Bài 21. Phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỉ XIX

các thầy cô về dự giờ học lịch sử
Nhiệt liệt chào Mừng
Em hiểu thế nào là phong trào Cần Vương? Trình bày đặc điểm hai giai đoạn của phong trào?
kiểm tra bài cũ
T/h: Phan Quốc Dũng
BÀI 21
PHONG TRÀO YÊU NƯỚC CHỐNG PHÁP
CỦA NHÂN DÂN VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX
Nguyễn Thiện Thuật
1883-1892
Hưng Yên, Hải Dương, Bắc Ninh, Thái Bình sang cả Nam Định và Quảng Yên. Căn cứ chính là Bãi Sậy
- Từ 1885-1887 Nghĩa quân tổ chức lực lượng, xây dựng căn cứ và đẩy lùi nhiều cuộc càn quét của địch
-Từ 1888-1892 Nghĩa quân bước vào giai đoạn chiến đấu quyết liệt và anh dũng

-Nguyễn Thiện Thuật sinh năm 1844, quê ở làng Xuân Dục, Mĩ Hào, Hưng Yên. Ông thi đỗ cử nhân năm 1876, sau đó được phong chức Tán tương quân vụ tỉnh Hải Dương.
-Tháng 8/1883, Pháp chiếm Hải Dương, Nguyễn Thiện Thuật đã mộ quân mưu chiếm lại tỉnh lị.
-Tháng 7/1885, được tin Hàm Nghi xuống chiếu Cần Vương, ông trở về tổ chức phong trào kháng chiến ở Hưng Yên.

1. Khởi nghĩa Bãi Sậy
Lược đồ khởi nghĩa Bãi sậy
Từ năm 1889 Pháp bao vây căn cứ
Bãi sậy và Hai Sông. Nguyễn Thiện
Thuật sang Trung Quốc, Đốc Tít đầu
hàng  1892 cuộc khởi nghĩa kết
thúc
2-Khởi nghĩa Ba Đình ( 1886 – 1887 )
*Lãnh đạo:
- Phạm Bành, Đinh Công Tráng
1-Phạm Bành (1827-1887): ở làng Tương Xá-Huyện Hậu Lộc-Thanh Hóa

2-Đinh Công Tráng (1842-1887): ở làng Tràng Xá-Thanh Liêm-Hà Nam

*Địa bàn:
Căn cứ chính ở ba làng: Mậu Thịnh,Thượng Thọ, Mĩ Khê
(Nga Sơn –Thanh Hóa) và một
số căn cứ ngoại vi
*Hoạt động chính:
- Xây dựng căn cứ Ba đình kiên cố vững chắc
- Chặn đánh các đoàn xe, toán lính đi qua căn cứ gây cho chúng nhiều khó khăn
2-Khởi nghĩa Ba Đình ( 1886 – 1887 )
*Lãnh đạo:
*Địa bàn:
*Hoạt động chính:
- 1/1867 Pháp tập trung lực lượng tấn công bao vây và chiếm được căn cứ  nghĩa quân rút về Mã Cao...
 Đến mùa hè 1867 khởi nghĩa tan rã
*Kết quả:
20 - 01 - 1887
06 - 01 - 1887
Nhóm 1: Điểm khác nhau về xây dựng căn cứ giữa cuộc khởi nghĩa Ba Đình - Bãi Sậy?
Nhóm 2: Điểm khác nhau về cách tổ chức đánh giặc?
THẢO LUẬN NHÓM
* Nhóm 1: Điểm khác nhau về xây dựng căn cứ giữa cuộc khởi nghĩa Ba Đình - Bãi Sậy.
- Khởi nghĩa Ba Đình: Xây dựng căn cứ phòng thủ kiên cố.
Khởi nghĩa Bãi Sậy không xây dựng thành lũy mà dựa vào điều kiện tự nhiên để đánh giặc.
* Nhóm 2: Điểm khác nhau về cách tổ chức đánh giặc:
Khởi nghĩa Ba Đình dùng lối đánh phòng thủ, cầm cự , khi bị bao vây tấn công thì dễ bị dập tắt.
Khởi nghĩa Bãi Sậy nghĩa quân dựa vào dân sử dụng lối đánh du kích nên địch khó phát hiện và khó tiêu diệt.
THẢO LUẬN NHÓM
*Lãnh đạo:
*Địa bàn:
*Hoạt động chính:
3-Khởi nghĩa Hương Khê (1885 – 1896)
- Phan Đình Phùng-Cao Thắng
Phan Đình Phùng sinh năm 1847 ở làng Đông Thái (Tùng Ảnh - Đức Thọ -Hà Tĩnh)

