Bài 21. Phương pháp tả cảnh

Tr­ường THCS Quang Trung
Giáo viên:
Nguy?n Th? C?m Tỳ
Chào mừng các thầy cô giáo về dự tiết học!
Ngữ văn 6
6A5
Bài 21
Tiết 89
PHƯƠNG PHÁP TẢ CẢNH
I/ PHƯƠNG PHÁP VIẾT
VĂN TẢ CẢNH
1.1 Xét ví dụ a:
Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt. Thuyền cố lấn lên. Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ.
(Võ Quảng)
???
Đoạn văn trên miêu tả cái gì?
Tả cảnh Dượng Hương Thư
vượt thác
Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt. Thuyền cố lấn lên. Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ.
(Võ Quảng)
- Động tác thả sào, rút sào nhanh như cắt
Như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào
Như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ
Cảnh Dượng Hương Thư vượt thác được miêu tả qua những chi tiết nào?
Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt. Thuyền cố lấn lên. Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ.
(Võ Quảng)
??? Tác giả tả cảnh vượt thác của Dượng Hương Thư thông qua những yếu tố nào?
Thông qua ngoại hình và động tác của đối tượng miêu tả.
Thông qua tả người (Dượng Hương Thư)
 tả cảnh vật xung quanh.
Em có nhận xét gì về cảnh vượt thác trong đoạn văn?
Thác dữ, nước chảy xiết.
Cảnh thiên nhiên hùng vĩ.
I/ PHƯƠNG PHÁP VIẾT
VĂN TẢ CẢNH
1.1 Xét ví dụ a:
Xét ví dụ b:
(sách giáo khoa/ trang 45)




Tả cảnh sắc vùng sông nước Năm Căn.
Đoạn văn miêu tả cảnh ở đâu? Qua chi tiết hình ảnh nào?
Những chi tiết
Mênh mông.
Nước ầm ầm đổ ra biển như thác.
Cá nước bơi hàng đàn đen trũi.
Dòng sông rộng hơn ngàn thước.
Rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.
Cây đước mọc dài theo bãi, ngọn bằng tăm tắp, lớp này chồng lên lớp kia, đắp từng bậc màu xanh lá mạ, màu xanh rêu, màu xanh chai lọ.
Ẩn hiện trong sương mù.
Người viết miêu tả cảnh vật theo thứ tự nào?
Từ dưới sông nhìn lên bờ.
Từ gần đến xa.
Trình tự miêu tả có hợp lí không?
 Hợp lí.
I/ PHƯƠNG PHÁP VIẾT
VĂN TẢ CẢNH
1.1 Xét ví dụ a:
1.2 Xét ví dụ b:
1.3 Xét ví dụ c:
(sách giáo khoa/ trang 45, 46)




Gồm 3 phần:
- Mở đoạn, thân đoạn và kết đoạn.

Đoạn văn c gồm mấy phần? Nội dung của từng phần?
Mở đoạn: Giới thiệu về lũy tre làng.
Thân đoạn: Tả kĩ ba vòng của lũy tre làng.
Kết đoạn: Tả măng tre dưới gốc tre.





 Tả từ khái quát đến cụ thể, từ ngoài vào trong theo trật tự không gian.
Em có nhận xét gì về
trình tự miêu tả trên?
Ví dụ a: Miêu tả cảnh Dượng Hương Thư chèo thuyền vượt thác.
Ví dụ b: Miêu tả cảnh sông nước vùng Năm Căn.
Ví dụ c: Miêu tả lũy tre làng.
Thông qua 3 ví dụ, xác định đối tượng miêu tả của mỗi đoạn?
2/ Ghi nhớ
Muốn tả cảnh cần:
Xác định được đối tượng miêu tả;
Quan sát, lựa chọn được những hình ảnh tiêu biểu;
Trình bày những điều quan sát được theo một thứ tự.
Bố cục bài tả cảnh thường có ba phần:
Mở bài: Giới thiệu cảnh được tả;
Thân bài: Tập trung tả cảnh vật chi tiết theo một thứ tự;
Kết bài: Phát biểu cảm tưởng về cảnh vật đó.
II/ LUYỆN TẬP
Bài tập 1: Nếu phải tả quang cảnh lớp học trong giờ viết tập làm văn thì em sẽ miêu tả như thế nào?

Học sinh viết phần mở bài và kết bài.
Gợi ý
Những hình ảnh cụ thể tiêu biểu:
Cảnh học sinh nhận đề, một vài gương mặt tiêu biểu.
Cảnh học sinh chăm chú làm bài.
Hoạt động của giáo viên trong khi học sinh đang làm bài.
Quang cảnh chung của phòng học (bảng đen, bàn ghế…)
Cảnh thu bài.
Cảnh bên ngoài lớp học: Sân trường, gió, cây...
Trình tự miêu tả:
- Không gian: Từ ngoài vào trong.
Thời gian: Từ lúc trống vào lớp đến khi hết giờ.
Kết hợp cả hai trình tự miêu tả.
II/ LUYỆN TẬP

Bài tập 2: Nếu phải tả quang cảnh sân trường trong giờ ra chơi thì trong phần thân bài em sẽ miêu tả theo thứ tự nào (theo thứ tự không gian: Từ xa đến gần hay theo thứ tự thời gian: Trong, trước và sau khi ra chơi)?
Dàn ý:

Đối tượng: Cảnh giờ ra chơi
Thứ tự không gian:Từ xa đến gần (cảnh học sinh chơi đùa ở phía gần cổng trường, ở giữa sân trường, gốc cây bàng, gần cöa lớp…); Trß ch¬i ®Æc s¾c, míi l¹, s«i ®éng...
Thứ tự thời gian:
+ Trước giờ ra chơi:
Sân trường vắng vẻ, kh«ng khÝ, c¶nh vËt, ©m thanh....
+ Trong giờ ra chơi:
Sân trường ồn ào, náo động, c¶nh tËp thÓ dôc(giữa giờ), c¶nh häc sinh ch¬i ®ïa...
+ Sau giờ ra chơi:
Học sinh về lớp, sân trường trở lại vắng lặng
II/ LUYỆN TẬP
Bài tập 3: Lập dàn ý cho văn bản “Biển đẹp” của Vũ Tú Nam (SGK/47,48)

Hướng dẫn dàn ý
Mở bài:
Tên văn bản: Biển đẹp.
Thân bài: Vẻ đẹp và màu sắc của biển ở nhiều thời điểm, nhiều góc độ khác nhau.
Buổi sáng.
Buổi chiều: Chiều lạnh, nắng tắt sớm; Buổi chiều nắng tàn, mát dịu.
Buổi trưa.
Ngày mưa rào.
Ngày nắng.
Kết bài: Nhận xét và suy nghĩ về sự thay đổi cảnh sắc của biển.
Củng cố


Nêu phương pháp viết bài văn tả cảnh?
Một bài văn tả cảnh gồm có mấy phần?
=> Ghi Nhớ: SGK – Trang 75
Hướng dẫn về nhà

Đọc phần đọc thêm: Nhà văn Vũ Tú Nam muốn khuyên bạn viết điều gì?
Lập dàn ý cho 4 đề văn (SGK/49).
KÍNH CHÚC CÁC THẦY CÔ SỨC KHỎE
CHÚC CÁC EM CHĂM NGOAN HỌC GIỎI