG
KÍNH CHÀO
QUÝ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM HỌC SINH!