Bài 21. Phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỉ XIX

TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN
LỚP SƯ PHẠM SỬ K29


SINH VIÊN: TRẦN TRUNG TOÀN



BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
BÀI 21_LICH SỬ LỚP 11 (TIẾT 2)
BÀI 21: PHONG TRÀO YÊU NƯỚC CHỐNG PHÁP CỦA NHÂN DÂN VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỶ XIX (tiết2)
NỘI DUNG CƠ BẢN CẦN NẮM:
1. Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu trong phong trào cần vương và phong trào tự vệ về: Địa bàn; Lãnh đạo; Hoạt động chủ yếu.
2. Nắm được ý nghĩa, nguyên nhân thất bại và bài học kinh nghiệm được rút ra từ các cuộc KN.
I. PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÙNG NỔ
II. MỘT SỐ CUỘC KHỞI NGHĨA TIÊU BIỂU TRONG PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH TỰ VỆ CUỐI THẾ KỶ XIX.
1. CÁC CUỘC KHỞI NGHĨA TIÊU BIỂU TRONG PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG.
BÀI 21: PHONG TRÀO YÊU NƯỚC CHỐNG PHÁP CỦA NHÂN DÂN VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỶ XIX (tiết2)
A. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883-1892)
- Lãnh đạo:
Nguyễn Thiện Thuật
“Quan Tán Thuật tài kiêm văn võ
Vốn khi xưa cùng Đức bộ Hoàng*
Kinh thiên nhất tục chi nan
Sơn Tây một dải ngang tàng lưỡi gươm”.

- Địa bàn hoạt động:
Văn Lâm, Văn Giang, Khoái Châu, Yên Mỹ (Hưng Yên)
Vị trí Bãi Sậy có tầm quan trọng như thế nào?
Nghĩa quân Bãi Sậy đã tận dụng đặc điểm của vùng Bãi Sậy để chiến đấu như thế nào?
“Mẹo thao lược tài tình lắm vẻ
Xuất sư như xuất quỷ nhập thần
Khi xa, khi lại như gần
Khi chơi hóa thật, khi Đông lại Đoài”
Khi giả cách làm trai thợ gặt
Khi dấu mình giả bắt tôm của
Làm cho giặc phải xa cơ...
(Vè Tán Thuật)
- Chiến thuật đánh giặc:
Du kích
- Diễn biến:
(SGK)
- Ý nghĩa:
Tiêu biểu cho tinh thần đấu
tranh bất khuất của nhân dân
Bắc Kì.
B. Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887)
- Lãnh đạo:
Phạm Bành,
Đinh Công Tráng
“Có chàng Công Tráng họ Đinh
Dựng luỹ Ba Đình chống đánh giặc Tây
Cơ mưu dũng lược ai tày
Chẳng quản đêm ngày vì nước lo toan”
B. Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887)

- Địa bàn hoạt động:
Thượng Thọ, Mậu Thịnh,
Mỹ Khê ( Nga Sơn -Thanh Hóa)
Quan sát Công sự phòng thủ Ba Đình, em hãy cho biết những điểm mạnh, điểm yếu của cứ điểm này?
- Lãnh đạo:
Phạm Bành, Đinh Công Tráng
- Chiến thuật đánh giặc:
Phòng thủ
- Lực lượng: Người Kinh, người Thái, người Mường...
- Diễn biến:
Cuộc chiến đấu quyết liệt từ
tháng 12-1886 đến 1-1887
- Ý nghĩa:
Tiêu biểu cho tinh thần đấu
tranh bất khuất của nhân dân
Thanh Hóa.
- Lãnh đạo:
Phan Đình Phùng
Cao THắng
C. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895)
- Địa bàn hoạt động:
4 tỉnh: Thanh Hóa, nghệ An,
Hà Tĩnh, Quảng Bình
- Căn cứ chính:
Ngàn Trươi
(Hương Khê- Hà Tĩnh)
- Chiến thuật đánh giặc:
Du kích, vận động chiến
- Diễn biến:
+ 1885-1888: thời kỳ tổ chức,
huấn luyện, xây dựng công sự,
rèn đúc vũ khí.
+ 1888-1896: thời kỳ chiến đấu, nghĩa quân suy yếu và thất bại.

C. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895)
- Lãnh đạo:
Phan Đình Phùng, Cao Thắng
HƯƠNG KHÊ
2. PHONG TRÀO ĐẤU TRANH TỰ VỆ_KHỞI NGHĨA YÊN THẾ.
BÀI 21: PHONG TRÀO YÊU NƯỚC CHỐNG PHÁP CỦA NHÂN DÂN VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỶ XIX (tiết2)
I. PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÙNG NỔ
II. MỘT SỐ CUỘC KHỞI NGHĨA TIÊU BIỂU TRONG PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH TỰ VỆ CUỐI THẾ KỶ XIX.
1. CÁC CUỘC KHỞI NGHĨA TIÊU BIỂU TRONG PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG.
Tỉnh Bắc Giang
Vùng đất Yên Thế
Vùng đất Yên Thế
A. Vị trí Yên Thế
Yên thế nằm ở phía Tây bắc tỉnh Bắc Giang, diện tích khoảng 40-50km2. Đây là vùng đất đồi, cây cối rậm rạp, địa hình hiểm trở.
Tại sao Yên Thế trở thành mục tiêu bình định của Pháp?
B. Lãnh Đạo

+ Đề Nắm
+ Đề Thám (Hoàng Hoa Thám)  Chủ yếu.
Giai đoạn 1884-1892: Nghĩa quân hoạt động lẻ tẻ.
Giai đoạn 1893-1897: Nghĩa quân mở rộng địa bàn hoạt động.
Giai đoạn 1898-1908: Vừa chiến đấu vừa xây dựng căn cứ.
Giai đoạn 1909-1913: Pháp tấn công, nghĩa quân suy yếu dần rồi thất bại.
C. Diễn biến
LƯỢC ĐỒ KHỞI NGHĨA YÊN THẾ
D. Nhận Xét
Em có nhận xét gì về cuộc khởi nghĩa nông dân Yên Thế?
- Thời gian tồn tại lâu hơn bất cứ cuộc khởi nghĩa nào trong phong trào Cần Vương.
- Lượng lượng nông dân tham gia đông đảo.
- Tình chất: Tính dân tộc, yêu nước sâu sắc.
- Nguyên nhân thất bại: Pháp mạnh, lại còn câu kết với với phong kiến. Lực lượng nghĩa quân mỏng, yếu, phạm vi hoạt động bó hẹp trong một địa phương).
CỦNG CỐ BÀI HỌC
Khởi nghĩa Yên Thế có những đặc điểm gì khác so với các cuộc khởi nghĩa cùng thời?
CÔNG VIỆC VỀ NHÀ
1. Học bài
2. Chuẩn bị bài 22 “XÃ HỘI VIỆT NAM TRONG CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN NHẤT”
Gợi ý chuẩn bị bài:
Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất và ảnh hưởng của nó đến cơ cấu kinh tế - xã hội Việt Nam đầu thế kỷ XX.
BÀI HỌC KẾT THÚC
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT.
Vè Quan Đình
“Khen thay Cao Thắng tài to
Lấy ngay súng giặc về cho thợ rèn
Đêm ngày tỉ mỉ mở xem
Lại thêm có cả đội Quyên cúng tài
Xưởng trong cho chí xưởng ngoài
Thợ rèn cao tỉnh đều mời hội công
Súng ta chế tạo vừa xong
Đem ra mà bắn nức lòng thắm thay
Bắn cho tiệt giống quân Tây
Cậy nhiều súng ống phen này hết khoe.”

THANH CHƯƠNG
THÀNH HÀ TĨNH
HƯƠNG KHÊ
VỤ QUANG

“Có chí không thành, anh hùng đã mất.
Chưa thắng đã chết, ý trời ra sao?
Công muốn lập nên, gõ mái * nặng thề trừ giặc nước
Việc khôn tính trước, lên yên ** nay thấy vắng người.”
“Trông ra dãy phố hai hàng
Đồn đây có tiếng một chàng cai Mao
Người này thật đấng anh hào
Quân dư năm vạn, người cao bằng vời
Bình yên vẫn thường xuống chơi
Đến ngày loạn lạc trấn nơi cửa rừng’’.
CĂN CỨ MÃ CAO DO HÀ VĂN MAO CHỈ HUY.
Vì sao cuộc khởi nghĩa hương khê được coi là tiêu biểu nhất trong phong trào cần vương?
Đây là cuộc khởi nghĩa có quy mô lớn, địa bàn rộng.
Lãnh đạo cuộc KN có sự kết hợp các văn thân và nông dân.
Thời gian tồn tại lâu nhất (10 năm)
Tính chất ác liệt: chống pháp và chống cả phong kiến bù nhìn.
B. Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887)
- Điểm mạnh: Vị trí cứ điểm Ba
Đình, án ngữ đường số 1, có
thể tiếp tế lương thực, vũ khí từ
biển vào, có lợi cho phòng thủ
chiến đấu.
- Điểm yếu: Dễ bị cô lập, khó
khăn khi rút lui nếu bị tấn công.
“Lệnh cho dân chúng chặt tre
Chẻ nan đan sọt, nhặt về cho nhanh
Kéo quân đến đóng Ba Đình
Đào hào, đắp ụ, can thành tứ vi”.