Bài 21. Phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỉ XIX

D� N?ng
C?a Thu?n An
6 - 1885
Lược đồ những địa điểm diễn ra các Cuộc khởi nghĩa trong
phong trào Cần Vương (1885-1896)
PHONG TRÀO YÊU NƯỚC
CHỐNG PHÁP CỦA NHÂN DÂN VIỆT NAM
TRONG NHỮNG NĂM CUỐI TK XIX (tiếp)
Bài 21
II-M?t s? cu?c khởi nghĩa tiêu biểu trong phong trào Cần Vương và phong trào đấu tranh tự vệ cuối thế kỷ XIX.
Tiết 28
1. Khái quát về các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần Vương
Bãi Sậy
Ba Đình
Hương Khê
1883-1892
1886-1887
1885-1896
Nguyễn Thiện Thuật
Phạm Bành - Đinh Công Tráng
Phan Đình Phùng
Lược đồ địa bàn hoạt động của nghĩa quân Bãi Sậy
Vùng căn cứ cuộc khởi nghĩa Nơi HĐ của nghĩa quân
HƯNG YÊN
HÀ NỘI
HAI CỬA SÔNG
VĂN GIANG
KHOÁI CHÂU
BẮC NINH
2. Địa bàn, hoạt động và kết quả ý nghĩa của 3 cuộc khởi nghĩa
a- Khởi nghĩa Bãi Sậy ( 1883 - 1892 ) :
- Căn cứ chính thức
+ Bãi Sậy
(Hưng Yên)
- Địa bàn : +Hưng Yên
+Hải Dương + Bắc Ninh
+ Nam Định
+ Quảng Yên
- Chia nhóm nhỏ, trà trộn vào dân
- GĐ 1885-1887:
+ Nghĩa quân tập trung tổ chức lực lượng
+ Bẻ gãy nhiều trận càn của địch
- GĐ 1888-1892:
+ Quyết liệt
+ Gây cho Pháp và tay sai nhiều thiệt hại
-Tồn tại được 9 năm gây cho Pháp nhiều khó khăn
Kế tục truyền thống yêu nước
Cổ vũ nhân dân ta tiếp tục đấu tranh
Kinh nghiệm tác chiến linh hoạt ở vùng đồng bằng
2. Địa bàn, hoạt động và kết quả ý nghĩa của 3 cuộc khởi nghĩa
b-Khởi nghĩa Ba Đình (1886 – 1887):
- Căn cứ Ba Đình được xây dựng ở ba làng: Mậu Thịnh - Thượng Thọ - Mĩ Khê thuộc huyện Nga Sơn - Tỉnh Thanh Hóa.
- Bao bọc quanh căn cứ là lũy tre dày đặc và hệ thống hào rộng, rồi đến lớp thành đất cao 3 mét, trên thành có các lỗ châu mai, phía trong có hệ thống giao thông hào để tiếp tế, chiến đấu.
2. Địa bàn, hoạt động và kết quả ý nghĩa của 3 cuộc khởi nghĩa
b-Khởi nghĩa Ba Đình (1886 – 1887):
- Căn cứ chính thức
+Ba Đình
- Địa bàn :
ở ba làng
+ Mậu Thịnh
+ Thượng Thọ
+ Mĩ Khê
(Nga Sơn – Thanh Hóa)
- C¨n cø phô ë M· Cao.
- Xây dựng căn cứ kiên cố, độc đáo.
- Xây dựng lực lượng tập trung có khoảng 300 người.
- Hoạt động chủ yếu chặn đánh các đoàn xe, toán lính đi qua căn cứ gây cho Pháp nhiều khó khăn.
Cuộc khởi nghĩa bị dập tắt sau khi Pháp mở cuộc tấn công lớn vào căn cứ.
Thể hiện truyền thống chiến đấu bất khuất, cổ vũ tinh thần đấu tranh của nhân dân ta.
- Lợi dụng địa hình địa vật xây dựng căn cứ tránh thủ hiểm ở 1 chỗ.
2. Địa bàn, hoạt động và kết quả ý nghĩa của 3 cuộc khởi nghĩa
c. Cuộc khởi nghĩa Hương Khê
Vụ Quang
Tháng 8/1892 tập kích thị xã Hà Tĩnh giải phóng 700 tù chính trị
Cao Thắng hi sinh
Ngày17/10/1894 ở núi Vụ Quang tiêu diệt được nhiều tên giặc
Sau trận đánh núi Vụ Quang, Phan Đình Phùng bị thương nặng và hi sinh 28/12/1895
Quảng Bình
Nghệ An
Thanh Hóa
Hà Tĩnh
2. Địa bàn, hoạt động và kết quả ý nghĩa của 3 cuộc khởi nghĩa
c- Khởi nghĩa Hương Khê (1885 – 1896):
-Căn cứ:
+Hương Khê


