Bài 21. Phương pháp tả cảnh

Phương pháp
tả cảnh
Người thực hiện: Bùi Thị Vân Anh
Tiết 88. Tập làm văn:
Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi :
" Ngoài vườn, trên các lối xóm, những cây xoan gầy, thân mốc trắng, giơ lên những cánh tay đen đủi, trơ trụi, đã trổ từng túm lá tơ. Trong những đám lá nhỏ xanh rờn vân vân ấy, nhoi ra từng chùm nụ be bé. Gặp mưa bụi li ti, những chùm nụ nở hoa. Hoa xoan nhỏ, cánh chấu, tim tím, trăng trắng, vừa nở lại vừa rụng phơi phới trong mưa xuân." ( Tô Hoài )
1) Đoạn văn miêu tả đối tượng nào ?
A. Tả người B. Tả cảnh
2) Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật chủ yếu nào để miêu tả ?
A.Nhân hóa B. So sánh C. Hoán dụ
3) Để đối tượng miêu tả thêm sinh động tác giả đã lựa chọn những loại từ nào sau đây?
A.Từ đơn B. Từ phức C. Từ láy
Đáp án đúng:
1) B. Tả cảnh
2) A. Nhân hoá
3) C. Từ láy
Tiết 88:TËp lµm v¨n.
phương pháp tả cảnh
I.Phương pháp viết văn tả cảnh.
1. Tìm hiểu ví dụ:
Do?n van 1:
" Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt. Thuyền cố lấn lên. Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ."

Đoạn văn miêu tả hình ảnh Dượng Hương Thư
trong cuộc vượt thác.

- Dượng Hương Thư vượt thác hết sức khó khăn, vất vả, phải dùng hết sức lực điều khiển con thuyền.
-Thác nước dữ dội, nguy hiểm, nước chảy sirts, rất nhanh và mạnh.
van b?n th? nh?t:
- Qua hình ảnh dượng Hương Thư ta có thể phần nào hình dung được cảnh sắc ở khúc sông có nhiều thác dữ bëi v×:
Người vượt thác đã phải đem hết sức lực và tinh thần để chiến đấu cùng thác dữ: Các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa, như hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh...
(nh? t? ngo?i hỡnh v� cỏc d?ng tỏc)
- Đối tượng miêu tả:
Dượng Hương Thư chèo thuyền vượt thác
*Van b?n th? hai:
-Tả dòng sông và rừng đước Năm Căn
(tả quang cảnh dòng sông Năm Căn).
- Miêu tả theo thứ tự từ gần đến xa, từ dưới sông lên trên bờ.

- Miêu tả theo thứ tự từ gần đến xa, từ dưới sông lên trên bờ.

.