-Năm 1877 thi đỗ Đình nguyên Tiến sĩ, từng làm quan Ngự sử trong triều đình
-Cao Thắng sinh 1864 trong một gia đình nông dân, quê ở Hàm Lại (Sơn Lễ-Hương Sơn-Hà Tĩnh).
-Năm 20 tuổi từng tham gia khởi nghĩa Trần Quang Cán, từng bị bắt giam tại nhà lao Hà Tĩnh.
Quảng Bình
Nghệ An
Thanh Hóa
Hà Tĩnh
-
Địa bàn : Thanh Hóa, Nghệ
An, Hà Tĩnh,Quảng Bình
Căn cứ chính : Hương Khê-
Hà Tĩnh
- 1885-1888: Chuẩn bị lực lượng, xây dựng căn cứ, rèn đúc vũ khí, đào đắp công sự, tích trử lương thực
*Hoạt động chính:
3-Khởi nghĩa Hương Khê (1885 – 1896)
- 1885-1888: Chuẩn bị lực lượng, xây dựng căn cứ, rèn đúc vũ khí, đào đắp công sự, tích trử lương thực
- 1888-1896:nghĩa quân chiến đấu quyết liệt đẩy lùi nhiều cuộc càn quét của địch,làm nên nhiều trận thắng nổi tiếng
*Kết quả:
Từ cuối 1893 lực lượng nghĩa quân hao mòn. Cao Thắng, Phan Đình Phùng hi sinh  khởi nghĩa thất bại
Tại sao nói khởi nghĩa Hương Khê là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất trong phong trào Cần Vương
Bởi vì:
- Địa bàn rộng
- Thời gian kéo dài
- Lãnh đạo là những người có uy tín tài năng
- Lực lượng đông đảo, bao gồm các dân tộc
- Từng giành được những thắng lợi to lớn như trận phục kích tại núi Vụ Quang
4-Khởi nghĩa Yên Thế ( 1884 – 1913 )
Nguyên nhân bùng nổ cuộc khởi nghĩa Yên Thế ?
-Do chính sách cướp bóc và bình định quân sự của thực dân Pháp mở rộng phạm vi chiếm đóng Bắc KìĐe dọa đến cuộc sống những người nông dân và nhân dân các tộc miền núi ở vùng Yên Thế
=> Khởi nghĩa bùng nổ
Đề Thám tức là Hoàng Hoa Thám tên thật là Trương Văn Thám sinh năm (1858 – 1913) Quê ở Tiên Lữ (Hưng Yên), lên Sơn Tây kiếm sống, sau lại lên Yên Thế. Lớn lên ông tham gia toán quân của Đề Nắm và nổi tiếng là người trung thực, kiên nghị.
HOÀNG HOA THÁM
(1858 – 1913)
-Nghĩa quân đã đẩy lùi nhiều trận càn quét của Pháp
1891 nghĩa quân làm chủ một vùng rộng lớn
-Tháng 3/1892 Pháp tấn công căn cứ  Nghĩa quân bị tổn
thất nặng nề, Đề Nắm bị sát hại
-Đề Thám hai lần giảng hoà với Pháp để củng cố lực lượng:
+ Năm 1894 giảng hòa lần I: Pháp rút khỏi Yên Thế, Đề Thám được cai quản 4 tổng ở Bắc Giang
+ Tháng 12/1897 giảng hòa lần II chịu những điều khoản nặng nề
- Tranh thủ thời gian hoà hoãn xây dựng lực lượng , tích trử lương thực huấn luyện quân đội
-Pháp mở nhiều cuộc tấn công, nghĩa quân trãi qua những ngày tháng gian khổ
-Tháng 2/1913 Đề Thám bị sát hại, phong trào tan rã
Câu hỏi
Nguyên nhân nào dẫn đến sự thất bại của các cuộc khởi nghĩa Ba Đình, Bãi Sậy, Hương Khê?


