Bài 21. Phương pháp tả cảnh

phòng giáo dục và đào tạo huyện tiên yên
kính chào quý thầy cô về tham gia hội giảng
giáo viên giỏi cấp huyện
Tiết 88:
phương pháp tả cảnh
viết bài tập làm văn tả cảnh ở nhà
1. Nhúm 1: Xỏc d?nh d?i tu?ng miờu t? trong van b?n d?u. T?i sao cú th? núi, qua hỡnh ?nh nhõn v?t, ta cú th? hỡnh dung du?c nh?ng nột tiờu bi?u c?a c?nh s?c ? khỳc sụng cú nhi?u thỏc d??
Nhóm 1:


Thảo luận nhóm
2. Nhúm 2: Van b?n th? hai t? quang c?nh gỡ? D? l�m n?i b?t quang c?nh dú tỏc gi? dó quan sỏt v� l?a ch?n nh?ng hỡnh ?nh tiờu bi?u n�o? Ngu?i vi?t dó miờu t? c?nh v?t ?y theo m?t th? t? n�o? Ta có thể đảo thứ tự này được không? Vì sao?
3. Nhúm 3: Hóy ch? ra ba ph?n c?a van b?n th? ba v� túm t?t cỏc ý c?a m?i ph?n. T? d�n ý dú hóy nh?n xột v? th? t? miờu t? c?a tỏc gi? trong do?n van (miờu t? t? trờn xu?ng du?i, t? xa d?n g?n, t? ngo�i v�o trong, t? khỏi quỏt d?n c? th? hay theo th? t? th?i gian?.)
Nhóm 1: văn bản thứ nhất
- Qua hình ảnh dượng Hương Thư ta có thể phần nào hình dung được cảnh sắc ở khúc sông có nhiều thác dữ bëi v×:
Người vượt thác đã phải đem hết sức lực và tinh thần để chiến đấu cùng thác dữ: Các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa, như hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh...
(nh? t? ngo?i hỡnh v� cỏc d?ng tỏc)
- Đối tượng miêu tả:
Dượng Hương Thư chèo thuyền vượt thác
Nhóm 2: văn bản thứ hai
Đối tượng miêu tả:
Quang cảnh dòng sông Năm Căn
Hình ảnh tiêu biểu:
C?nh du?i m?t sụng, c?nh r?ng du?c trờn b?
Thứ tự miêu tả:
Từ dưới sông lên trên bờ, từ gần đến xa
Nhóm 3: văn bản thứ ba
Dàn ý
Phần đầu (từ đầu -> màu của luỹ):
Giới thiệu khái quát về luỹ tre làng
Phần hai (tiếp -> không rõ):
Miêu tả cụ thể ba vòng của luỹ tre
Phần ba (còn lại):
Phát biểu cảm nghĩ và nhận xét về luỹ tre
Trình tự miêu tả:
Từ ngoài vào trong, từ khái quát đến
cụ thể
Ghi nhớ:
. Muốn tả cảnh cần:
Xác định đối tượng miêu tả;
Quan sát, lựa chọn được những hình ảnh tiêu biểu;
Trình bày những điều quan sát được theo một thứ tự;
. Bố cục của bài văn tả cảnh thường có ba phần:
Mở bài: giới thiệu cảnh được tả;
Thân bài: tập trung tả cảnh vật chi tiết theo một thứ tự;
Kết bài: thường phát biểu cảm tưởng về cảnh vật đó;
1. Nhóm 1: Nếu phải tả quang cảnh lớp học trong giờ viết bài tập làm văn thì em sẽ miêu tả như thế nào? Hãy suy nghĩ và trả lời theo gợi ý sau:
a) Em sẽ quan sát và lực chọn những hình ảnh cụ thể, tiêu biểu nào cho quang cảnh ấy?
b) Em định miêu tả quang cảnh ấy theo thứ tự như thế nào?


