Bài 21. Phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỉ XIX

MỘT SỐ CUỘC KHỞI NGHĨA TIÊU BIỂU TRONG PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH TỰ VỆ CUỐI THẾ KỈ XIX
BÀI 21
PHONG TRÀO YÊU NƯỚC CHỐNG PHÁP
CỦA NHÂN DÂN VIỆT NAM CUỐI THẾ KỈ XIX
Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883 – 1892)
Địa bàn hoạt động: Hưng Yên,Hải Dương,Bắc Ninh,Thái Bình và sang cả Nam Định và Quảng Yên. Căn cứ chính ở Bãi Sậy. Ngoài ra,còn căn cứ Hai Sông.
Quan sát hình và cho biết
địa bàn hoạt động của nghĩa quân
Lãnh đạo: Nguyễn Thiện Thuật (từ năm 1885) , Đốc Tít.
Nguyễn Thiện Thuật (1844-1926)
Nguyện Thiện Thuật sinh năm 1844, quê ở làng Xuân Dục, Mĩ Hào, Hưng Yên. Ông thi đỗ cử nhân năm 1876, sau đó được phong chức Tán tương quân vụ tỉnh Hải Dương.
Tháng 8/1883, Pháp chiếm Hải Dương, Nguyễn Thiện Thuật đã mộ quân mưu chiếm lại tỉnh lị.
Tháng 7/1885, được tin Hàm Nghi xuống chiếu Cần Vương, ông trở về tổ chức phong trào kháng chiến ở Hưng Yên.
Tháng7/1889 ông lánh sang Trung Quốc và mất tại đó vào năm 1936


Diễn biến

Từ năm 1885-1887 xây dựng căn cứ Bãi Sậy (dựa vào vùng đầm hồ,lau lách để đào hào,đắp lũy,đặt hầm chông,cạm bẫy),tỏa ra hoạt động ở vùng đồng bằng,khống chế các tuyến giao thông đường bộ (Hà Nội-Hải Phòng,Hà Nội-Nam Định,Hà Nội-Bắc Ninh) và đường thủy (sông Thái Bình,sông Hồng,sông Đuống).
Nghĩa quân phiên chế thành những đội quân nhỏ từ 20-25 người trà trộn vào dân để hoạt động,đẩy lùi được nhiều cuộc càng quét của Pháp.Nhiều trận đánh diễn ra ác liệt,quân ta đánh thắng một số trận lớn.
- Từ năm 1888,bước vào giai đọa chiến đấu quyết liệt,Pháp tăng cường binh lực,xây dựng hệ thống đồn bốt dày đặc,thực hiện chính sách”dùng người Việt trị người Việt” để cô lập nghĩa quân.
Trình bày tóm tắt diễn biến của
cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy
Kết quả
Lực lượng nghĩa quân ngày càng giảm sút và bị bao vây,cô lập.
Nguyễn Thiện Thuật phải lánh sang Trung Quốc và mất tại đó (năm 1926).
Tháng 7/1889,căn cứ Hai Sông bị Pháp bao vây,Đốc Tít phải ra hàng giặc và bị đày sang An-giê-ri.
Năm 1892,lực lượng còn lại về với nghĩa quân ở Yên Thế.

Trình bày ý nghĩa của cuộc
khởi nghĩa Bãi Sậy
Mô tả cấu trúc của căn cứ Ba Đình như thế nào ?
Ai là người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Ba Đình ?
Trình bày diễn biến cuộc khởi nghĩa Ba Đình ?
-Căn cứ Ba Đình được xây dựng ở ba làng : Mậu Thịnh - Thượng Thọ - Mĩ Khê thuộc huyện Ngan Sơn - Tỉnh Thanh Hóa.
-Bao bọc quanh căn cứ là lũy tre dày đặc và hệ thống hào rộng, rối đến lớp thành đất cao 3 mét,chân thành rộng 8-10 mét,trên thành có các lỗ châu mai, phía trong có hệ thống giao thông hào để tiếp tế, vận chuyển khi chiến đấu và hỗ trợ cho các chốt đóng quân
1-Phạm Bành (1827-1887): ở làng Tương Xá-Huyện Hậu Lộc-Thanh Hóa
2-Đinh Công Tráng (1842-1887): ở làng Tràng Xá-Thanh Liêm-Hà Nam
Trình bày theo nội dung trong SGK
Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887)
Địa bàn hoạt động : 3 làng: Thượng Thọ, Mậu Thinh, Mĩ Khê ( Nga Sơn- Thanh Hóa)
Xây dựng căn cứ Ba Đình kiên cố, độc đáo, vững chắc
Địa bàn hoạt động: Thượng Thọ,Mậu Thịnh,Mĩ Khê.

Lãnh đạo: Phạm Bành,Đinh Công Tráng.

Diễn biến:
Xây dựng căn cứ vững chắc,ngoài căn cứ chính còn có căn cứ Mã Cao.
Xây dựng lực lượng tập trung khoảng 300 người,trang bị các loại vũ khí thông thường(súng hỏa mai,gươm,giáo,cung,nỏ), đông đảo nhân dân địa phương tham gia.
Hoạt động chủ yếu là chặn đánh các đoàn xe vận tải của địch và tập kích các toán lính trên đường hành quân.
Tháng 12/1886,Pháp tập trung quân,tấn công vào Ba Đình nhưng thất bại.
Ngày 6/1/1887,Pháp huy động 2500 quân,có pháo binh yểm trợ,bao vây căn cứ.
Cuộc chiến diễn ra ác liệt,quân Pháp tấn công dồn dập,nghĩa quân bị tiêu hao rất nhiều.







Kết quả

Đêm 20/1/1887,nghĩa quân mở đường máu rút lên Mã Cao.
Sáng 21/1/1887,địch chiếm được căn cứ,điên cuồng đốt phá và ra lệnh xóa tên ba làng Thượng Thọ,Mậu Thịnh,Mĩ Khê trên bản đồ hành chính.
Nghĩa quân bị đẩy lên miền Tây Thanh Hóa rồi sáp nhập với nghĩa quân của Cầm Bá Thước.
Nhiều thủ lĩnh đã hi sinh,chạy sang Trung Quốc hoặc tự sát. Đinh Công Tráng cố gây dựng lại phong trào nhưng đến năm 1887, ông bị giết hại, khởi nghĩa tan rã.


Nghĩa quân Ba Đình bị bắt
Phụ nữ nông dân bị bắt trong khởi nghĩa Ba Đình
Đánh giá,nhận xét của các bạn
về ưu điểm ,khuyết điểm
của khởi nghĩa Ba Đình
HẾT