+ Phong trào mang tính tự phát, chưa có sự thống nhất, thiếu sự liên hệ chặt chẽ.
+ Kẻ thù mạnh với vũ khí, phương tiện hiện đại.
+ Các phong trào trên mang ý thức hệ phong kiến, chưa đáp ứng được nguyện vọng của nhân dân.
Đáp án

Trình bày ý nghĩa lịch sử của các cuộc khởi nghĩa Ba Đình, Bãi Sậy, Hương Khê?


- Cổ vũ tinh thần yêu nước chống giặc ngoại xâm của nhân dân ta.
- Giáng cho kẻ thù những đòn chí tử, khiến chúng phải khó khăn lúng túng tìm cách đối phó.
- Để lại nhiều bài học trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta.
Câu hỏi
Đáp án
Điểm chung giữa hai phong trào:
- Thể hiện lòng yêu nước và ý chí đấu tranh chống Pháp để giải phóng dân tộc
- Phong trào cuối cùng bị thất bại vì thiếu giai cấp tiên tiến lãnh đạo và chưa có đường lối đúng đắn.
- Với sự tham gia của đông đảo quần chúng, chủ yếu là nông dân.
Khởi nghĩa Yên Thế có những điểm nào giống và khác so với các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần Vương ?
So sánh điểm khác biệt giữa phong trào Cần Vương và khởi nghĩa Yên Thế ?
Nhóm 1
Nhóm 2
Nhóm 3
Nhóm 4
THẢO LUẬN NHÓM
Chống Pháp giúp vua khôi phục quốc gia PK độc lập
Chống Pháp, bảo vệ cuộc sống, quê hương.
Sĩ phu, van thân yêu nước
Nông dân xuất sắc
Các tầng lớp nhân dân
Nông dân
Kéo dài hơn mười nam
(1885 - 1896)
Kéo dài gần 30 nam
(1884 - 1913)
Bắc và TrungKỳ
Vùng đất Yên Thế- Bắc Giang
Dân tộc
Dân tộc - dân chủ
THẢO LUẬN NHÓM
Bài tập trắc nghiệm

Lựa chọn đáp án đúng cho câu hỏi sau:
1. Kết quả cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến
ở kinh thành Huế 5-7- 1885 là?
A. Vua Hàm Nghi bị bắt
B. Tôn Thất Thuyết chết trong đám loạn quân.
C. Vua Hàm Nghi chạy ra Tân Sở.
D. Tôn Thất Thuyết hy sinh anh dũng khi bảo vệ vua Hàm Nghi.
2. “Cần vương ” nghĩa là gì ?
A. Hết lòng cứu nước.
B. Phò vua cứu nước.
C. Giúp dân cứu nước.
D. Quyết tâm bảo vệ triều đình.
Hướng dẫn về nhà
1. Học bài cũ và trả lời câu hỏi sau:
Vẽ lược đồ kinh thành Huế và điền kí hiệu thích hợp thể hiện cuộc phản công kinh thành Huế 7 – 1885.
Vì sao phong trào Cần Vương được đông đảo quần chúng nhân dân hưởng ứng?
2. Sưu tầm tư liệu về 3 cuộc khởi nghĩa: Ba Đình,
Hương Khê, Bãi Sậy.




Hướng dẫn về nhà
- Dùng lược đồ trình bày lại diễn biến của các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần Vương.
- Lập bảng hệ thống các sự kiện chính trong phong trào Cần Vương: Thời gian, tên sự kiện.
- Chuẩn bị bài khởi nghĩa Yên Thế và phong trào chống Pháp của đồng bào miền núi cuối thế kỉ XIX.