Thảo luận nhóm
2. Nhúm 2: Nếu phải tả quang cảnh sân trường trong giờ ra chơi thì trong phần thân bài em sẽ miêu tả theo thứ tự nào (theo thứ tự không gian: từ xa tới gần hay theo thứ tự thời gian: trước, trong và sau khi ra chơi)?
3. Nhúm 3: Hãy đọc kĩ bài văn "Biển đẹp" và rút lại thành một dàn ý.
Nhóm 1: Bài tập 1
a) Em sẽ quan sát và lựa chọn những hình ảnh cụ thể, tiêu biểu nào cho quang cảnh ấy?
- Cụ giỏo (th?y giỏo), khụng khớ l?p, quang c?nh chung c?a phũng h?c (b?ng, tu?ng, b�n gh?...), cỏc b?n (tu th?, thỏi d?, cụng vi?c chu?n b? vi?t b�i...), c?nh vi?t b�i, c?nh ngo�i sõn tru?ng, ti?ng tr?ng...
b) Em định miêu tả quang cảnh ấy theo thứ tự như thế nào?
- Cú th? t? ngo�i v�o trong l?p, t? phớa trờn b?ng cụ giỏo (th?y giỏo) xu?ng du?i l?p; t? khụng khớ chung c?a l?p h?c d?n b?n thõn ngu?i vi?t...
Nhóm 2: Bài tập 2
Nếu phải tả quang cảnh sân trường trong giờ ra chơi thì trong phần thân bài em sẽ miêu tả theo thứ tự nào (theo thứ tự không gian: từ xa đến gần hay theo thứ tự thời gian: trong, trước và sau khi ra chơi)?
- Th? t? khụng gian: t? xa d?n g?n (c?nh h?c sinh choi dựa ? phớa g?n c?ng tru?ng, ? gi?a sõn tru?ng, g?c cõy b�ng, g?n c?a l?p..)
Thứ tự thời gian:
+ Trước giờ ra chơi: sân trường vắng vẻ
+ Trong giờ ra chơi: sân trường ồn ào, náo động
+ Sau giờ ra chơi: học sinh về lớp, sân trường trở lại vắng lặng
Nhóm 3: Bài tập 3
Nêu dàn ý cho bài “Biển đẹp”
1. M? b�i:
chính là tên văn bản “Biển đẹp”
2. Thõn b�i:
tả vẻ đẹp của biển ở nhiều thời điểm khác nhau
Bu?i sỏng;
Bu?i chi?u: l?i cú bu?i chi?u l?nh, n?ng t?t s?m; bu?i chi?u n?ng t�n, mỏt d?u;
Bu?i trua;
Ng�y mua r�o;
Ng�y n?ng.
3. K?t b�i (do?n cu?i):
Nhận xét, suy nghĩ về sự thay đổi cảnh sắc của biển
So sánh
Tưởng tượng
A
Liên tưởng
B
C
D
Nhận xét
“Từ chỗ vệt rừng đen xa tít đó, chim cất cánh tua tủa bay lên, giống hệt đàn kiến từ lòng quả đất chui ra, bò li ti đen ngòm lên da trời. Càng đến gần, khi bóng chim chưa hiện rõ hình đôi cánh, thì quang cảnh đàn chim bay lên giống như đám gió bốc tro tiền, tàn bay liên tri hồ điệp.”
(Đất rừng phương Nam- Đoàn Giỏi)
Tác giả đã vận dụng kĩ năng nào để miêu tả cảnh sân chim?
Từ ngoài vào trong
Từ cao xuống thấp
A
Từ xa đến gần
C
B
D
Từ gần đến xa
“Từ chỗ vệt rừng đen xa tít đó, chim cất cánh tua tủa bay lên, giống hệt đàn kiến từ lòng quả đất chui ra, bò li ti đen ngòm lên da trời. Càng đến gần, khi bóng chim chưa hiện rõ hình đôi cánh, thì quang cảnh đàn chim bay lên giống như đám gió bốc tro tiền, tàn bay liên tri hồ điệp.”
(Đất rừng phương Nam- Đoàn Giỏi)
Để cảnh sân chim hiện lên thật cụ thể và sinh động, tác giả đã miêu tả cảnh theo trình tự nào?
Viết bài tập làm văn tả cảnh ở nhà
Đề bài : Em hãy viết thư cho bạn ở miền xa, tả lại khu phố hay thôn xóm, bản làng nơi mình ở vào một ngày mùa đông giá lạnh.
hướng dẫn về nhà:
1. Bài cũ:
- Học thuộc ghi nhớ
- Làm hết bài tập còn lại
- Viết bài Tập làm văn theo đề giáo viên đã giao (thứ tư tuần sau nộp)
2. Bài mới:
- Soạn văn bản " Buổi học cuối cùng"
+ Tóm tắt văn bản
+ Trả lời các câu hỏi phần đọc hiểu văn bản
Giê häc cña chóng ta kÕt thóc t¹i ®©y. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n ban gi¸m kh¶o, c¸c thÇy c« gi¸o!
C¸m ¬n c¸c em häc sinh!