-Địa bàn: họat động 4 tỉnh
+Thanh Hóa
+Nghệ An
+Hà Tĩnh
+Quảng Bình
-GĐ 1885-1888:
+Chuẩn bị lực lượng
+Xây dựng căn cứ, chuẩn bị súng trường, lương thực

-GĐ 1888-1896:
+ Chiến đấu quyết liệt
+Từ 1889 mở nhiều cuộc tập kích địch
+Chủ động tấn công thắng nhiều trận lớn nổi tiếng
- Từ cuối 1895 lực lượng nghĩa quân bị hao mòn.

- Ngày 28/12/1895 Phan Đình Phùng hy sinh → 1896 khởi nghĩa kết thúc.

- Là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất trong phong trào Cần Vương.
2. Địa bàn, hoạt động và kết quả ý nghĩa của 3 cuộc khởi nghĩa
Vì sao cuộc khởi nghĩa Hương Khê là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất trong phong trào Cần Vương?
- Thời gian: Kéo dài nhất(1885-1896).
Địa bàn hoạt động: Rộng khắp 4 tỉnh có nhiều căn cứ linh hoạt nối liền giữa các vùng.
Tổ chức: Chặt chẽ hơn các cuộc khởi nghĩa khác (nghĩa quân chia thành 15 quân thứ…).
Vũ khí: Tự trang bị và chế tạo được súng trường theo kiểu súng của pháp.
Phương thức hoạt động: Chiến tranh du kích phong phú, linh hoạt, chủ động tấn công địch.
c- Khởi nghĩa Hương Khê (1885 – 1896):
2. Địa bàn, hoạt động và kết quả ý nghĩa của 3 cuộc khởi nghĩa
Câu hỏi thảo luận nhóm (3 phỳt)
Nêu điểm giống và khác nhau của 3 cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần Vương?
Đáp án:
3-Khởi nghĩa Yên Thế (1884 – 1913)
a. Nguyên nhân bùng nổ cuộc khởi nghĩa Yên Thế
-Do chính sách cướp bóc và bình định quân sự của thực dân Pháp mở rộng phạm vi chiếm đóng Bắc Kì.
-Đe dọa đến cuộc sống những người nông dân và nhân dân các tộc miền núi ở vùng Yên Thế họ đã đứng lên tự vệ chiến đấu => Khởi nghĩa bùng nổ
-Đề Nắm
(Lương Văn Nắm)
-Đề Thám
(Hoàng Hoa Thám)
Lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Yên Thế
Đề Thám tức là Hoàng Hoa Thám tên thật là Trương Văn Thám sinh năm 1858 – 1913.
b. Diễn biến các giai đoạn của khởi nghĩa Yên Thế
4 giai đoạn :
1-GĐ 1884-1892
2-GĐ 1893-1897
3-GĐ 1898-1908
4-GĐ 1909-1913
Căn cứ Yên Thế
3-Khởi nghĩa Yên Thế (1884 – 1913)
3- Khởi nghĩa Yên Thế (1884 – 1913):
1884-1892
Đề Nắm
1893-1897
Đề Thám
1898-1908
Đề Thám
1909-1913
Đề Thám
-Đề Nắm đẩy lùi nhiều trận càn quét của Pháp.
-Năm 1891 nghĩa quân làm chủ một vùng rộng lớn.
-Tháng 3/1892 Pháp huy động 2.200 quân tấn công căn cứ nghĩa quân. Tháng 4/1892 Đế Nắm bị sát hại.
-Đề Thám trở thành thủ lĩnh tối cao cuộc khởi nghĩa.
-Đề Thám giảng hòa lần I với Pháp và cai quản 4 tổng: Yên Sơn-Mục Sơn-Nhã Nam-Hữu Thượng.
-Tháng 12/1897 giảng hòa lần II chuẩn bị lực lượng.
-Nghĩa quân vừa sản xuất vừa luyện tập quân sự.
-Sau vụ đầu độc lính Pháp 1908, Pháp mở nhiều cuộc hành quân tiêu diệt phong trào nông dân Yên Thế.
-Tháng 2/1913 Đề Thám bị sát hại, phong trào tan rã.
Khởi nghĩa Yên Thế có điểm gì khác so với các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần Vương?
Bài tập về nhà
Lập biểu thống kê về phong trào đấu tranh vũ trang chống Pháp cuối thế kỉ XIX.