-Dòng sông Năm Căn rộng hơn ngàn thước ……như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng.
-Trông hai bên bờ,rừng đước dựng lên cao ngất…….khói sóng ban mai.
Văn bản thứ hai
Đối tượng miêu tả:
Quang cảnh dòng sông Năm Căn
Hình ảnh tiêu biểu:
C?nh du?i m?t sụng, c?nh r?ng du?c trờn b?
Thứ tự miêu tả:
Từ dưới sông lên trên bờ, từ gần
đến xa
* Mở bài:
-Từ đầu đến " Màu xanh là màu của lũy":
- Giới thiệu khái quát về lũy tre làng.
* Thân bài:
-Từ " Lũy ngoài cùng..." đến "không rõ!..."
- Lần lượt miêu tả cụ thể 3 vòng của lũy tre làng:
+ Lũy ngoài cùng, trồng tre gai...
+ Lũy giữa trồng tre thẳng.
+ Lũy trong cùng tre càng thẳng hơn.
* Kết bài:
- " Dưới gốc tre" đến hết.
- Phát biểu cảm nghĩ và nhận xét về loài tre.
Trình tự miêu tả:
+Từ khái quát -> cụ thể
+Từ ngoài vào trong(Theo trình tự thời gian)
Văn bản thứ ba
Dàn ý
Phần đầu (từ đầu -> màu của luỹ):
Giới thiệu khái quát về luỹ tre làng
Phần hai (tiếp -> không rõ):
Miêu tả cụ thể ba vòng của luỹ tre
Phần ba (còn lại):
Phát biểu cảm nghĩ và nhận xét về luỹ tre
Trình tự miêu tả:
Từ ngoài vào trong, từ khái quát đến
cụ thể
-Muốn tả cảnh cần:
+Xác định đối tượng cần tả.
+Quan sát, lựa chọn hình ảnh tiêu biểu.
+Trình bày những điều quan sát được theo một thứ tự.
2.Ghi nhớ:
*Muốn tả cảnh cần:
Xác định đối tượng miêu tả;
Quan sát, lựa chọn được những hình ảnh tiêu biểu;
Trình bày những điều quan sát được theo một thứ tự;
*Bố cục của bài văn tả cảnh thường có ba phần:
Mở bài: giới thiệu cảnh được tả;
Thân bài: tập trung tả cảnh vật chi tiết theo một thứ tự;
Kết bài: thường phát biểu cảm tưởng về cảnh vật đó;
Luyện tập
Nhóm 1: Bài tập 1
a) Em sẽ quan sát và lựa chọn những hình ảnh cụ thể, tiêu biểu nào cho quang cảnh ấy?
- Cụ giỏo (th?y giỏo), khụng khớ l?p, quang c?nh chung c?a phũng h?c (b?ng, tu?ng, b�n gh?...), cỏc b?n (tu th?, thỏi d?, cụng vi?c chu?n b? vi?t b�i...), c?nh vi?t b�i, c?nh ngo�i sõn tru?ng, ti?ng tr?ng...
b) Em định miêu tả quang cảnh ấy theo thứ tự như thế nào?
- Cú th? t? ngo�i v�o trong l?p, t? phớa trờn b?ng cụ giỏo (th?y giỏo) xu?ng du?i l?p; t? khụng khớ chung c?a l?p h?c d?n b?n thõn ngu?i vi?t...
Nhóm 2: Bài tập 2
Nếu phải tả quang cảnh sân trường trong giờ ra chơi thì trong phần thân bài em sẽ miêu tả theo thứ tự nào (theo thứ tự không gian: từ xa đến gần hay theo thứ tự thời gian: trong, trước và sau khi ra chơi)?
- Th? t? khụng gian: t? xa d?n g?n (c?nh h?c sinh choi dựa ? phớa g?n c?ng tru?ng, ? gi?a sõn tru?ng, g?c cõy b�ng, g?n c?a l?p..)
Thứ tự thời gian:
+ Trước giờ ra chơi: sân trường vắng vẻ
+ Trong giờ ra chơi: sân trường ồn ào, náo động
+ Sau giờ ra chơi: học sinh về lớp, sân trường trở lại vắng lặng
Nhóm 3: Bài tập 3
Nêu dàn ý cho bài “Biển đẹp”
1. M? b�i:
chính là tên văn bản “Biển đẹp”
2. Thõn b�i:
tả vẻ đẹp của biển ở nhiều thời điểm khác nhau
Bu?i sỏng;
Bu?i chi?u: l?i cú bu?i chi?u l?nh, n?ng t?t s?m; bu?i chi?u n?ng t�n, mỏt d?u;
Bu?i trua;
Ng�y mua r�o;
Ng�y n?ng.
3. K?t b�i (do?n cu?i):
Nhận xét, suy nghĩ về sự thay đổi cảnh sắc của biển
So sánh
Tưởng tượng
A
Liên tưởng
B
C
D
Nhận xét
“Từ chỗ vệt rừng đen xa tít đó, chim cất cánh tua tủa bay lên, giống hệt đàn kiến từ lòng quả đất chui ra, bò li ti đen ngòm lên da trời. Càng đến gần, khi bóng chim chưa hiện rõ hình đôi cánh, thì quang cảnh đàn chim bay lên giống như đám gió bốc tro tiền, tàn bay liên tri hồ điệp.”
(Đất rừng phương Nam- Đoàn Giỏi)
Tác giả đã vận dụng kĩ năng nào để miêu tả cảnh sân chim?
Từ ngoài vào trong
Từ cao xuống thấp
A
Từ xa đến gần
C
B
D
Từ gần đến xa
“Từ chỗ vệt rừng đen xa tít đó, chim cất cánh tua tủa bay lên, giống hệt đàn kiến từ lòng quả đất chui ra, bò li ti đen ngòm lên da trời. Càng đến gần, khi bóng chim chưa hiện rõ hình đôi cánh, thì quang cảnh đàn chim bay lên giống như đám gió bốc tro tiền, tàn bay liên tri hồ điệp.”
(Đất rừng phương Nam- Đoàn Giỏi)
Để cảnh sân chim hiện lên thật cụ thể và sinh động, tác giả đã miêu tả cảnh theo trình tự nào?
Viết bài tập làm văn tả cảnh ở nhà
Đề bài1 : Con hãy viết thư cho bạn ở miền xa, tả lại khu phố hay thôn xóm, bản làng nơi mình ở vào một ngày mùa đông giá lạnh.
Đề bài 2: Hãy miêu tả sân trường trong giờ ra chơi
hướng dẫn về nhà:
1. Bài cũ:
- Học thuộc ghi nhớ
- Làm hết bài tập còn lại
- Viết bài Tập làm văn theo đề giáo viên đã giao (thứ tư tuần sau nộp)
2. Bài mới:
- Soạn văn bản " Buổi học cuối cùng"
+ Tóm tắt văn bản
+ Trả lời các câu hỏi phần đọc hiểu văn bản
Giê häc cña chóng ta kÕt thóc t¹i ®©y.
HÑn gÆp l¹i tiÕt sau