Bài 21. So sánh (tiếp theo)

Kiểm tra bài cũ:
Điền những tập hợp từ chứa hình ảnh so sánh trong các câu sau vào mô hình phép so sánh:

Thầy thuốc như mẹ hiền
Sông ngòi càng bủa vây chi chít như mạng nhện
Con mèo vằn vào tranh, to hơn cả con hổ nhưng nét mặt lại vô cùng dễ mến.
Mô hình phép so sánh
Thầy thuốc
như
mẹ hiền
Sông ngòi
càng bủa vây
chi chít
như
mạng nhện
Con mèo
vằn vào
tranh
to
hơn
con hổ .
BàI 21 - tiết 89:
So sánh
(Tiếp theo)

Ví dụ:
Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
Đêm nay con ngủ giấc tròn
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời
(Trần Quốc Minh)
Chẳng bằng
là
Gió thổi là chổi trời
Nước mưa là cưa trời
(Tục ngữ)

Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày
Quê hương là đường đi học
Con về rợp bướm vàng bay
(Đỗ Trung Quân)
Hãy tìm những từ so sánh trong các câu sau:
So sánh ngang bằng
So sánh ngang bằng
là
là
là
là
Qua đình ngả nón trông đình
Đình bao nhiêu ngói thương mình bấy nhiêu
(Ca dao)

Thà rằng ăn bát cơm rau
Còn hơn thịt cá nói nhau nặng lời
(Ca dao)
So sánh không ngang bằng
So sánh ngang bằng
bao nhiêu
bấy nhiêu
hơn
Từ chỉ so sánh ngang bằng: như, giống như, hệt như, là, bao nhiêu .
Từ chỉ so sánh không ngang bằng: hơn, kém, không bằng, chưa bằng .
Lá rụng
Trời cuối đông, vàng úa nhuộm màu vô hạn. Một luồng gió lạnh thổi qua: mấy chiếc lá rụng.
Mỗi chiếc lá rụng có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dư vẩn vơ. Có chiếc như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất.Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại: cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượng ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi , ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại.
(Khái Hưng)
Lá rụng
Trời cuối đông, vàng úa nhuộm màu vô hạn. Một luồng gió lạnh thổi qua: mấy chiếc lá rụng.
Mỗi chiếc lá rụng có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dư vẩn vơ. Có chiếc như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất.Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại: cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượng ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi , ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại.
(Khái Hưng)
Luyện tập: Bài tập trắc nghiệm:
Khoanh tròn vào chữ cái đứng phương án trả lời đúng
Cho các câu văn sau:
+ ở đó tụ tập không biết cơ man nào là bọ mắt, đen như hạt vừng, bay theo thuyền từng đám như những đám mây nhỏ.
+ Trông hai bên bờ, rừng đước dưng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.
+ Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc.
+ Dượng Hương Thư giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ
1/ Có bao nhiêu so sánh trong những câu trên?
Ba C. Năm
Bốn D. Sáu
2/ Các so sánh trên có cùng loại không?
Không
Có
như
như
như
như
C. Năm
B. Có
như
Các câu văn sau:
+ ở đó tụ tập không biết cơ man nào là bọ mắt, đen như hạt vừng, bay theo thuyền từng đám như những đám mây nhỏ.
+ Trông hai bên bờ, rừng đước dưng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.
+ Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc.
+ Dượng Hương Thư giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ.
3/ Các loại so sánh trên cùng loại so sánh gì?
So sánh ngang bằng
So sánh hơn
So sánh kém
4/ Tác dụng của phép so sánh trong các câu văn trên là gì?
Gợi hình, gợi cảm, miêu tả sự vật, sự việc cụ thể sinh động
Chỉ có tác dụng làm rõ hình thức bên ngoài của đối tượng được miêu tả
Làm cho câu văn trở nên hơi đưa đẩy và bóng bảy
Không có tác dụng gợi cảm.
A. So sánh ngang bằng
A. Gợi hình, gợi cảm, miêu tả sự vật, sự việc cụ thể sinh động
Cổ tay em trắng .......................
Con mắt em liếc ........................ dao câu
Miệng cười như thể hoa ngâu
Cái khăn đội đầu ...................................
Tìm từ ngữ thích hợp để hoàn thiện phép so sánh trong bài ca dao sau:
như ngà
như là
như thể hoa sen
Bài tập 1: Chỉ ra các phép so sánh trong những khổ thơ dưới đây.
Cho biết chúng thuộc những kiểu so sánh nào
Phân tích tác dụng gợi hình, gợi cảm của một phép so sánh
a/ Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng
b/ Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
Con đi đánh giặc mười năm
Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi
c/ Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
ấm hơn ngọn lửa hồng
Chưa bằng
hơn
Như
là
Chưa bằng
So sánh ngang bằng
So sánh không
ngang bằng
So sánh không ngang bằng
So sánh ngang bằng
Bài tập 2: Nêu những câu văn có sử dụng phép so sánh trong bài Vượt thác. Em thích hình ảnh nào? Vì sao?
+ Thuyền rẽ sóng lướt bon bon như đang nhớ núi rừng phải lướt cho nhanh để về cho kịp
+ Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc.
+ Dượng Hương Thư giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai
linh hùng vĩ
+ Dọc sườn núi, những cây to mọc giữa những bụi lúp xúp nom xa như những cụ già vung tay hô đám con cháu tiến về phía trước.
Bài tập 3:
Dựa theo bài Vượt thác, hãy viết một đoạn văn từ 3 đến 5 câu tả dượng Hương Thư đưa thuyền vượt qua thác dữ; trong đoan có sử dụng cả hai kiểu so sánh đã được giới thiệu.
Nước từ trên cao phóng giữa hai vách đá dựng đúng như một bàn tay khổng lồ muốn đẩy thuyền lùi lại. Dượng Hương Thư đánh trần đứng sau lái co người phóng sào chống trả với sức nước để đẩy thuyền tiến lên. Trông dượng Hương Thư không kém gì một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ: các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạch ra, cặp mắt nảy lửa, ghì trên ngọn sào. Đến chiều tối, thuyền đã vượt thác cổ cò. Mọi người trên thuyền đều thở phào nhẹ nhõm. Ai nấy lại bình thản như chưa có chuyện gì xảy ra.
- Ghi nhớ các đơn vị kiến thức đã học.
- Hoàn tất bài tập còn lại.
- Vi?t m?t do?n van miờu t? cú s? d?ng phộp so sỏnh. G?ch chõn du?i cỏc cõu cú s? d?ng phộp so sỏnh.
- Ti?p t?c chuõ?n bi? ba`i "Luyện nói về quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả".
* Hướng dẫn học tập: